گروه فارس من-مریم ناظم‌پور:وقتی صحبت از کارگران و کارمندان شرکت نفت می‌شود اولین گزینه‌ای که به ذهن متبادر می‌شود، حقوق‌های چندمیلیونی و گاها نجومی است، اما این یک روی این سکه طلایی است در سوی دیگر کارگرانی قراردادی وجود دارند که با همان حجم و بیشتر، از امکانات و حقوق همسانی برخوردار نیستند.
سال ۷۶ با اجرایی شدن قانون کوچک کردن دولت در دوران وزارت بیژن زنگنه تحولاتی در حوزه شرکت نفت همچون سایر وزارت‌خانه‌های دولتی انجام شد. بدین صورت‌که کارکنان شرکت نفت در سه رده استخدامی، پیمانکاری و قرارداردی قرار گرفتند. رده اول به صورت مستقیم حقوق از وزارت نفت دریافت می‌کردند.
پیمانکاران نیز با توجه به پروژه تعریف شده دریافتی داشتند در رده سوم با قرارگرفتن در بخش خصوصی این دسته از کارگران به صورت قراردادی با شرکت‌های تابعه مشغول به کار شدند. این تغییرات در این چند سال باعث تورم در این بخش شد. در دولت نهم این شرکت‌ها با مشکلاتی همچون تورم، عدم پرداخت مطالبات و دریافت طلب‌های خود از شرکت نفت مواجه شدند.
در دولت یازدهم و با آغاز کار دوباره چهره قدیمی شرکت نفت این مشکلات نمود پیدا کرد به صورتی که شرکت‌ها مجبور به کاستن نیروهای قراردادی خود شدند که این باعث افزایش حجم کار کارگران شد، ولی در مقابل حقوق این کارگران به طور مستقیم از وزارت نفت پرداخت می‌شد.
در این اثنا کارگران با مواردی روبه رو شدند که از جمله آنها قراردادهایی با زمان کوتاه و تفاوت‌هایی در نحوه پرداخت حقوق و مزایا و تعویق در پرداختی‌ها است، به نظر می‌رسد کارگر شاید بتواند با تفاوت در دریافتی‌های خود کنار بیاید ولی قراردادهای کوتاه مدت و نبود امنیت شغلی تحمل شرایط سخت کار در پالایشگاه‌ها را کم می‌کند.
باید در نظر داشت که از سال ۹۲ بخش اعظمی از پالایشگاه نفت تهران به سهام عدالت واگذار شده و قطعا تحریم‌های آمریکا علیه ایران و مشکلات فروش نفت ایران و سود حاصل از صادرات در بوجود آوردن مشکلات معیشتی کارگران این بخش بی‌تأثیر نبوده است.
تعدادی از این کارگران با ثبت سوژه‌ای در سامانه «فارس من» و با طرح سوالی با عنوان «تفاوت حقوق کارگران قراردادی و پیمانی با نیروی رسمی پالایشگاه تهران چیست؟» خواستار پاسخگویی مسئولان نسبت به علت اختلاف حقوق چند برابری پیمانکاران و قراردادی‌ها با نیروهای رسمی پالایشگاه نفت تهران شده‌اند.
به همین بهانه میزگردی با حضور تنی چند از کارگران زحمت‌کش پالایشگاه نفت تهران با هدف بررسی مسائل و مشکلات آنها از زبان خودشان با حضور «هادی» کارشناس برق و کارشناس ارشد مدیریت، «حسین» کارشناس مکانیک و «علی» کارشناس برق از پیمانکاران این پالایشگاه برگزار شد. لازم به ذکر است این میزگرد صرفا درددل و ارتباط مستقیم «فارس من» با مخاطبان خویش است و به عنوان رسانه وظیفه داریم صحبت مخاطبان را به مسئولان برسانیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این میزگرد است:
فارس من: تخصص و سابقه کار خود را در پالایشگاه تهران بفرمایید:
هادی: سال ۸۹ به پالایشگاه تهران آمدم، پیمانکارم و هنوز بعد از این همه سال قراردادم چند ماهه است و حتی قرارداد یک‌ماهه نیز دارم. تخصص من کارشناسی برق و ارشد مدیریت است.
