از هفته گذشته و همزمان با انتشار اطلاعیه‌هایی از طرف مرکز ملی فضای مجازی و بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت خرید و فروش رمزارزها در کشور، عده زیادی از فعالان بازار ارزهای دیجیتال با ابراز نگرانی نسبت به این خبر با سردرگمی پیشخوان خبرهای اقتصادی را می‌کاوند تا از امن بودن سرمایه‌های خرد و کلان خود اطمینان حاصل کنند.

بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار ارز دیجیتال معتقدند بی‌اعتمادی ایجاد شده در بازار ارز و سهام موجبات فرار سرمایه از این دو حوزه را فراهم کرده است. از طرفی هم باتوجه به رکود بازارهای طلا، مسکن و خودرو و همچنین رونق چشمگیر بازار خرید و فروش ارز دیجیتال سهامداران زیاندیده چاره را در سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها دیدند که هم بازدهی بالایی دارد و هم تحت تاثیر سیاست‌های اقتصادی داخلی ایران و سایر کشورها قرار نمی‌گیرد. اما کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند با محدود کردن خرید و فروش رمزارزها و باتوجه به گرایش بالای مردم به این بازار قطعا به بزرگ‌تر شدن اقتصاد زیرزمینی در کشور دامن زده می‌شود که تبعات منفی زیادی از جمله فرارهای مالیاتی، پی‌ریزی جرائم سازمان‌یافته، بزرگ‌تر شدن اقتصاد غیرمولد و... خواهد داشت. البته برخی دیگر با اشاره به کلاهبرداری‌هایی که در این زمینه انجام گرفته معتقدند علاوه بر وجود مالباختگان پرشمار، حجم بالایی از سرمایه‌های ملی از کشور خارج می‌شود که باید هرچه زودتر جلوی این روند را گرفت.

اعمال محدودیت و احتمال زیرزمینی شدن آن

سپهر محمدی، رئیس انجمن بلاک‌چین ایران در گفت‌وگو با صمت نسبت به آینده رمزارزها در ایران ابراز امیدواری کرد و گفت: به اعتقاد من چشم‌انداز بازار ارزهای دیجیتال در کشورمان بسیار مثبت است اما برخوردهای قهری نمی‌تواند برای جلوگیری از برخی سوءاستفاده‌ها کارساز باشد. وی در ادامه افزود: باتوجه به اینکه جوانان کشور گرایش بسیار زیادی به این بخش نشان داده‌اند، به‌نظر می‌رسد با ایجاد محدودیت‌های غیرکارشناسی فقط باعث بزرگ‌تر شدن اقتصاد زیرزمینی خواهیم شد.

زیرزمینی شدن، سرمایه را فراری می‌دهد

محمدی با اشاره به زیان‌های زیرزمینی شدن بازار ارزهای دیجیتال عنوان کرد: اتفاقا در حال ‌حاضر فرار سرمایه‌ای از کشور از طریق این بازار رخ نمی‌دهد، چراکه این سرمایه‌ها هنوز در داخل کشور هستند، اما اگر بازار رمزارزها به سمت زیرزمینی شدن برود، قطعا شاهد خروج حجم قابل‌توجهی سرمایه از کشور خواهیم بود که می‌تواند تبعات منفی زیادی برای اقتصاد کشورمان داشته باشد.

آیا بازار رمزارزها امنیت دارد؟

رئیس انجمن بلاک‌چین ایران به وجود سوءاستفاده‌گرانی در این حوزه اشاره کرد و گفت: هر بازاری ممکن است شاهد حضور کلاهبردارانی باشد که اموال مردم را به خطر می‌اندازند، اما این بازار ذاتا امکان سوءاستفاده را به حداقل رسانده و از امنیت بسیار خوبی برخوردار است. البته این موضوع به‌معنای تضمین سودهای چشمگیر نیست، اما می‌توان تضمین کرد که دارایی‌های افراد در این بخش هیچ آسیبی نمی‌بیند و بعید است مورد دست‌درازی افراد دیگر قرار بگیرد. باتوجه به این موضوع انتظار می‌رود مسئولان سعی در ایجاد جوی امن داشته باشند تا مردم بتوانند با خیالی آسوده به معامله بپردازند.

