دور تازه نشست کمیسیون مشترک برجام پس از سه روز مذاکرات فشرده میان نمایندگان جمهوری اسلامی، پنج کشور باقی‌مانده در توافق هسته‌ای و اتحادیه اروپا روز جمعه ۲۰ فروردین (نهم آوریل) در وین خاتمه یافت. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این نشست شرکت غیرمستقیم آمریکا در آن بود که برای نخستین بار پس از خروج ایالات‌متحده از توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک در اردیبهشت ۱۳۹۷ رخ داد.

در همین ارتباط، معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره نتایج مذاکرات سه‌روزه وین گفت: نتیجه‌ای که تاکنون به آن رسیده‌ایم، این است که در مسیر درستی هستیم. به گزارش «ایسنا» سیدعباس عراقچی با بیان اینکه تلاش‌های هر دو گروه کاری تحریم‌ها و اقدامات ایران خوب بود، افزود: همچنان نیاز است بحث‌ها ادامه یابد. به ویژه در مورد موضوع رفع تحریم‌ها که موضوع پیچیده‌ای است. روز جمعه گزارش‌های دو گروه کاری را شنیدیم. تصمیم گرفتیم فرصتی داده شود که اعضا به پایتخت‌های خود بروند و مشورت‌های لازم را انجام دهند و چهارشنبه هفته آینده برای ازسرگیری گفت‌وگوها بازگردند.

مذاکره‌کننده ارشد ایران همچنین در مورد تحریم‌های آمریکا و نحوه لغو آنها گفت: در موضوع برداشته شدن تحریم‌ها، ایران موضعی منطقی و مستدل دارد. آمریکایی‌ها میز برجام را ترک کرده‌اند و لذا باید ابتدا آنها بازگردند. آنها باید تحریم‌ها را بردارند و دوباره عضوی از برجام شوند و سپس ایران به اجرای کامل برجام باز خواهد گشت. این موضوعی است که تقریبا همه با آن موافق هستند. ما باید ببینیم این روند چگونه اتفاق خواهد افتاد. قبل از آن دو طرف درباره این موضوع در حال بحث هستند که هر طرف چه اقدامی باید انجام دهد. پس از اینکه مشخص شد دقیقا ایران و آمریکا چه کاری باید انجام دهند، آنگاه باید روی موضوع ترتیب اقدامات و راستی‌آزمایی کار کنیم.

او در پاسخ به پرسشی در مورد چگونگی رفع تحریم‌ها و اینکه آیا تحریم‌ها به‌صورت غیرقابل بازگشت لغو خواهد شد یا اینکه صرفا برداشته می‌شود و امکان بازگشت آنها وجود خواهد داشت، افزود: ما باید دقیقا به مدل برجام بازگردیم. تحریم‌هایی وجود دارند که باید پایان یابند و رئیس جمهوری آمریکا صلاحیت و قدرت پایان دادن به آنها را با فرمان اجرایی دارد. تحریم‌های دیگری هستند که ناشی از قانون‌گذاری کنگره است. در مورد این تحریم‌ها رئیس‌جمهوری آمریکا فقط می‌تواند آنها را تعلیق (wave) کند. موضع ما این است که همه تحریم‌ها چه آنها که در دوره ترامپ تحمیل شده و چه آنها که در دوره ترامپ با برچسب‌های دیگری تحمیل شده‌اند و چه تحریم‌هایی که در برجام ذکر شده، همه باید برداشته شود و آمریکایی‌ها خودشان بهتر می‌دانند باید چه کنند.

عراقچی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکایی‌ها آمادگی دارند تحریم‌هایی را که با برچسب‌های غیر هسته‌ای در دوره ترامپ تحمیل شده است لغو کنند، گفت: در این مورد بحث ادامه دارد. ما الان در موقعیتی هستیم که درک بهتری از موضع یکدیگر داریم. ما راه درازی در پیش داریم و هنوز در موقعیتی نیستیم که کدام تحریم‌ها (باید برداشته شود) و اقدامات دو طرف دقیقا باید چه چیزی باشد. اما در آن جهت در حال حرکت هستیم و درخواست ما کاملا روشن است و ما روی آن اصرار داریم. باید ببینیم در دور بعد گفت وگو‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد.

