سرویس سیاست جوان آنلاین: کمااینکه بسیاری از تحریم‌های مندرج در توافقنامه هسته‌ای با عناوینی جدید نظیر حقوق بشری و منطقه‌ای و موشکی بازگشته است. چنین ترفندی دست امریکایی‌ها را برای توجیه این مسئله که نمی‌توانند تحریم‌های غیرهسته‌ای را در قالب کمیسیون مشترک برجام لغو کنند، باز گذاشته است و در مقابل تیم مذاکره‌کننده ایرانی را وادار می‌کند تا براساس دستورالعمل انتخاباتی خود، به دریافت امتیاز‌های دم‌دستی مانند آزادسازی بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران در برخی کشور‌ها قناعت کنند.
اثبات رویه «عنوان‌تراشی جدید» در تحریم‌هاتوسط امریکایی‌ها علاوه بر آنکه نیازمند روحیه جنگندگی و صلابت انقلابی تیم مذاکره‌کننده است، مستلزم آن است که اعضای تیم مذاکره‌کننده جامعیت کافی حقوقی – فنی نیز درباره نوع تحریم‌ها و چگونگی بی‌اثر کردن آن را داشته باشند؛ ضعفی که در مذاکرات صورت گرفته طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ مشهود بود و خروجی آن پایبند نبودن طرف اروپایی – امریکایی به متن برجام و نقض چندین باره آن و خروج بدون هزینه امریکا را نیز به دنبال داشت.
مضاف بر اینکه لازمه لغو مؤثر تحریم‌های ضدامریکایی در جلسات وین آن است که هدف تأمین منافع ملی باشد و نه بازی‌های تبلیغاتی هفته‌های منتهی به روز برگزاری انتخابات.
تجربه تلخ برخی فعالیت‌های جناحی در قالب مذاکرات بین‌المللی این ترس را بر افکار عمومی مستولی کرده است که یکبار دیگر اولویت منافع سیاسی بر مطالبات مردمی سوار شود. سال ۱۳۹۳ بود که وزیر امور خارجه کشورمان در شورای روابط خارجی امریکا در پاسخ به سؤال هاله اسفندیاری درباره تأثیر گفتگو‌های هسته‌ای بر شرایط داخلی ایران می‌گوید: «بی‌تردید، همینطور است، زیرا ما روندی را شروع کرده‌ایم که هدف از آن تغییر فضای سیاست خارجی کشور است. اگر با وجود تلاش‌های ما برای تعامل، این تلاش‌ها بی‌نتیجه بماند، مردم ایران این فرصت را خواهند داشت تا ۱۶ ماه دیگر که انتخابات پارلمانی در ایران برگزار می‌شود، به این عملکرد ما (با آرای خود) پاسخ دهند. وقتی قبلاً در تعامل و مذاکرات درباره توافق هسته‌ای با جامعه بین‌المللی در سال‌های۲۰۰۴ و۲۰۰۵، توافق‌هایی کردیم و تلاش‌های ما برای عملکرد شفاف، از جانب اتحادیه اروپا رد شد، مردم جواب ما را با انتخاب رئیس‌جمهوری متفاوت دادند که مرا هم زود بازنشسته کرد! البته باید توجه داشت که اتحادیه اروپا به‌تن‌هایی فعالیت نمی‌کرد و مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه امریکا مانع از هرگونه توافق شدند، همانطور که حالا هم کسانی هستند که نمی‌خواهند هیچگونه توافقی حاصل شود؛ قطع نظر از اینکه مفاد آن چه باشد. حالا من بار دیگر زنده شده‌ام (خنده حضار). به نظر من، در انتقال پیامی که جامعه بین‌المللی و به‌ویژه غرب می‌خواهد به ایران منتقل کند، باید بسیار دقت کند. باید دید تعامل از جانب ایران و تلاش ایران برای باز بودن و نگاه به آینده داشتن با پاسخ مثبت مواجه می‌شود یا اینکه بار دیگر رد می‌شود. من فکر می‌کنم مردم ایران پاسخ خود را در صندوق‌های رأی نشان خواهند داد.»