این مشکل قابل حل است

این کارشناس حوزه ارزهای دیجیتال با تاکید بر اهمیت امنیت معاملات در بازار ارزهای دیجیتال به صمت گفت: به‌اعتقاد من افراد هوشمندی که در بدنه حاکمیت هستند، قطعا راهکاری را برای ایجاد فضای مناسب برای فعالان این حوزه ایجاد خواهند کرد تا هم مردم متضرر نشوند و هم اقتصاد کشور بتواند با استفاده از این فرصت رونق پیدا کند.

وی ادامه داد: مثلا اگر بخواهیم با هدف تقویت بازار خودرو، بازار مسکن را نابود کنیم، قطعا کار نادرستی انجام داده‌ایم! بازار رمزارزها نیز در جهان به‌رسمیت شناخته شده و باید ما نیز باتوجه به مزایایی که این ابزار معاملاتی می‌تواند برای اقتصاد کشورمان داشته باشد سعی در ایجاد فضایی امن داشته باشیم تا افراد و شرکت‌ها بتوانند از این حوزه منتفع شوند.

محمدی در پایان به موضوع تمایل شهروندان به سرمایه‌گذاری در این بخش اشاره و خاطرنشان کرد: همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد تعداد بسیار زیادی از سرمایه‌گذارانی که در بازار سهام متضرر شده بودند وارد بازار ارزهای دیجیتال شده‌اند و به‌نظر می‌رسد سرمایه منتقل شده به این حوزه نیز حجم بالایی را شامل شود. نباید فراموش کرد که این سرمایه‌ها که در واقع «رمزدارایی» هستند، نه رمزارز هنوز در داخل کشور هستند و خارج نشده‌اند. مسئولان نباید با رویکرد اشتباه زمینه را برای فرار این سرمایه‌ها از کشور فراهم کنند.

آموزش کارسازتر است

احمدرضا جبل‌عاملی، کارشناس و مدرس بازارهای مالی با اشاره به نقل مکان حجم بالایی از سرمایه‌های کشور به بازار رمزارزها، به صمت گفت: حجم بالایی از سرمایه افرادی که در بورس فعالیت داشتند، به سمت بازار ارزهای دیجیتال رفته است. هرچند اعداد و ارقام دقیقی در این زمینه وجود ندارد اما باتوجه به تحولات اخیر در بازار سهام می‌توان نتیجه گرفت که مبالغ سنگینی به این سو حرکت کرده‌اند. وی در ادامه افزود: دلیل این کوچ سرمایه نیز بی‌اعتمادی سهامداران به مسئولان کشور است که پس از دوران اصلاح بزرگ بازار سهام کلید خورد.

جبل‌عاملی با اشاره به انحصاری نبودن بازار ارزهای دیجیتال عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین دلایلی که مردم به سمت بازار ارزهای دیجیتال گرایش یافتند، همه‌کاره بودن معامله‌گران بود؛ به‌عبارتی به‌دلیل اینکه در این بازار کسی مدیر و رئیس نیست و قیمت‌گذاری هم انجام نمی‌شود، جذابیت روزافزونی پیدا کرد. از طرفی هم موفقیت یا شکست در این بازار به خود افراد و توانمندی‌های فردی‌شان بازمی‌گردد که آیا می‌توانند با توجه به آموزش‌هایی که دیده‌اند تحولات را تحلیل کنند یا خیر؟!

به یاد سال ۸۹ و ممنوعیت فارکس

این کارشناس بازارهای مالی با یادآوری ممنوع ساختن بازار «فارکس» در اواخر دهه ۸۰، به صمت گفت: متاسفانه در روزهای اخیر شاهد بودیم که خرید و فروش رمزارزها در کشور ممنوع اعلام شد. این اتفاق من را به یاد سال ۸۹ انداخت که مسئولان در صداوسیما ظاهر شدند و بازار فارکس را غیرقانونی و هم‌رده شرکت‌های هرمی اعلام کردند، در حالی که به هیچ عنوان چنین ادعایی صحیح نبود و دلیلش هم قانونی بودن فارکس در حال ‌حاضر است که تعداد بسیار زیادی معامله‌گر نیز دارد.

