وجود آب و هوا و خاک مناسب در اکثر نقاط ایران موجب شده کشورمان رویشگاه گونه های گیاهی فراوانی باشد و همین موجب شده در طول سالیان متمادی انسان‌های خردمند و دانایی با کشف فواید گیاهان مختلف از آنها برای درمان بسیاری از دردها استفاده کنند.
خراسان شمالی نیز به لحاظ شرایط آب و هوایی و موقعیت مکانی به عنوان داروخانه گیاهان دارویی محسوب می شود و همیشه با فرارسیدن فصل بهار تعداد زیادی از مسافران و گردشگران را به دامن طبیعت برای برداشت گیاهان دارویی به دام طبیعت می کشاند.
همین امر موجب شده تا پروژه تولید و فرآوری گیاهان دارویی به عنوان یکی از پروژه های اقتصاد مقاوتی در استان تعریف شود که چندین سال است که بر روی این طرح از سوی دستگاه های ذی ربط کار می شود اما اجرای این پروژه با مشکلاتی نیز مواجه است که تعدادی از مسئولان نیز توضیحات و راهکارهایی نیز ارائه داده اند.
تکلیفمان برای کشت گیاهان دارویی در خراسان شمالی باخودمان مشخص نیست
مهدی ایمانی محقق گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، گفت: تولید گیاهان دارویی در این استان یکی از پروژه های اقتصاد مقاومتی است اما در کشت و توسعه کشت این نوع از محصولات تکلیفمان با خودمان مشخص نیست.
وی اظهارکرد: به عنوان مثال از گیاه دارویی به عنوان یک گیاه سودآور یاد می شود و با همین فکر تعدادی از افراد بدون توجه به اینکه این گیاه نیز همانند دیگر محصولات کشاورزی نیازمند رسیدگی و ... است اقدام به کشت می کنند.
وی با اشاره به اینکه گیاه دارویی بدون رسیدگی کشت می شود و به هنگام برداشت مقدار کمی محصول برداشت می شود، افزود: همین امر سبب سرخوردگی کشاورز شده و در سال بعد اقدام به کشت آن نمی کند.
ایمانی ادامه داد: از سوی دیگر یکی از مشکلات پیش روی تولید و کشت گیاهان دارویی در این استان این است که سیاست های منطقه ای با سیاست های راهبردی هماهنگ نیست و بیشتر بر روی نظریه های شخصی این موضوع هدایت می شود.
وی خاطرنشان کرد: هر کارشناس یک نظر دارد در صورتیکه تولید و کشت گیاهان دارویی باید یک راهبرد داشته باشد و طبق آن عمل شود چراکه گیاهان دارویی علاوه بر اینکه غذا هستند در صنایع داروسازی نیز استفاده می شود.
رئیس بخش جنگل و مرتع مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی توضیح داد: به عنوان مثال چندین سال در ارتباط با کشت گیاه دارویی گل محمدی در این استان تبلیغ شد و بر همین اساس گلستان های بزرگی ایجاد شد اما نتیجه آن فقط مزارع ناقصی است که باغدار به درآمد کافی نیز از آن نمی رسد.
به گفته وی هدف اصلی ایجاد گلستان های گل محمدی خرید حمایتی محصول، ایجاد واحدهای فرآوری و استفاده آن در صنایع دارویی بود، که هم اکنون به این اهداف نرسیده ایم.
ایمانی در ادامه در ارتباط با کشت گیاهان دارویی گفت: توسعه کشت گیاهان دارویی و دست یابی به محصول بهتر نیازمند بذور اصلاح شده است این در حالی است که شرکتی در ارتباط با توزیع بذور گیاهان دارویی اصلاح شده در این استان وجود ندارد.
تلاش خراسان شمالی برای ورود به شورای ملی زعفران
دکتر تشکری در ادامه در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه در پروژه اقتصاد مقاومتی گیاهان دارویی در استان گام های خوبی برداشته شده و تاکنون پیشرفت های خوبی نیز داشته ایم، گفت: یکی از پروژه هایی که در راستای پروژه اقتصاد مقاومتی در استان انجام داده ایم کشت و توسعه مزارع زعفران در استان بوده است.