بیان دغدغه‌های حزبی در پوشش مذاکرات هسته‌ای
به‌طوری محمدجواد ظریف بلافاصله پس از شکست مذاکرات وین ۵ در صفحه توئیتر خود می‌نویسد: «دستیابی به توافق جامع هسته‌ای غیرممکن نیست، نیاز است توهمات کنار گذاشته شود، نباید مانند سال ۲۰۰۵ فرصت از دست برود.» شبکه ملکه انگلیس بعد از توئیت آن روز ظریف می‌نویسد: «نگرانی اصلی ظریف به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای نیست، بلکه باخت تیم روحانی در انتخابات آینده و تکرار تجربه انتخابات ۱۳۸۴ است. این پیام مخاطب خارجی دارد. به نوعی به طرف‌های مذاکره هشدار می‌دهد، نگذارید اتفاقات ۲۰۰۵ تکرار شود. بن‌بست مذاکرات در سال ۸۴ تیم آقای روحانی را از صحنه مذاکرات خارج کرد. ممکن است ظریف به این نکته ظریف هم اشاره داشته باشد که اگر کار‌ها خوب پیش نرود، ممکن است این تیم فعلی از صحنه خارج شود.»
وزیر خارجه کشورمان همچنین در سال ۲۰۰۴ و در مذاکرات سعدآباد نیز نگرانی‌های حزبی و سیاسی خود را با محمد‌البرادعی در میان گذاشته بود که انتشار آن سخنان موجی از انتقادات داخلی را به همراه داشت.
انتخابات را اسیر داد و ستد‌های برون‌مرزی نکنید
در همین زمینه عباس مقتدایی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به مذاکرات ایران و ۱+۴ در وین و در واکنش به اظهارات رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه و انتخاباتی کردن موضوع مذاکرات و لغو تحریم‌ها اظهار داشت: مذاکرات می‌تواند سازنده یا فرسایشی باشد؛ در حال حاضر شاهد آن هستیم که در برگزاری کمیسیون مشترک برجام، طرف‌های غربی ما تلاش می‌کنند تا مذاکره در فضای تهدید، تحریم، جاسوسی و خرابکاری پیش برود. با وجود این تهدیدات، جمهوری اسلامی ایران بار‌ها اعلام کرده است که «اقدام در برابر اقدام» به‌عنوان یک دستورالعمل و چارچوب رفتاری در مذاکره و توافق برایش اهمیت دارد.
مقتدایی با بیان اینکه منافع ملت ما در پرهیز از این مدل مذاکره است، اظهار می‌کند: در حال حاضر ما مذاکره برای لغو کامل تحریم‌ها را مدنظر داریم؛ در چنین حالتی در پایان مذاکره، یا تحریم‌ها لغو می‌شود که این همان خواسته مجلس در قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم هاست و البته باید لغو تحریم‌ها به صورت دقیق و عملی راستی‌آزمایی شود و یا تحریم‌ها باقی می‌ماند که در این صورت مذاکرات باید خاتمه یافته تلقی شود.
وی در ادامه گفت‌وگوی خود با فارس با بیان اینکه این حرف بسیار تحقیرآمیز است که آزادسازی بخشی از پول ایران بدون لغو تحریم‌ها صورت گیرد، تصریح کرد: در داخل، جریان غرب‌زده التماس مذاکره را در دستور کار دارند و این به هیچ عنوان به نفع مردم و کشور نیست؛ از طرف دیگر، مباحث داخلی مانند انتخابات نباید اسیر دادوستد‌های برون‌مرزی شود که این هم برای کشور آسیب‌زاست و هم برای کسانی که وارد گود انتخابات می‌شوند.
پیچیدگی‌های تأمین منافع ملی
دغدغه کنونی امریکایی‌ها دو مسئله است؛ مقامات این کشور با تجربه‌اندوزی از مذاکرات هسته‌ای طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ به‌خوبی دریافته‌اند که قدرت‌گیری یک جریان سیاسی در داخل ایران می‌تواند زمینه دستیابی آنها را به اهداف ضدایرانی فراهم کند و بر همین اساس علاوه بر تلاش برای اثرگذاری بر نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری امسال، با «تغییر عنوان تحریم‌های جدید» سازوکار تحریم‌های ایرانی را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که اظهار تمایل طرف مذاکره‌کننده ایرانی برای لغو آنها، نیازمند گفتگو درباره موضوعات موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشری باشد.
نظر شما