بازار؛ گروه استان‌ها: آتش‌سوزی وسیع عصر شنبه ۲۵ بهمن‌ماه در محدوده ۴۰ هکتاری تأسیسات گمرکی اسلام قلعه افغانستان واقع در نقطه مقابل گمرک مرزی دوغارون شهرستان تایباد در شرق خراسان رضوی که با انفجارهای پی‌درپی تانکرهای حامل سوخت و گاز همراه بود به نابودی صدها دستگاه خودروی باربری مملو از انواع کالاهای صادراتی منجر شد.

متاسفانه این حادثه موجب شد تا بسیاری از خودرو ها طعمه حریق شده و سرمایه بازرگانان و شرکت‌های حمل‌ونقل نیز از بین برود و حالا بسیاری از صاحبان خودروهای باری برای دریافت خسارت پاشنه کفش‌های خود را بالا کشیدند تا شاید بتوانند راهی برای جبران خسارت پیدا کنند.

خسارت‌های غیرقابل‌جبران
در خصوص تعداد خودروهایی که در این حادثه دچار حریق شده و یا از بین رفته‌اند به دلایل نامعلوم آمار دقیقی اعلام نمی‌شود هر چند صحبت از یک هزار خودرو است اما اما بنا بر گفته شاهدان عینی و افراد محلی افزون بر صدها خودرو از طرف شرکت های ایرانی از بین رفته است که به دلیل عمق حادثه حتی اثری از برخی تانکرها به دلیل پرتاب به دوردست نیست!

کامیون داران تایباد ازجمله افرادی هستند که بسیاری از خودروهای خود را در این حادثه از دست دادند هرچند که برخی افراد هم در این میان می‌گویند برخی از وسایل خودروها و یا قسمتی از بارشان به سرقت رفته است.

در همین راستا درخواست کامیون داران پرداخت خسارت از طرف دولت افغانستان، پرداخت تسهیلات و دادن مجوز واردکردن کامیون جایگزین است.

در این گمرک ازآنجایی‌که بار اکثر خودروها گاز مایع، بنزین و سوخت بود لذا آسیب‌ها بسیار جدی است تا آنجا که بنا بر گفته حسام یکی از رانندگان ایرانی تمام خودرو های گرفتار شده در این جهنم پودر شدند.

بیمه‌های بی‌اعتبار
این راننده تایبادی به ما می‌گوید: تانکر ماشین من اصلاً در این منطقه پیدا نمی شود  و معلوم نیست از شدت انفجار به کجا پرتاب‌شده است!

وی در خصوص اینکه آیا توانسته برای دریافت خسارت اقدامی انجام دهد یا خیر به ما می‌گوید: همه این خودروها که در آتش سوخته بیمه هستند اما حالا شرکت های بیمه ادعا می کنند که این بیمه بدنه فقط در خاک ایران اعتبار دارد و چون حادثه در خاک افغانستان به وقوع پیوسته است خسارت را باید افغانستان به خودروهای ایرانی بدهد.

این راننده خسارت دیده بابیان اینکه این موضوع حکم همان فرستادن در پی نخود سیاه را دارد می‌افزاید: این در حالی است که از هر یک رانندگان وقتی درباره این قانون سؤال می‌کنیم هیچ شخصی از این قانون بی‌منطق خبر ندارد!

وی بابیان اینکه این خودروهای خاکستر شده هرکدام بیش از دو میلیارد تومان ارزش دارد می‌افزاید: اکثر این خودروها به‌صورت یک‌دانگ یک‌دانگ شریک دارد و حداقل سه تا ۴ خانواده از آن نان می‌خورند و حالا متأسفانه تمام این خانواده‌ها خاکسترنشین شده‌اند.

وی بابیان اینکه متأسفانه برای دریافت خسارت و برخی هماهنگی‌ها ما را به هرات پاس‌کاری می‌کنند به ما می‌گوید: از دولت انتظار داریم که تنها وقتی پای حمل‌ونقل و ترانزیت به میان می آید و برای مسئولان غرور آفرین می شود به ما توجه نکند بلکه در این حوادث هم کنار ما باشد.

بیمه تنها راه کمک به رانندگان
در همین رابطه رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: اولین آسیب جدی در این حادثه به شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی وارد شد و به‌خصوص بیش از ۹۰ درصد این شرکت‌ها در استان خراسان رضوی فعال هستند.

همه این خودروها که در آتش سوخته بیمه هستند اما حالا شرکت های بیمه ادعا می کنند که این بیمه بدنه فقط در خاک ایران اعتبار دارد و چون حادثه در خاک افغانستان به وقوع پیوسته است خسارت را باید افغانستان به خودروهای ایرانی بدهد

احمد زمانیان با اشاره به گستردگی حادثه افزود: در زمان اولیه وقوع حادثه اقدامات لازم از سوی انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل انجام شد و از شرکت‌ها خواستیم آمار و اطلاعات دقیقی از خسارت‌های ایجادشده اعم از کامیون، کانتینر، محموله و نوع کالا را به ما اعلام کنند تا به یک جمع‌بندی برسیم.

