شناسهٔ خبر: 45413122 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: ایمنا | لینک خبر

سالروز ورود امام خمینی (ره) به کشور پس از ۱۴ سال تبعید؛

روزی که آزادی گلباران شد

امام خمینی (ره) از تاریخ ۱۳ آبان سال ۱۳۴۲ تا ۱۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۷ در تبعید بودند و در سال ۱۳۴۳ ابتدا به ترکیه و پس از مدتی به عراق تبعید شده و اوقات پایانی دوری از وطن را در فرانسه و در دهکده‌ای به نام نوفل لوشاتو گذراندند.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرنگار ایمنا، نوفل لوشاتو در روزهای اوج نهضت، به قلب تپنده انقلاب ایران تبدیل شده بود. وقتی امام (ره) را به ترکیه تبعید می‌کردند، شاه و آمریکا هیچ گاه پیش بینی نمی‌کردند که ایشان روزی پیروزمندانه به ایران بازگشته و رژیم شاهنشاهی را سرنگون کنند.

پس از خروج شاه در ۲۶ دی ۱۳۵۷، امام در پیامی کوتاه خطاب به خبرگزاری‌های جهان اعلام کردند: خروج شاه از ایران، اولین مرحله پایان یافتن سلطه جنایتبار پنجاه ساله رژیم پهلوی می‌باشد که به دنبال مبارزات قهرمانانه ملت ایران صورت گرفته است. من این پیروزی را به ملت تبریک می‌گویم.

در حالی که یاران حضرت امام (ره) و مبارزان مذهبی، در تدارک برگزاری مراسم استقبال از ایشان بودند، اعلام این خبر، مسئولان و سردمداران رژیم پهلوی را به تکاپو انداخت. آنها که به شدت از تظاهرات خیابانی مردم بر ضد رژیم پهلوی هراس داشتند ورود امام (ره) به کشور را پایانی بر تمام امیدهای خود دانسته و یقین داشتند که در صورت ورود امام خمینی (ره) به کشور، طومار سلطنت پهلوی برچیده خواهد شد و درصدد ممانعت از ورود امام (ره) به کشور برآمدند.

شاپور بختیار نقشه‌های گوناگونی در سر می‌پروراند که انفجار هواپیمای امام (ره) یا منحرف کردن مسیر هواپیمای حامل ایشان و سپس دستگیریشان بخشی از آن بود، که هیچ گاه عملی نشد. تیر آخر وی، بستن فرودگاه‌ها روی فرود هواپیمای حامل امام (ره) بود. در حالی که قرار بود پرواز امام خمینی (ره) در روز ششم بهمن ماه از فرانسه به سمت ایران سفر کند، سازمان هواپیمایی کشور اعلام کرد که به علت بدی هوا و نبود دید کافی همه پروازها لغو شده‌اند.

اما، در پی تحصن و تظاهرات خونین مردم در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها، دولت بختیار عقب نشینی کرده و شکست را پذیرفت. شاپور بختیار در نهم بهمن ماه اعلام کرد که فرودگاه مهرآباد امروز باز خواهد شد و برای ورود امام (ره) به کشور هیچ ممانعتی وجود ندارد.

هیئت دولت هم در دهم بهمن ماه اعلام کرد که ورود هواپیمای حامل امام (ره) به فرودگاه مهرآباد تهران بدون اشکال است. با اعلام این خبر، کمیته استقبال از امام (ره) در پیامی اعلام کرد که امام خمینی (ره) ساعت نه صبح پنجشنبه دوازده بهمن در تهران خواهد بود.

البته، پیش از آنکه حضرت امام خمینی (ره) از نوفل‌لوشاتو به سمت تهران عزیمت کنند، افرادی با دفتر خبرگزاری آسوشیتدپرس تماس گرفته و هشدار می‌دهند که اگر آیت‌الله خمینی (ره) تصمیم به پرواز از پاریس به سمت تهران بگیرد، هواپیمای حامل ایشان را منهدم خواهند کرد.