او در ادامه درباره نحوه راستی‌آزمایی و زمان مورد نیاز برای آن نیز افزود: مقصود ما از راستی‌آزمایی این است که در عمل آثار برداشته شدن تحریم‌ها را ببینیم. کافی نیست که آمریکا صرفا رفع تحریم‌ها را امضا کند. آنچه برای ما مهم است این است که آثار برداشته شدن تحریم‌ها را روی زمین ببینیم. ما اصرار داریم تحریم‌هایی را که برداشته شده است راستی‌آزمایی کنیم. این نیازمند روش‌های خاص خود است که (با اعضای برجام) در حال بحث کردن روی آن هستیم. نمی‌دانیم این موضوع چقدر طول خواهد کشید. اما آمادگی داریم در مورد یک روند سریع و راحت راستی‌آزمایی با دیگر اعضای برجام گفت‌وگو کنیم. معاون وزیر امور خارجه در پایان گفت من به عنوان دیپلمات خوش‌بین هستم. همزمان سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز گفت در کمیسیون مشترک در حال تهیه فهرست کامل تحریم‌هایی هستیم که باید لغو شوند. سعید خطیب‌زاده همچنین در گفت‌وگو با «سی ان ان» تاکید کرد که بایدن باید یک تصمیم سیاسی بگیرد که ادامه‌دهنده میراث شکست‌خورده ترامپ است یا جدا از آن قرار دارد؟

مقامات ایران می‌گویند دولت بایدن باید همه تحریم‌هایی را که پس از خروج دولت ترامپ از برجام وضع شده، از جمله تحریم‌هایی که با «برچسب‌های دیگری» مثل حمایت ایران از تروریسم یا نقض حقوق بشر توسط ایران اعمال شده لغو کند، ولی مقام‌های دولت آمریکا می‌گویند آماده‌ برداشتن تحریم‌های نامرتبط با برجام هستند ولی تحریم‌هایی که به گفته آمریکا «مشروع» هستند، همچنان پابرجا خواهد ماند. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که نام او فاش نشد روز جمعه ۲۰ فروردین، به خبرنگاران گفت پافشاری ایران بر لزوم رفع تمام تحریم‌های دوران ترامپ می‌تواند مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام را به بن‌بست بکشاند. او با این حال ابراز امیدواری کرد در ادامه مذاکرات در هفته آتی رویکرد ایران «سازنده‌تر و عمل‌گرایانه‌تر» شود.

وزیر امورخارجه آلمان نیز مذاکرات بر سر احیای برجام را «سازنده» توصیف کرد اما گفت این مسیر دشوار است. هایکو ماس افزود: مذاکره‌کنندگان در برابر مسائل بسیار پیچیده‌ای قرار دارند و برای دست یافتن به یک راه‌حل به سازش و مصالحه تمام طرف‌ها نیاز است.

همچنین نماینده اتحادیه اروپا در آمریکا در یک پیام توییتری نقش دیپلماسی این اتحادیه در روند مذاکرات وین را مثبت ارزیابی کرد. استارووس لمبرینیدس در پیامی در حساب کاربری خود در توییتر با اشاره به بیانیه انریکه مورا معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره نشست وین نوشت: آخرین تحولات درخصوص مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای با ایران در نتیجه یک هفته مهم دیپلماسی هماهنگ شده از سوی اتحادیه اروپا در وین.

معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان نشست روز جمعه کمیسیون مشترک در بیانیه‌ای مطرح کرد: شرکت‌کنندگان در جلسه از منظر بازگشت احتمالی آمریکا به برجام، یک ارزیابی کلی از مذاکرات انجام‌شده در سطوح متعدد از زمان آخرین جلسه کمیسیون مشترک انجام دادند و درباره شیوه‌های اطمینان یافتن از بازگشت به اجرای کامل و موثر آن گفت و گو کردند. توضیحاتی درباره فعالیت دو کارگروه تشکیل شده کارشناسان در زمینه لغو تحریم‌ها و اقدامات اجرایی هسته‌ای به کمیسیون مشترک ارائه شد و حاضران در جلسه تبادل نظرهای سازنده و نتیجه‌بخش را مورد توجه قرار دادند.

از سوی دیگر و همزمان با موفقیت نسبی مذاکرات احیای برجام رئیس ستادکل ارتش رژیم صهیونیستی برای رایزنی در رابطه با ایران و ممانعت از بازگشت به برجام، به آمریکا سفر کرد. آویو کوخاوی در این سفر قرار است با مارک میلی، همتای آمریکایی خود در رابطه با مساله ایران رایزنی کند.