فارس من: چرا یک ماهه؟
هادی: پیمانکار پالایشگاه بعضی از اوقات با توجه به شرایط قراردادهای ما یک ماهه با ما قرارداد می‌بسته است.
فارس من: از مشکلات خود در حوزه قراردادها و مطالبات پیمانکاران بگویید؟
هادی: ما در سال ۹۷ پیگیری مطالبات‌مان را آغاز کردیم که کاملاً قانونی بود اما در آن موقع پالایشگاه جوابی به ما نداد. درخواست آیتم حق فنی را داشتیم که به ما گفتند باید با اداره کار رایزنی کنیم. از اردیبهشت ۹۷ رایزنی کرده و نهایتاً در دادگستری شهرری ۸۰۰ پرونده تشکیل دادیم. مسئولین در دادگاه شهرری، معاون اداره کار، نماینده کارگران از اداره کار حق را به ما دادند و گفتند چون پرونده بسیاری در دادگاه وجود دارد بهتر است قانونی صحبت کنیم و توافق داشته باشیم.
توافق نسبی در پالایشگاه انجام شد ولی آیتم ۴ توافق این بود که حق فنی و پایه سنوات را که مطالبه کرده‌بودیم به ما داده شود ولی محاسبه آن به عهده پالایشگاه گذاشته شد. اما در محاسبات اشتباه شد و درست انجام نشد، ما باز هم به سمت شکایت رفتیم در جلسهای که با مسئولان انجام شد تا زمان طرح طبقه‌بندی حق فنی و پایه سنوات مطالبه شد.
با وجود اینکه ۲ سال از آن گذشت ولی هنوز انجام نشده است. سال ۹۷ آیتم اجرای طرح طبقه‌بندی به تصویب رسید ولی سال ۹۹ مدیرعامل عوض شد بعد از چند ماه با توجه به وضعیت بد اقتصادی و تبعیض حقوقی اختلاف ۱۰ برابری پرسنل رسمی با پیمانی و قراردادی ما باز هم با مدیرعامل جلسهای داشتیم. در جلسه مدیرعامل قرار شد چهار نماینده داشته باشیم. در سال 97 من هم صحبت کردم.
در صحبت مدیرعامل ما از سمت پیمانکاران سه موضوع را مطرح کردیم؛ ۱- سطح حقوقی پایین، ۲- اختلاف حقوقی نزدیک به ۱۰ برابری که منطقی نبود و ۳- درخواست نماینده‌ای داشتیم؛ ما ۱۷۰۰ نفر نیروی پیمانکار داریم و نزدیک به ۶۰۰ نفر نیز رسمی، ما این درخواست را داشتیم که نماینده‌ای از سمت پیمانکاران در جلسات هیأت مدیره حضور داشته باشند.
مدیرعامل تنها پاسخی که داد این بود که سطح حقوقی پایین نیست؛ و گفته شد که خود را با نیروهای رسمی مقایسه نکنید چون گروه تصمیم‌گیرنده رسمی‌ها قبول نمی‌کند و مدیرعامل درخواست ما را نپذیرفت. قانون تأمین اجتماعی می‌گوید کارگاه یکسان، شغل یکسان و درآمد یکسان؛ اما این درخواست ما نیز پذیرفته نشد و قانون مزد منطقه‌ای را مدیرعامل پیشنهاد کرد.
فارس من: قانون مزد منطقه‌ای یعنی چه؟
هادی: شرکت‌هایی که در یک منطقه هستند و فعالیت مشابه دارند باید حقوق یکسان داشته باشند. مدیرعامل گفت شرکت پالایش نفت ایران به عنوان یک شرکت پیشرو و سرآمد در منطقه در پرداخت حقوق و مزایا به کارکنان خود باید یک سروگردن از شرکت‌های منطقه بالاتر باشد. مدیر منابع انسانی مأموری را قرار داد تا حقوق و دستمزد شرکت‌های همجوار مثل ایرانول، بهران و ... را مورد تحقیق قرار دهد تا حقوق ما از آنها پایین‌تر نباشد.