برخی ناظران هم از احتمال بسته بودن فرودگاه مهرآباد و یا هدف قرار گرفتن هواپیمای حامل امام (ره) سخن گفته و تهدیداتی به وجود آورده بودند که به دنبال آن، امام خمینی (ره) از نزدیکان و همراهان خود در پاریس خواستند به دلیل وجود مخاطرات احتمالی، جان خود را به خطر نیندازند.

ساعت ۲۳:۳۰ به وقت پاریس، هواپیمای حامل امام (ره) با نصف ظرفیت خود از فرودگاه " شارل دوگل" به سمت تهران پرواز کرد تا در صورت ممانعت از فرود برای بازگشت به فرانسه، سوخت لازم را داشته باشد.

سیداحمد خمینی، آیت‌الله حسن لاهوتی، محمدعلی صدوقی، سیدمحمود دعایی، هادی غفاری، محمد منتظری، سیدمحمد موسوی‌خوئینی‌ها، حسن حبیبی، محمدمهدی عراقی، حبیب‌الله عسگراولادی، ابراهیم یزدی، سیدابوالحسن بنی‌صدر، سیدصادق طباطبایی، صادق قطب‌زاده، محسن سازگارا، اسماعیل فردوسی‌پور از جمله چهره‌های مشهور همراه امام (ره) در پرواز بودند.

تلویزیون ملی با پخش سرود "ای ایران" و زیرنویس "گرامی باد بهار آزادی" دقایقی از مراسم ورود امام خمینی (ره) را به صورت زنده پخش کرد، اما نظامیان با حضور در صداوسیما و در اعتراض به پخش نشدن تصویر شاه و سرود شاهنشاهی در ابتدای برنامه، از ادامه پخش آن جلوگیری کردند.

همین اتفاق کافی بود تا بسیاری از مردم در شهرهای مختلف با شکستن تلویزیون‌ها به خیابان‌ها بریزند که در واکنش به آن، شاپور بختیار، نخست وزیر وقت تاکید کرد که وی دستور قطع پخش مراسم را نداده است. مردم مشهد، ارومیه، ساری، خمینی‌شهر و آبادان برای جشن گرفتن به دلیل ورود امام (ره) به میهن به خیابان‌ها ریخته و گل و شیرینی پخش کردند و در برخی شهرها مانند مشهد، ارتشی‌ها و سربازان به مردم پیوسته و خوشحالی خود را ابراز کردند.

امام (ره) پس از پیاده شدن از هواپیما، به سالن فرودگاه که استقبال کنندگان در آن حضور داشتند آمدند و در سخنانی اظهار کردند: «من از عواطف طبقات مختلف مردم تشکر می‌کنم و بار حمایت ملت ایران بر دوش من بار گرانی است که نمی‌توانم جبران کنم…»

پس از این، امام خمینی (ره) از فرودگاه تا میدان آزادی و میدان انقلاب در میان خیل عظیم جمعیت به ابراز احساسات مردم پاسخ داده و برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها که گفته می‌شد قرار است امام (ره) در دانشگاه تهران سخنرانی کنند، به علت ازدحام جمعیت در مرکز شهر به بهشت زهرا رفته و در حضور جمعیت میلیونی حاضر در قطعه شهدای انقلاب سخنرانی کردند.

بسیاری از مردم، مسیر فرودگاه مهرآباد تا دانشگاه تهران را پوشانده و با گل و شعارهای خود انتظار امام (ره) را می‌کشیدند. مردم شب را در میدان آزادی و در مسیر استقبال از امام خوابیده و از صبح زود به سمت بهشت زهرا رفته بودند. بنا بر گزارش رسانه‌های خارجی و خبرنگاران داخلی، جمعیت استقبال‌کننده از رهبر کبیر انقلاب اسلامی، بین چهار تا پنج میلیون نفر تخمین زده شده است.

