صاحب‌خبر - مصطفی عبدالهی – طرحی است 25 صفحه‌ای با 74 ماده که تقریبا اکثر مواد آن با رویکرد حمایت از تشکیل خانواده و فرزندآوری تهیه و تصویب شده است و حمایت همگان را با خود دارد؛ اما همچنان دو موضوع مهم آن موردچالش است: سیاست‌های تازه در حوزه غربالگری و سقط جنین. طرح مصوب چیست؟ طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، اسفند 99 در مجلس تصویب و به شورای نگهبان ارسال شد. اما انتقادها و ابراز نگرانی‌ها درباره موادی از این طرح سبب شده تا این شورا برای بررسی دقیق‌تر، مجمع مشورتی تشکیل دهد. مهم‌ترین اختلاف‌نظرها بر سر مواد 53 و 56 این طرح است؛ با موضوعاتی از جمله: لزوم اصلاح دستورالعمل‌های مرتبط با بارداری و سلامت مادر و جنین با تایید ستادعالی جمعیت و خانواده، مجاز نبودن توصیه و تشویق مادران باردار برای تشخیص ناهنجاری جنین (در صورت درخواست والدین و با تجویز پزشک متخصص، باید مستندات در سامانه رسمی درج شود)، تعیین دستورالعمل اجرایی سقط در شورایی که علاوه بر پزشکان متخصص موردتایید وزیر بهداشت و یک قاضی، سه فقیه مجتهد در فقه پزشکی نیز حضور خواهند داشت و مصوبات منوط به جلب اکثریت آرا، مشروط به رای موافق حداقل دو تن از فقها خواهد بود. انتقاد وزیر و پاسخ نماینده جدی‌ترین مخالفت با این مواد جنجالی را «سعید نمکی» مطرح کرد و کمرنگ‌شدن نقش وزارت بهداشت را مغایر سیاست‌های کلی نظام برشمرد. هرچند که «امیرحسین بانکی‌پور» رئیس کمیسیون مشترک جمعیت در گفت‎وگو با خراسان این نقد را وارد ندانست. استمداد وزیر رفاه از شورای نگهبان اما طی روزهای اخیر بر تعداد مخالفان طرح افزوده شده است؛ از جمله «محمد شریعتمداری» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که روز گذشته توئیت کرد: «با تصویب آن بخش از طرح جوانی جمعیت که محدودکردن ‎غربالگری ژنتیک را در پی دارد، مخالفیم. اعتراض خود را بر مبنای نظرات سازمان بهزیستی برای استمداد فوری از شورای نگهبان، به آن شورا فرستادیم». شریعتمداری در ویدئویی هم اعلام کرد: «مهم‌ترین تصمیم در حوزه معلولیت، از کار انداختن ماشین تولید آسیب است. به عنوان نمونه ۵۰ درصد معلولیت‌های ما ژنتیکی است و تا کنون با انجام غربالگری‌ها از تولد۷۳۰۰ نوزاد دارای معلولیت جلوگیری شده است». اظهارات قابل تامل رئیس اداره ژنتیک وزارت بهداشت رئیس اداره ژنتیک وزارت بهداشت هم از کلیت طرح جوانی جمعیت حمایت کرد اما درباره برخی اشکالات آن هشدار داد. «اشرف سماوات» در گفت‎وگو با ایلنا گفت: رشد جمعیت کشور در حال کاهش است؛ بنابراین همه ما پشتیبان طرح جوانی جمعیت هستیم اما بخش‌های مربوط به غربالگری و سقط جنین در این طرح ارتباطی با افزایش جمعیت ندارد، چون با اجرای آن بیشتر نوزادان ناقص‌الخلقه‌ای متولد خواهند شد که طول عمر کمی دارند. وی ادامه داد: هر سال حدود ۷۰ هزار تولد نوزاد با ناهنجاری‌های شدید داریم که فقط نیمی ‌از آن‎ها قابل مداخله و شناسایی است اما در صورت تغییر روند غربالگری به مرور تا ۷۰ هزار ناهنجاری گریبان مردم را خواهد گرفت. سماوات ادامه داد: در طرح مجلس چنان محدودیت‌هایی برای غربالگری در نظر گرفته شده است که از نظر ما عملا غربالگری حذف خواهد شد. تعداد مبتلایان به بیماری‌های صعب‌العلاج بسیار بیشتر خواهد شد «کاوه خادم‌حسین» مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران هم درباره مواد بحث برانگیز این طرح به ایلنا گفت: با قانون شدن این مواد طرح جوانی جمعیت، تعداد متولدان دارای معلولیت و مبتلایان به بیماری‌های نادر و صعب‌العلاج بسیار بیشتر خواهد شد، اما آیا وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و کمیته امداد توانایی پذیرش بیشتر این بیماران و معلولان را دارند؟ گفت و گو دبیر کمیسیون: الزام غربالگری حذف شده است نه غربالگری دراین‌باره با دبیر کمیسیون جوانی جمعیت و تعالی خانواده گفت‌وگو و دغدغه‌های منتقدان را مطرح می‌کنم. دکتر «پروین صالحی‌مبارکه» که هم عضو کمیسیون بهداشت مجلس است و هم متخصص زنان و زایمان، در گفت‌وگو با خراسان می‌گوید: در طرح جوانی جمعیت، غربالگری حذف نشده و فقط الزام انجام آن به عنوان یک برنامه بهداشتی سراسری برداشته شده است. وی می‌افزاید: با قانونی شدن این طرح، همچنان غربالگری‌ها برای موارد پرخطر از جمله بارداری بالای 35 سال و در خانواده‌های دارای بیماری‌های ارثی و ژنتیکی انجام خواهد شد، ضمن آن‌که هر خانواده‌ای که بخواهد داوطلبانه در غربالگری شرکت کند هم با مانعی روبه‌رو نمی‌شود. غربالگری‌های فعلی هم 15 درصد خطا دارد او که دبیری کمیسیون تخصصی جوانی جمعیت را هم برعهده دارد، درباره روند فعلی غربالگری‌ها در کشور می‌گوید: تاکنون هم این‎طور نبوده که آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های غربالگری صد در صد درست باشد، بلکه متاسفانه طبق گزارش‌ها 15 درصد آن‌ها هم خطا داشته و باعث نگرانی شدید برخی از خانواده‌ها نیز شده است؛ در حالی که این نگرانی در دوران بارداری خوب نیست و نباید اجازه ایجاد چنین نگرانی‌هایی را بدهیم.∎​