در ۲۵ آذر این جلسه بود ولی ما هنوز جلسهای پس از آن برگزار نشد. منابع انسانی با کمک خود ما گزارشی تهیه کرد که در آن گزارش مشخص شده دریافتی سایر شرکت‌ها حدود ۱۰۰درصد از حقوق ما بیشتر بوده است اما این موضوع هنوز واکنشی نداشته است. ما ۲ نامه زدیم و درخواست خود را اعلام کردیم ولی این موضوع همچنان مسکوت مانده است و پرسنل بر خواسته و مطالبه خود اصرار دارند.
فارس من: معنی پیمانکار در شرکت نفت به چه معنی است؟
هادی: نیروهایی که بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال سابقه دارند به صورت پیمانکار انجام فعالیت می‌کنند یعنی قراردادهایی به صورت چند ماهه با پیمانکاری دارند که تمدید می‌شود.
فارس من: مزایای شما با نیروهای رسمی چه تفاوتی دارد؟
هادی: مزایایی که به نیروهای رسمی داده می‌شود به ما نمی‌دهند؛ مثلاً امکانات رفاهی، خصوصی‌سازی، بهره‌وری، البته بهره‌وری را خیلی کمتر از آنچه به نیروهای رسمی می‌دهند به ما نیز پرداخت می‌کنند. وقتی پالایشگاه تهران خصوصی شد به ما سهام ندادند در صورتی که به رسمی‌ها سهام آن را پرداخت کردند. حق بدی آب و هوا هم شامل حال ما نشد.
فارس من: مگر سهامی که به رسمی‌ها دادند چقدر بود؟
هادی: پالایشگاه تهران سال ۹۰ خصوصی‌سازی شد و سال ۹۱ سهام آن را به نیروهای رسمی دادند. قرار بود حدود ۵درصد به کل پالایشگاه سهام بدهند اما حدود ۲.۸ درصد به رسمی‌ها داده شد و مابقی سهام را برگشت زدند. به رسمی‌ها ۱۰ تا ۲۰ برابر پایه حقوقی‌شان سهام دادند؛ مدیران ۲۰ برابر و سایرین ۱۰ برابر از سهام خصوصی‌سازی شده استفاده کردند؛ مبلغی که می‌توانستند در آن زمان در منطقه چهار خانه‌ای خریداری کنند. اکنون تمام نیروهای رسمی کد بورسی دارند حتی بازنشسته‌های شرکت نفت هم سهام دارند ولی به نیروهای قرارداد مستقیم و پیمانکار سهامی داده نشد.
فارس من: شرکت چه سالی خصوصی شد و چه اقداماتی برای کارکنان آن انجام شد؟
علی: شرکت تا سال ۹۰ دولتی بود و تحت پوشش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران قرار داشت از آن به بعد طبق اصل ۴۴ به بخش خصوصی واگذار شد و این طرح در سال ۹۵ تأیید شد. در این طرح تمام نیروهای پیمانی و قراردادی بودند. در طرح طبقه‌بندی که در این سال قرار داده شد همه از جمله پیمانکاری، قراردادی و رسمی در آن قرار داشتند اما نیروهای رسمی از آن بیرون آورده شدند در حقیقت این طرح را اجرا نکردند.
اصل این طرح بر پرداخت عادلانه و برابر به ازای انجام کار مشابه در شرایط یکسال بود که با نام «های‌گروپ» شناخته می‌شد. انتصاب و به کارگیری کارکنان در برابر سمت‌‌های سازمان براساس احراز شرایط و توانمندی و بدون در نظر گرفتن رابطه استخدامی بوده است. طبق تأیید طرح طبقه‌بندی تاریخ ۱۴ آبان‌ماه ۹۶ در نامه‌ای که به تصویب هیأت وزیران رسیده مابه‌التفاوت مزد ناشی از اجرای طرح در مورد کسانی که با اجرای طرح افزایش مزد می‌یافتند بایستی از تاریخ ۲۰ تیر ۹۵ لغایت ۱۷ مرداد ۹۵ محاسبه و پرداخت شود.