مردم در بهشت زهرا شعار می‌دادند "به خانه شهیدان خوش آمدی ای امام" و سرود "برخیزید، برخیزید ای شهیدان راه خدا، ای کرده بهر احیای حق جان فدا" از بلندگوها پخش می‌شد.

امام در سخنرانی تاریخی خود در قطعه ۱۷ بهشت زهرا فرمودند: «ملت در ۱۰۰ سال پیش از این، ۱۵۰ سال پیش از این ملتی بوده، یک سرنوشتی داشته است و اختیاری داشته ولی او اختیار ما را نداشته است که سلطانی را بر ما مسلط کند. ما فرض می‌کنیم که این سلطنت پهلوی، اول که تأسیس شد به اختیار مردم بود و مجلس مؤسسان را هم به اختیار مردم تأسیس کردند، این اسباب این می‌شود که _بر فرض اینکه این امر باطل صحیح باشد_ فقط رضاخان، سلطان باشد آن هم بر آن اشخاصی که در آن زمان بودند و اما محمدرضا سلطان باشد بر این جمعیتی که الان بیشترشان _بلکه الاّ بعضِ کم، بعض قلیلی از آنها_ ادراک آن وقت را نکرده‌اند، چه حقی داشتند ملت در آن زمان سرنوشت ما را در این زمان معین کنند؟ بنابراین سلطنت محمدرضا اولاً که چون سلطنت پدرش خلاف قانون بود و با زور و سرنیزه تأسیس شده بود و مجلس آن غیرقانونی است، پس سلطنت محمدرضا هم غیرقانونی است و اگر سلطنت رضاشاه فرض بکنیم که قانونی بوده، چه حقی آنها داشتند که برای ما سرنوشت معین کنند؟ هر کسی سرنوشتش با خودش است. مگر پدرهای ما ولیّ ما هستند؟ مگر آن اشخاصی که در ۱۰۰ سال پیش از این، ۸۰ سال پیش از این بودند می‌توانند سرنوشت ملتی را که بعدها وجود پیدا می‌کنند آنها تعیین بکنند؟ این هم یک دلیل که سلطنت محمدرضا سلطنت قانونی نیست.»

ایشان در بخشی دیگر از سخنان خود، با غیرقانونی خواندن دولت بختیار تاکید کردند: «من دولت تعیین می‌کنم؛ من تو دهن این دولت می‌زنم؛ من دولت تعیین می‌کنم؛ من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می‌کنم؛ من به واسطه اینکه ملت مرا قبول دارد دولت تعیین می‌کنم. این آقا که خودش هم خودش را قبول ندارد! رفقایش هم قبولش ندارند، ملت هم قبولش ندارد، ارتش هم قبولش ندارد؛ فقط آمریکا از این پشتیبانی کرده و فرستاده، به ارتش دستور داده که از این پشتیبانی بکنید؛ انگلیس هم از این پشتیبانی کرده و گفته است که باید از وی پشتیبانی بکنید. یک نفر آدمی که نه ملت قبولش دارد، نه هیچ یک از طبقات ملت از هر جا بگویید قبولش ندارند، بله چند تا از اشرار را دارند که می‌آورند توی خیابان‌ها! از خودشان هست این اشرار، فریاد هم می‌کنند، از این حرف‌ها هم می‌زنند. لکن ملت این است، این ملت است.»

به دنبال ورود حضرت امام خمینی (ره) به کشور، روحانیون متحصن در مسجد دانشگاه تهران که از چند روز قبل در اعتراض به محدویت‌های ایجاد شده از سوی بختیار برای ورود امام (ره) به ایران در این دانشگاه تحصن کرده بودند، با انتشار بیانیه‌ای به تحصن خود پایان دادند.

در همین روز رادیو مسکو به نقل از هفته‌نامه لبنانی الکفاع‌العربی مدعی شد که شاه از انورسادات، رئیس‌جمهور مصر و ملک‌حسن دوم، پادشاه مراکش تقاضا کرده تا در عملیاتی با حمایت آمریکا به کودتا و برقراری نظم در ایران کمک کنند.

