به گزارش همشهری آنلاین به نقل از مهر، مقام معظم رهبری در آخرین سخنرانی خود که هفته پیش به صورت زنده از رسانه ملی پخش شد، مطالعه کتابی را توصیه کردند که یک آمریکایی گردآورنده آن است.
ایشان پیرامون محتوای کتاب «خبرچین ها: سیا چگونه نویسندگان مشهور را فریب می‌داد» اشاره کردند: «این کتاب درباره تسلط سازمان جاسوسی سیا بر مطبوعات و مجلات عمده دنیاست. این کتاب شرح می‌دهد که چگونه سازمان سیا در مقالات، در تحلیل‌ها، در نوشته‌ها و در گفته‌های نویسندگان معروف و بعضاً مجلات معتبر دخالت کردند و تفسیر خودشان را به جای تفسیر واقعی به افکار عمومی القا کردند و آنها را کنترل کردند؛ نه فقط در مطبوعات آمریکا بلکه در سایر کشورها…».
کتاب «خبرچین ها»، نوشته جوئل ویتنی، بنیانگذار و دبیر گرنیکا است. نویسنده در این کتاب چگونگی بازیچه شدن نویسندگان نامدار و مجله‌ها به دست سازمان سیا پس از دهه ۱۹۵۰، همکاری ظالمانه‌ی آنها با این آژانس اطلاعاتی و نگارش متون سیاسی و القای اطلاعات مخرب، هدفمند و جهت دار به مردم را تصویر می-کند.
نویسنده در مقدمه اختصاصی‌اش برای ترجمه فارسی کتاب در ایران از شخصیتی شروع می‌کند که برای تاریخ معاصر ایران اهمیت ویژه‌ای دارد. او با توضیح نقش مجله انکانتر و نویسنده‌اش به‌نام آلمن در ایجاد تصویر مطلوب سیا از محمد مصدق در کودتای سال ۱۳۳۲، تلاش می‌کند به خواننده ایرانی نزدیک شود و او را درباره نقش نامحسوس، غیرمستقیم و مرموز سرویس اطلاعاتی آمریکا در هدایت نویسندگان کنجکاوتر کند. «در چنین فضایی کتاب «خبرچین‌ها» به‌دنبال رد نویسندگان ناشناس و تحسین‌شده در صفحات آرشیوشده جنگ سرد فرهنگی و ادبی است. این دوره مطمئناً دورانی سردرگم‌کننده برای نویسندگان بوده است؛ دورانی که طی آن مجله‌ها به‌شیوه‌ای بسیار ظریف و نامحسوس، اغلب با تغییر سوژه به نتایج فرهنگی غربی و آمریکایی، با ظالمانه‌ترین عملیات سازمان سیا همکاری می‌کردند و البته گاهی نیز یا عذرخواهی می‌کردند یا دفاعیه‌ای آشکار و کامل از این عملیات ارائه می‌دادند».
«کنگره آزادی فرهنگی» جایی است که به عنوان مرکز کنترل نویسندگان در کتاب معرفی می‌شود. نویسنده در مصاحبه‌ای درباره این کنگره می‌گوید: «این کنگره که جبهه تبلیغاتی سیا بود، همکاری اتحادیه‌ای با پاریس ریویو را از دهه ۱۹۵۰ آغاز کرد و از مسیر این همکاری، «کنگره» توانست این موضوع را در سطح جهانی رواج دهد که آمریکا چیزهایی فراتر از کادیلاک، همبرگر و تانک برای عرضه به دنیا دارد. همچنین، توانست این نکته را اثبات کند که آمریکا پر است از تولیدکنندگان خلاق فرهنگ، ادبیات و نوابغ موسیقی. این شیوه عمل هنوز هم مورداستفاده ماست. پاریس ریویو گفت‌وگوهای خود را به مجلات مختلفی در آمریکای‌لاتین، آلمان، ژاپن و فرانسه می‌فروخت و این معامله بیش از آنکه معامله‌ای بزرگ به‌نظر بیاید، فرصتی بزرگ به‌نظر می‌رسید. بااین‌حال، وقتی از نزدیک به موضوع نگاه کنید، می‌بینید افرادی که گفت‌وگو با آنها صورت می‌گرفت، چندان در جریان ماجرا نبوده‌اند».