جبل‌عاملی با مشابهت‌سازی بازار رمزارزها و فارکس بیان کرد: سرنوشت بازار ارزهای دیجیتال هم دقیقا مثل فارکس شده؛ هفته گذشته شاهد بودیم که بازار رمزارزها را با سایت‌های شرط‌بندی و قمار مقایسه کردند و با همین توجیه خرید و فروش در آن غیرقانونی اعلام شد، این در حالی است که مقوله ارزهای دیجیتال در سراسر جهان به‌دلیل علمی بودن و امنیت بالای آن به رسمیت شناخته شده و ما نیز می‌توانستیم با از بین بردن موانع جانبی مانند کلاهبردارانی که در بخش خرید و فروش فعالیت می‌کنند زمینه را برای گسترش فعالیت مردم فراهم کنیم.

دانشگاهی برای رمزارزها

این کارشناس اقتصاد با تاکید بر لزوم تغییر رویکرد قهری به سمت گسترش سیاست‌های آموزشی، تاکید کرد: به اعتقاد من مانند هر بازار دیگری این حوزه نیز کاستی‌هایی دارد که باعث بروز مشکلاتی برای سرمایه‌گذاران می‌شود، اما به‌جای غیرقانونی اعلام کردن آن ما باید به سمت تاسیس دانشگاهی با هدف تدریس دانش ارزهای دیجیتال حرکت می‌کردیم تا کارشناسان توانمندی را تحویل جامعه دهیم. در شرایط رکود اقتصادی حوزه ارزهای دیجیتال می‌تواند گره‌گشا باشد و بسیاری از مشکلات را حل کند و ما باید به سمت بهره‌برداری حداکثری از این بخش برویم.

جبل‌عاملی در پایان به تاثیر ناآشنا بودن افراد بر ایجاد فضایی برای فعالیت سودجویان، خاطرنشان کرد: دلیل عمده بروز مشکلات، ناآگاهی و ناآشنا بودن افراد نسبت به قواعد این بازار است و ما باید به‌جای ایجاد محدودیت برای فعالیت معامله‌گران تلاش کنیم به فعالان این حوزه آموزش دهیم و آنها را نسبت به خطراتی که ممکن است پیش پای‌شان قرار گیرد آگاه سازیم.

 اغلب سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال نیز افراد تحصیلکرده‌ای هستند که نسبت به اصول امنیت سایبری آگاهی زمینه‌ای دارند و ما می‌توانیم با یک سرمایه‌گذاری علمی آنها را از خطرات آگاه سازیم.

سخن پایانی...

طبق پیگیری‌های صمت از پلیس فتا تعداد بسیار زیادی پرونده شکایت از سایت‌های فروش بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال به ثبت رسیده که در دست بررسی هستند.

 بانک مرکزی نیز با همین توجیه اقدام به انتشار بیانیه‌ای کرده و همه سایت‌های فروش رمزارزها را غیرقانونی اعلام کرده است.

 البته به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی در حال جمع‌بندی در این مورد است تا در تعامل با قوای قانون‌گذار و قضایی قانونی را برای این بخش تهیه کند.

البته هنوز جزئیات این طرح علنی نشده اما به‌نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۰ باید منتظر ابلاغ قانونی در همین زمینه باشیم.

باتوجه به این موضوع و همچنین حجم بالای دارایی‌های مردم که در این بخش سرمایه‌گذاری شده، به‌نظر می‌رسد بازار ارزهای دیجیتال که هیچ انحصاری را پذیرا نیست، روزهای پرچالشی را در پیش خواهد داشت، این در حالی است که سایر کشورها با ایجاد مجاری قانونی و امن سعی در افزایش سطح امنیت کاربران این بازار دارند و به‌جای غیرقانونی اعلام کردن درصدد بهره‌برداری هرچه بیشتر از آن هستند.