وی افزود: در همین راستا سطح زیرکشت مزارع زعفران از ۳۰۰ هکتار به ۴۲۰۰ هکتار رسیده است اما موضوعی که در این زمینه وجود دارد این است که در ایران به زعفران بیشتر به بحث خوراکی آن پرداخته شده است تا مباحث دارویی آن.
وی با تصریح بر اینکه در حوزه محصول زعفران در این استان برای کشت هیچ گونه مشکلی وجود ندارد و حلقه مفقوده توسعه زعفران در این استان زنجیره های تکمیلی آن است، ادامه داد: اما در همین راستا اقداماتی نیز انجام شده بطوریکه تاکنون در استان هشت واحد بسته بندی زعفران در استان تشکیل شده و بازارچه زعفران راه اندازی شده و پیگیری ها برای ایجاد یک برند صادراتی در حال انجام است که تاکنون اقداماتی نیز در این زمینه صورت گرفته است.
تشکری اظهارکرد: علاوه بر آن به دنبال آن هستیم تا در شورای ملی زعفران نیز ورود پیدا کنیم چراکه خراسان شمالی سومین استان تولیدکننده زعفران در استان است.
وی ادامه داد: گیاه کاملینا یکی دیگر از گیاهان دارویی است که در حال توسعه کشت آن در خراسان شمالی هستیم بطوریکه سطح زیرکشت آن را از سطح ۴۰ هکتار به ۸۰ هکتار رسانده ایم و البته کشت این محصول توسعه پیدا خواهد کرد و از کاملینا هم در مباحث تولید دارو و هم در صنعت روغن کشی از آن استفاده می شود.
به گفته وی گیاه زیره سیاه از دیگر گیاهان دارویی است که در استان در حال کشت است و سطح زیرکشت آن از ۶۰۰ هکتار به یک هزار و ۱۰۰ هکتار رسیده است.
وی به گلستان های ایجاد شده گل محمدی در استان نیز اشاره کرد و تصریح کرد: سطح زیادی از گلستان های گل محمدی در استان به خصوص در شهرستان فاروج ایجاد شده اما یکی از مشکلاتی که برای باغداران این محصول معمولا ایجاد می شود این است که گل های این گلستان ها همزمان با گلستان های سایر استان ها به گل می نشینند و همین امر موجب کاهش قیمت محصول و نارضایتی باغدار می شود.
تشکری با بیان اینکه بیش از ۴۰۰ هکتار گلستان گل محمدی در استان وجود دارد، گفت: معمولا در کشور واحدهای عرق گیری راه اندازی شده و یکی دیگر از دلایل کاهش قیمت این محصول بوده و به دنیال آن هستیم تا واحدهای اسانس گیری در استان ایجاد شود اما هنوز موفق به جذب سرمایه گذاری برای راه اندازی این واحدها نشده ایم.
برای محقق شدن پروژه های اقتصاد مقاومتی گیاهان دارویی شرکت های دارویی وارد عرصه شوند
وی با تاکید بر اینکه اما اقتصاد از هر چیز دیگری برای کشاورز مهمتر است، افزود: اگر شرکت های دارویی وارد عرصه شوند و در قالب کشت قراردادی با کشاورز وارد کار شوند به طور حتم سود هم برای همان شرکت است و هم برای کشاورز و کشاورز با انگیزه بالاتری اقدام به تولید محصول می کند.
وی تصریح کرد: با کشت قراردادی تکلیف کشاورز مشخص است و می داند که چه چیزی را باید بکارید و در واقع اگر خریدار نباشد محصول بر روی دست کشاورز باقی می ماند و موجب نارضایتی می شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر شرکت های دارویی خوبی در استان وجود دارد که در حال شناسایی این شرکت ها هستیم و در واقع یکی از حلقه های مفقوده توسعه کشت گیاهان دارویی عدم حضور شرکت های دارویی است.