سال ۹۷ وقتی مدیرعامل جدید انتخاب شد به همه اعلام شد در طرح طبقه‌بندی قرار گرفته‌اند اما نفرات رسمی از این لیست خارج شدند؛ در صورتی که در پیمانی‌های حجمی قانون نیروهای حجمی هم آورده بودند که قرارداد پیمانکار باید طرح را اجرا کند و کارگاهی که بالای ۱۰۰ نفر داشته باشد شامل طرح طبقه بندی مشاغل است و باید اجرا شود اما این طرح اجرا نشد و شرکت دیگری قرارداد بست و ما هم با آن شرکت قرارداد بستیم.
سال ۹۷ باز هم پیگیری شد بالاخره در اداره کار در تاریخ ۲۶ آذر ۹۷ قرار شد کلیه پیمانکاران با هماهنگی منابع انسانی نسبت به اخذ جداول مزدی اقدام و تا تاریخ ۱۹ دی ۹۷ قراردادها پس از امضای کارگران جهت بررسی و تأیید به این اداره ارسال شود. نماینده پالایشگاه تهران اعلام کرد جهت بهبود وضعیت معیشتی کارگران اقداماتی صورت پذیرد و مدارک با دیپلم، فوق دیپلم و لیسانس بسته شد و مدارک بالاتر تأثیری نداشتند.
فارس من: چرا طرح طبقه‌بندی تأیید شده در سال 95 که به تأیید نهایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده بود، اجرا نشد؟
هادی: طرح طبقه‌بندی سال ۹۵ اجرا نشد چون مدیر منابع انسانی وقت با توسل به ماده‌های قانونی توانست پرسنل رسمی را از طرح خارج کند و طرح‌ها فقط برای پیمانکاران اجرا شد.
فارس من:آیا پالایشگاه تهران اکنون طرح طبقه‌بندی دارید یا خیر و آیا پرسنل رسمی در داخل این طرح گنجانده شده‌اند؟
هادی: پالایشگاه تهران اکنون هیچگونه طرح طبقه‌بندی شده با تأیید نهایی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ندارد.
فارس من: طرح طبقه بندی چیست؟
هادی: کارگاه‌هایی که بالای ۱۰۰ نفر هستند نیروهای آن براساس مدرک تحصیلی، سابقه و تخصص در گروه سازمانی قرار می‌گیرند و سمت دریافت می‌کنند؛ همچنین براساس آن گروه سازمانی مزایا و حقوق آنها متفاوت است. در اصل این پرداخت‌ها با شرایط مشابه عادلانه خواهد بود.
فارس من: چه اختلافات حقوقی و معیشتی بین نیروهای رسمی و پیمانکاری و قرارداد مستقیم وجود دارد؟
حسین: اختلاف حقوقی بسیاری بین نیروهای رسمی و پیمانکاری وجود دارد که تأثیر آن در زندگی و معیشت پرسنل به دلیل نابرابری‌ها دیده می‌شود؛ حقوق رسمی‌ها و پیمانکاری‌ها گاهاً تا ۱۰ برابر متفاوت است.پرسنل پیمانکار و قرارداد مستقیمی‌ها بازوان اصلی تولید در پالایشگاه هستند و از سرمایه گرانبهای نفت محافظت می‌کنند. تبعیض‌ها و تفاوت‌هایی که بین پرداختی‌های نیروها وجود دارد انگیزه را بین پیمانکاران و کارگران کاهش داده است؛ کم شدن ساعت‌های اضافه کاری، فشار و حجم کار را بر سایر نیروها می‌افزاید که این خود می‌تواند باعث مشکلاتی شود. در سال ۸۲ این حجم و فشار کاری باعث شد آتش‌سوزی گسترده‌ای در یکی از واحدهای جنوب بر اثر خستگی یک اپراتور به وجود آید.