شب قبل از ورود امام (ره) به کشور، شاپور بختیار در یک پیام تلویزیونی، ورود آیت‌الله خمینی (ره) به کشور را، به مسلمانان ایران تبریک گفته بود؛ البته در بخشی از این بیانیه برای انحراف افکار عمومی آمده بود که تمام انقلاب‌های جهان وقتی طولانی می‌شوند و مردم را خسته می‌کنند که یک نظام دیکتاتوری در قفای خود هدیه می‌آورند. سعی کنیم که از این نهضت آزادی به نفع مردم کشور و با احترام به قانون استفاده نمائیم، در غیر این صورت علاوه بر خطرات گوناگون که ما را تهدید می‌کند، مملکت بدون تردید به یک دوران دیکتاتوری و شاید ملوک‌الطوایفی باز خواهد گشت.»

در مقابل، حسن نزیه، رئیس کانون وکلا که از سوی جبهه ملی، آیت‌الله طالقانی و مهندس بازرگان مأموریت داشت در پاریس راجع به نظرات امام (ره) درباره قانون اساسی جدید، اطلاعاتی کسب کند در گفت‌وگو با روزنامه "لوموند" فرانسه گفت: آیت‌الله خمینی (ره) با رفتار بعضی از طرفداران متعصب خود که با آزادی‌های فردی مخالفند موافق نیستند و به مجرد ورود به تهران، عملیات و رویه این افراد را محکوم خواهند کرد.

در این روز بیش از ۱۰۰ هزار نفر از مردم مرند و شهرستان‌های اطراف در تظاهرات خود، خواستار آزادی پنج زندانی سیاسی مرندی شدند و پس از آزادی آن‌ها، به آرامی متفرق شدند. در همدان هم شش زندانی سیاسی آزاد شدند. همچنین عشایر فارس در نامه‌ای به آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، همبستگی خود را با مردم سراسر ایران اعلام کردند.

فرمانداری نظامی تهران در اطلاعیه شماره ۳۶ خود که به مناسبت بازگشت امام خمینی (ره) صادر شد، راهپیمایی و اجتماعات را در سه روز آینده آزاد دانست. شورای هماهنگی کارکنان هما هم در بیانیه‌ای ضمن تاکید بر ادامه اعتصاب خود، اعلام کرد که اعتصاب کارکنان هما ادامه خواهد داشت و تنها به فرمان مرجع کبیر امام خمینی خدمات خویش را در خدمت به ملت مبارز ایران آغاز خواهد کرد.

دو حادثه، از مهم‌ترین پیامدهای بازگشت امام خمینی (ره) به کشور است که به سرعت موجب پیروزی انقلاب اسلامی شد؛ نخست انتصاب دولت موقت و دوم، بیعت نظامیان با ایشان. حضرت امام (ره) در ۲۶ دی ماه، در آستانه خروج شاه از کشور اعلام کردند که ما دولت را به همین زودی اعلام خواهیم کرد و در پانزده بهمن، نخست وزیری مهندس بازرگان به تصویب شورای انقلاب رسید.

نوزده بهمن، عظیم‌ترین راهپیمایی در سراسر کشور شکل گرفت و میلیون‌ها نفر در حمایت از دولت منتخب امام خمینی (ره) به خیابان‌ها آمدند؛ از سوی دیگر، در دهه انقلاب، ارتش که تنها نقطه اتکای رژیم بود به انقلاب پیوست.

فرار، نافرمانی، اعتصاب، شرکت در تظاهرات و سرانجام بیعت با امام خمینی (ره)، نشانه همراهی ارتش با آرمان‌های امام (ره) بود که در نوزده بهمن به اوج خود رسید. پشتیبانی ارتش از قیام مردمی، رژیم بدون پشتوانه اجتماعی شاه را به سرعت از هم متلاشی کرد و باعث پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ شد.

نظر شما