این مقام مسئول تاکیدکرد: باید به این سمت سوق پیدا کنیم تا از خام فروشی بسیاری از محصولات گیاهی باارزش گیاهی تولید شده در ایران از جمله زعفران، گل محمدی و ... خودداری شود و در این زمینه جای شرکت های دانش بنیان خالی است.
وی تصریح کرد: علاوه بر آن باید یک رغبتی ایجاد شود تا مشتریان نیز به سوی خرید داروهای گیاهی جذب شود چراکه قیمت برخی از داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی بالاتر است.
وی با اشاره به اینکه سازمان جهاد کشاورزی برای گیاهان بومی که به صورت خودرو در استان تولید می شود نیز کار کرده است، گفت: به عنوان مثال یکی از این گیاهان، گیاه دارویی آویشن است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی بیان کرد: آویشن یک گیاه چند ساله است و این سازمان با در اختیار قرار دادن بذر و یا نشاء آن به متقاضیان می تواند از کشاورز حمایت کند.
لزوم ایجاد تشکل های روستایی و ارائه طرح از الزامات توسعه گیاهان دارویی
یزدانی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی همچنین در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه کشت گیاهان دارویی توسط بهره برداران طی سال های اخیر رشد خوبی داشته است، افزود: به عنوان مثال طی سال جاری کشت گیاه باارزش دارویی باریجه در سطح دوهزار هکتار انجام شده است.
وی ادامه داد: اما اقدامی که برای توسعه کشت گیاهان دارویی در سطح روستاهای استان باید انجام شود این است که روستاییان تشکل هایی را انجام دهند، برای کشت و بهره برداری گیاه دارویی مشخصی طرح ارائه دهند و سپس بر اثر آن طرح وارد عرصه شوند.
وی با تصریح بر اینکه منافع گیاهان دارویی بسیار بالا است، اظهارکرد: در کنار کشت و برداشت گیاه دارویی باید نکته خیلی مهم حفاظت از این گیاهان نیز مورد توجه قرار گیرد و تمامی این موارد باید در طرح دیده شود.
یزدانی خاطرنشان کرد: از آنجاییکه خراسان شمالی از لحاظ موقعیت مکانی میان شمال و مرکز قرار دارد و استانی کوهستانی نیز است، پتانسیل بالایی در تولید گیاهان دارویی دارد و هنوز با آن پتانسیل ها فاصله خیلی زیادی داریم.
به گفته وی تاکنون کشت گیاهان دارویی توسط بهره برداران در مساحت های زیادی در استان کشت شده است.
وی تاکیدکرد: از آنجاییکه بهره برداران دارای پروانه چرای دام هستند و در ازای برداشتی که انجام می شود باید کشت را به منظور احیاء انجام دهند که در این راستا نیز اقدامات خوبی نیز انجام شده است.
پیشرفت ۵۰ درصدی اجرای طرح اقتصاد مقاومتی گیاهان دارویی در استان
بهنام فر معاون برنامه ریزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در ادامه در گفت و گو با ایسنا، گفت: اهداف پیش بینی شده برای اجرای طرح اقتصاد مقاومتی کشت گیاهان دارویی در سطح چهار هزار و ۸۵۰ هکتار است.
وی با اشاره به اینکه طرح اقتصاد مقاومتی گیاهان دارویی شامل موضوعات تولید، فرآوری، حفظ منابع طبیعی و ژنتیکی، بازاریابی و تجاری سازی است، افزود: طی این طرح قرار بر این بود تا دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان از اعتبارات ملی و ۱۸ میلیارد تومان نیز تسهیلات ارائه شود.
به گفته وی اجرای این طرح در شش ماه نخست سال جاری ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
بهنام فر تصریح کرد: تاکنون برای اجرای این طرح مبلغ سه میلیارد تومان تسهیلات ارائه شده است.
انتهای پیام
نظر شما