فارس من: منظور از فشار کاری زیاد چیست؟
حسین: سال ۸۴ فشار کاری را بیشتر کردند و خستگی زیاد باعث به وجود آمدن خسارت میلیاردی شد؛ پرسنل قراردادی و پیمانکاری با توجه به اینکه حدود ۷۰ درصد نیروی کار پالایشگاه را در برمی‌گیرد هیچگونه نماینده‌ای در هیأت مدیره ندارند و نمی‌توانند درخواست‌هایشان را به هیأت مدیره ارجاع دهند. نابرابری‌هایی که بین حقوق پرسنل رسمی و قراردادی وجود دارد نگاهی تبعیض‌آمیز را به وجود آورده است. در حقیقت کارهای اساسی و استراتژیک و پرریسک پالایشگاه توسط پیمانکاران و پرسنل قرارداد مستقیم انجام می‌شود ولی مزایا و پاداش‌هایش را پرسنل رسمی و اندکی پیمانکاران دریافت می‌کنند اما هرچه سؤال می‌کنیم چگونه محاسبه می‌کنید پاسخی داده نمی‌شود.
فارس من: آیا ساختاری برای دریافت حقوق وجود دارد؟
هادی: در پالایشگاه تهران اختلاف حقوقی ۱۰ برابری بین پرسنل رسمی و پیمانکار و قرارداد وجود دارد پرسنل رسمی طبق ساختار رسمی منسجم پخش و پالایش حقوق دریافت می‌کنند و ارتقای شغلی می‌گیرند ولی برای پرسنل قرارداد و پیمانکار هیچ تعریفی وجود ندارد. ارتقای شغل برای نیروهای پیمانکاری و قراردادی وجود ندارد. افراد حتی بعد از ۱۰ و یا ۲۰ سال نمی‌توانند ارتقای شغلی بگیرند و در مورد حقوق و مزایا هیچگونه ساختار قانونی و عادلانه وجود ندارد به رغم اینکه پالایشگاه تهران در سال ۹۲ تعدادی از پیمانکاران را به قرارداد مستقیم تبدیل کرد در حال حاضر حتی این پرسنل نیز هم از شرایط خود ناراضی هستند و حقوق و مزایای هر کدام از ما حتی با سابقه‌های بسیار نیز فرقی نمی‌کند.
علی: ما حتی نمی‌توانیم از درمانگاه داخلی شرکت نفت استفاده کنیم؛ پرسنل رسمی بیمه تکمیلی دارند ولی ما هیچگونه بیمه تکمیلی نداریم.
فارس من:در پایان بفرمایید خواسته و گلایه پیمانکاران و نیروهای قراردادی پالایشگاه نفت تهران چیست؟
هادی: می‌توان گفت پنج سطح کمبودهایی برای نیروهای پیمانکار و قرارداد مستقیم وجود دارد؛ ۱- ما سطح حقوقی پایینی داریم، ۲- هیچگونه خدمات رفاهی انگیزشی و اجتماعی دریافت نمی‌کنیم، ۳- تبعیض حقوقی بین پرسنل رسمی و پیمانکار وجود دارد، ۴- ساختاری برای حقوق و دستمزد وجود ندارد و ۵- طرح طبقه‌بندی اجرا نشده است؛
در پایان با تمام این تفاسیر ما خواهان آنیم که به ۲ سؤال‌مان پاسخ داده شود؛ ۱- دلیل قانونی و عادلانه اختلاف حقوقی پرسنل رسمی با نیروهای تخصصی پیمانکاری در چیست؟ ، ۲- چرا پرسنل رسمی پالایشگاه تهران به‌رغم واگذاری این کارگاه در سال ۹۰ در طبقه‌بندی مشاغل قرار نگرفتند؟
همکاران من در گروه اقتصادی پیگیر مطالبه آنها هستند. اخبار تکمیلی را در فارس بخوانید.
انتهای پیام/
نظر شما