روزنامه صبح‌نو در شهریور سال ۹۸ در گزارشی که برای معرفی کتاب منتشر کرده چنین نوشته است: «ویتنی با قلمی که آشکارا میل به پرداخت داستانی به سوژه‌ای ملتهب با خواص افشاگرانه دارد، در ۱۸ فصل ماجراهایی از دخالت سیا در تولید یا توزیع نوشته‌ها و کتاب‌های نویسندگان از آمریکای‌جنوبی گرفته تا شوروی و آسیا را نقل می‌کند و از ماجرای فریب‌خوردن یا همکاری خودخواسته نویسندگانی چون جیمز بالدوین، ارنست همینگوی، گابریل گارسیا مارکز، بوریس پاسترناک و برخی دیگر پرده برمی‌دارد…کتاب «خبرچین‌ها» برآن است که سیا از پس چندین لایه مؤسسه، کنگره، سازمان و بنیاد، آن‌هم در پوشش نام‌های چندملیتی یا حتی ملی به سازمان‌دهی جریان‌های فرهنگی و هنری می‌پردازد و البته جنگی که ایالات متحده از این طریق علیه ملت‌ها راه می‌اندازد، محدود به مرزهای فرهنگی باقی نمی‌ماند و بعضاً با فاصله‌ای چندساله، از سازمان‌دهی فکری گروه‌های تروریستی سر برمی‌آورد یا شاید شبیه نمونه‌ای نزدیک‌تر، جریان‌های بلندمدتی از هنر و ادبیات مخالف‌خوان را در اکوسیستم فرهنگی هر کشور حمایت و تقویت کند.»
یکی از موارد جالب همکاری نویسنده‌ها با سیا، مورد بوریس پاسترناک در قضیه همین رمان مشهور «دکترژیواگو» است. اواخر دهه ۱۹۵۰ وقتی سروصدای توقیف رمان نویسنده برجسته روسیه آن‌هم در هیاهوی بعد از اتمام جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد از شوروی بلند شد، سیا فرصت را برای به‌چنگ‌آوردن این رمان غنیمت شمرد. «این سازمان با تمهیداتی توانست در زمانی کوتاه و به‌طورمحرمانه کتاب را به زبان روسی چاپ کند تا پاییز همان سال در نمایشگاه جهانی ۱۹۵۸ در بلژیک به‌دست روس‌ها برسد». کتاب از کمونیستی ایتالیایی به‌نام دانجلو نام می‌برد که مقیم مسکو و مأمور پاره‌وقت ناشر چپ‌گرای ایتالیایی، جیانجاکومو فلترینلی است. دانجلو با پاسترناک ارتباط می‌گیرد و بعد از دیدار، در عین ناباوری نسخه‌ای تایپ‌شده همراه با اصلاحات را از او دریافت می‌کند؛ درحالی‌که پاسترناک به او یادآور می‌شود: «همین‌جا از شما دعوت می‌کنم برای مشاهده من درمقابل جوخه اعدام حضور به‌هم رسانید». اوایل ژانویه ۱۹۵۸، نسخه روسی کتاب درحالی‌که منبع انتقالش از اطلاعات بریتانیا ناشناس مانده، در دفتر موقت سازمان سیا در واشنگتن فراهم می‌شود و جان موری، رئیس بخش شوروی سیا، آن را «دگراندیشانه‌ترین اثر ادبی نویسنده‌ای روس از زمان مرگ استالین» می‌نامد.
«خبرچین‌ها» را پرناز طالبی ترجمه کرده و انتشارات «کتاب کوچه» آن را به چاپ رسانده است.
نظر شما