وی بابیان اینکه در بخش کالا خسارات بسیاری واردشده است و خسارت ناوگان افغانی نیز بسیار زیاد است افزود: آن چیزی که مسلم است بار کامیون‌ها بیمه می‌شود اما در قراردادهای بیمه در صورت بروز حادثه اسناد و مدارکی در شرایط عادی لازم است که شرکت‌های حمل‌ونقل موظف به ارائه آن مدارک به بیمه جهت دریافت خسارات هستند اما در حادثه اسلام قلعه که قابل پیش‌بینی نبوده و حجم خسارت هم بالاست.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان رضوی ادامه داد: شرکت‌های بیمه که موظف به پرداخت و جبران خسارت وارده هستند ممکن است ایراداتی را وارد کنند و تلاش کنند تا از زیر بار این کار شانه خالی کنند که در این موضوع نیز می‌طلبد تا مسئولین مربوطه با توجه به حجم بالای خسارت و جلوگیری از ضرر و زیان شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ورود پیداکرده و با بیمه مرکزی تعامل کنند تا حداقل بخشی از خسارت جبران شود.

زمانیان یادآور می‌شود: چون شرایط به وجود آمده در این حادثه باعث شده تا کامیون و کالا و اسناد و مدارک به‌کلی از بین رفته و بسیاری از مدارک که در شرایط عادی بیمه لازم دارد شاید نتوان تهیه کرد اما آنچه مسلم است خسارت واردشده و آمار و ارقام از حجم بالای این خسارت خبرمی دهد.

وی بیان کرد: درخواست ما از بیمه‌ها که پوشش‌دهنده هستند این است که در این حادثه با سایر حوادث فرق قائل شوند و نسبت به پرداخت شدن بیمه خسارت اقدام کنند.

انجام اقدامات مقدماتی برای خسارت دیدگان
در همین رابطه عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی نیز از اقدامات مقدماتی برای بررسی خسارت‌های وارده خبر داد و به خبرنگار ما گفت: بررسی خسارت‌ها آغازشده اما هنوز روند پرداخت خسارت و یا میزان مطالبه مشخص نیست و وارد مرحله اجرایی نشده است.

ابراهیم عطایی در خصوص اینکه شرکت‌های حمل‌ونقل ایرانی در این حادثه چقدر آسیب و زیان دیدند اظهار کرد: مالکیت بیشترین حجم کالاها و سوخت در حال حمل توسط خودروهای باری سنگین آسیب‌دیده در آتش‌سوزی گمرک مرزی افغانستان متعلق به بازرگانان شرکت‌های تجاری و باربری ایران است. 

چرخه طولانی و زمان‌بر
در همین حال رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان نیز از ادامه پیگیری و رایزنی‌ها برای پیگیری و جمع‌بندی خسارت‌های وارده خبر داد و در این رابطه گفت: نمایندگان وزارت خارجه و واحدهای تجاری ما در افغانستان، در تلاش هستند که خسارات واردشده را طلب کنند.

محمود سیادت اذعان کرد: در همین راستا اتاق‌های تجارت افغانستان هم جلسات مکرری داشته  و لذا بحثی که مطرح است این است که افغانستان باید بنا به دلایل مختلف ازجمله کوتاهی در اصول دولت خسارات را بپردازد و جوابگو باشد.

وی با بیان اینکه این پروسه بسیار طولانی است و کار حقوقی پیچیده‌ای دارد افزود: در قدم اول باید مدارک و اسناد جمع‌آوری و تائید شود و سپس مرحله دوم آغاز شود لذا اکنون نمایندگان سیاسی ما و رایزن‌های تجاری‌مان بررسی‌های لازم را آغاز کرده‌اند. 

سیادت اظهار کرد: برای پیگیری این موضوع در افغانستان خود دولت و بخش خصوصی آن در حال پیگیری هستند و در ایران نیز انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل و راهداری مسئولیت ارائه میزان خسارت‌ها را بر عهده‌دارند و در حال پیگیری هستند اما هنوز این اقدامات به مرحله مطالبه خسارت نرسیده است.

چشم‌ به راه حمایت
ناوگان حمل‌ونقل عمومی که نقش بسیار مهمی در انتقال و اقتصاد کشور دارد حالا در مرز دوغارون چوب کوتاهی و کم‌کاری برخی مسئولان داخلی و خارجی را می‌خورد که در طول ۱۰۰ سال گذشته در این مرز نسبت به تأمین امنیت و ایمنی خودرو ها کوچک‌ترین اقدامی انجام ندادند و لذا در این روزها نباید آن‌ها را تنها گذاشت و مسئولیت ازدحام، نبود تجهیزات ایمنی و سایر بسترهایی که جای آن‌ها در مرز ایران و افغانستان خالی  است به آن ها نسبت داد و از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کرد.