همایون دارابی * در حال حاضر برخی خبرها در میان فعالان بازار سرمایه همچنان حاکی از امکان عدم پذیرش نهایی استعفای حسن قالیباف‌اصل از ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار است. اگرچه انتخاب رییس سازمان بورس در نهایت از اختیارات شورای عالی بورس است اما نکته قابل توجه درباره حواشی روزهای گذشته بازار سرمایه این است که اکنون موقعیت مناسبی برای قبول استعفا و انتصاب رییس جدید برای سازمان بورس و اوراق بهادار نیست، چرا که دولت دوازدهم در ماه‌های پایانی عمر خود قرار دارد و حداکثر چهار ماه دیگر بر سر کار خواهد بود.
از سوی دیگر میان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اقتصادی آن با دولت اختلاف دیدگاه راهبردی وجود دارد. به همین علت هر فردی که منصوب شود در صورتی که به رییس‌جمهوری نزدیک باشد ممکن است در دولت بعدی تغییر کند و در واقع این مسوولیت خطیر را تنها برای چهار ماه قبول می‌کند و اگر هم از سوی مجلس و کمیسیون اقتصادی پیشنهاد شود ممکن است مورد توجه دولت قرار نگیرد.
از همین رو به باور من در حال حاضر بهترین راهکار این است که با شخص حسن قالیباف‌اصل صحبت شود و عللی که موجب این استعفا شده برطرف شود زیرا هر فرد دیگری هم که به جای ایشان در این منصب قرار بگیرد، در چنین فضایی راه به جایی نمی‌برد. مساله دیگر این است که متاسفانه در ایران شاهد دخالت مستقیم دولت در بازار سرمایه هستیم. این در حالی است که دولت باید رییس «نظارت بر بازار» را تعیین کند. به این معنا که فرد، مسوول نظارت باشد و عملیات بازار بر عهده فعالان بازار یعنی شرکت‌های عملیاتی مانند بورس، فرابورس، بورس کالا و… باشد. در واقع این بخش‌ها اختیارات بیشتری داشته باشند و سازمان بورس عملا در بحث نظارت فعال باشد. این امر یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
در بسیاری از کشورها متصدی این سمت را فعالان بازار و بخش خصوصی تعیین می‌کنند و دولت تنها در بحث نظارت فعال است، ما هم باید به همین سمت حرکت کنیم زیرا دخالتی که در بازار سرمایه کشور رخ می‌دهد سبب می‌شود که بورس ایران در فدراسیون بین‌المللی بورس‌ها به عنوان یک بورس دولتی محسوب شود که یک امتیاز منفی است. به همین علت باید به سمت تمرکززدایی حرکت کنیم و اجازه دهیم که شرکت‌های عملیاتی نقش بیشتری ایفا کنند. به هر حال قانون بازار سرمایه هم فعلا شورای عالی بورس را تشکیل داده و این شورا هم باید رییس سازمان را در نهایت انتخاب کند.
اما شخصا بر این باورم که باید حسن قالیباف‌اصل در سمت ریاست سازمان بورس برای ماه‌های باقیمانده از عمر دولت دوازدهم ابقا شود. در همین حال بیش از این مسائل، به دلایل این استعفا و بروز این شرایط توجه و مواردی نظیر قیمت‌گذاری دستوری و دخالت نهادها در بازار حل و فصل شود. به هر روی باید اجازه دهیم تا شورای عالی بورس درباره این مساله تصمیم‌گیری کند. همان‌طور که می‌دانیم نظام تصمیم‌گیری در ایران پیچیدگی خاص خود را دارد و اگر رییس‌جمهوری بخواهد کسی را منصوب کند حتما می‌تواند. اما فارغ از نام افراد، فکر می‌کنم هر فردی که در این موقعیت حساس و در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم و همچنین شرایط ناپایدار بازار سرمایه، مسوولیت این بازار را بپذیرد، فداکاری کرده و عمل وی قابل تقدیر است.
* تحلیلگر بازار سرمایه
نظر شما