آیدا پناهنده
آیدا پناهنده از چندسال پیش با ساخت «ناهید» و «اسرافیل» مطرح شد. هرچند که این دوفیلم مخاطب زیادی نداشتند اما نشانگر فعالیت کارگردانی بود
 که باید جدی‌اش گرفت. فیلم اخیر او «تی‌تی» است. الناز شاکردوست و هوتن شکیبا برای چندمین‌بار کنار هم قرار گرفته‌اند و باحضور پارسا پیروزفر، تیم بازیگران این فیلم را تشکیل داده‌اند. «تی‌تی» قبلا در رویدادهای خارجی به نمایش درآمد ولی باتوجه به استثنایی که امسال جشنواره فجر قائل شد، مجال حضور در جشنواره را پیدا کرد. خانم پناهنده قبلا با «اسرافیل» هم در فجر حضور پیدا کرده بود. باتوجه به ترکیب بازیگران و رقبای این دوره، به نظر می‌رسد فیلم پناهنده می‌تواند یکی از آثار قابل‌توجه فجر باشد. آیدا پناهنده علاوه‌بر کارگردانی، تهیه‌کنندگی فیلم‌اش را هم برعهده دارد. لوکیشن اصلی «تی‌تی» شمال کشور است.

آرزو  ارزانش 
آرزو ارزانش هم جزو فیلم‌اولی‌های جشنواره سی‌ونهم است. این فیلمساز زن، «آهنگ دونفره» را کارگردانی کرده که در ژانر طنز است. قصه این فیلم درباره یک خواننده مرفه و ثروتمند است که درگیر مسائلی می‌شود. فرزاد فرزین چندسالی است که در سینما و خصوصا شبکه نمایش خانگی مشغول بازیگری است. او هم‌اکنون سریال «ملکه گدایان» را درحال پخش دارد. فرزین نقش خواننده را در فیلم آرزو ارزانش بازی کرده است. احمد مهرانفر، بهاره کیان‌افشار و علی‌رضا استادی از جمله بازیگران این فیلم هستند. یکی از نکات جالبی که باید به آن اشاره کرد انتخاب ژانر کمدی توسط این فیلمساز زن است. ژانر کمدی معمولا جزو انتخاب‌های اصلی زنان فیلمساز ایرانی نیست. شاید یکی از موفق‌ترین و تنهاترین فیلمسازان زنی که در این حوزه فیلم مشهوری ساخته‌اند پریسا بخت‌آور باشد که سال‌ها پیش «دایره زنگی» را ساخت.

ستاره اسکندری
ستاره اسکندری برای عموم مردم به‌عنوان یک بازیگر شناخته شده است. یکی از موفق‌ترین بازی‌های او در سریال «مرگ تدریجی یک رؤیا» اتفاق افتاد. اما حالا او و پس تجربه کارگردانی تله‌تئاتر، پشت دوربین اولین فیلم بلندش رفته است. «خورشید آن ماه» اولین فیلم اسکندری است که در سیستان‌و‌بلوچستان فیلمبرداری شده است. او برای اولین تجربه ترجیح داده ریسک کار در لوکیشن‌های متفاوت را پشت‌سر بگذارد. نکته مهم دیگر فیلم، زبان محلی بازیگران است. یعنی بازیگران مجبور شده‌اند زبان بلوچی را یاد بگیرند. پژمان بازغی و نازنین فراهانی ازجمله بازیگران فیلم ستاره اسکندری هستند. باید منتظر ماند تا فهمید که آیا این ریسک بزرگ اسکندری برای اولین تجربه فیلمسازی‌اش موفق خواهد بود یا نه.
نرگس آبیار
به جرات باید گفت که شناخته‌شده‌ترین کارگردان زن ایرانی در سال‌های اخیر نرگس آبیار است.  او البته از آن‌دسته سینماگرانی نیست که از ابتدای جوانی کارش را در سینما با کارهایی مثل دستیاری آغاز کرده باشد. او قبلا زنی دست‌به‌قلم بود که به واسطه همان هم وارد سینما شد. او با «شیار۱۴۳» توانست با استقبال قابل‌توجه مخاطبان روبه‌رو شود. داستان فیلم درباره مادر شهدا بود و توانست احساسات زیادی را برانگیزد. او سپس «نفس» را ساخت که البته موفقیت فیلم قبلی را کسب نکرد. او دفعه بعد پشت دوربین «شبی که ماه کامل شد» رفت و با روایت قصه عاشقانه در بستر یک حادثه واقعی توانست جوایز فجر را درو کند. آبیار بازهم با الناز شاکردوست و هوتن شکیبا همکاری کرده است و البته بهرام رادان را نیز به جلوی دوربین خودش آورده است. «ابلق» فیلم جدید آبیار با موضوعی اجتماعی است. باید دید که این فیلم هم مانند «شیار۱۴۳» و «شبی که ماه کامل شد» می‌تواند به موفقیت دست یابد یا نه.

مریم بحرالعلومی
مریم بحرالعلومی دیگر فیلمساز ایرانی است که در جشنواره فجر حضور 
خواهد داشت. او پس از «پاسیو» که چندسال پیش ساخت و در گروه هنر و تجربه اکران شد، حالا «شهربانو» را ساخته است. دومین فیلم مریم بحرالعلومی هم قصه‌ای زنانه دارد. فرشته صدرعرفایی، بازیگر اصلی این فیلم در نقش یک مادر است. بهناز جعفری، گلاره عباسی و سامان صفاری دیگر بازیگران «شهربانو» هستند. فیلم اول بحرالعلومی در کسب رضایت منتقدان و مخاطبان با موفقیت زیادی همراه نشده بود. باید ببینیم آیا این فیلمساز زن در دومین فیلم‌اش موفق خواهد بود یا نه.

رقیه توکلی:
قصه میزبانی یزدی‌ها از جنگ‌زده‌ها
رقیه توکلی امسال «مهران» را برای رقابت در جشنواره آماده کرده است. او پیش از این «مادری» را ساخته بود. داستان «مادری» درباره زندگی دو خواهر است که به تنهایی در شهر یزد با یکدیگر زندگی می‌کنند. اما «مهران» قصه‌ای با حال و هوای ژانر کودک دارد. قصه فیلم در سال‌های جنگ می‌گذرد. مهران، کودکی یزدی است که میزبان خانواده جنگ‌زده‌ای اهل کردستان می‌شود. به مناسبت حضور این فیلم در جشنواره فیلم فجر، گپ‌وگفتی با رقیه توکلی انجام داده‌ایم که درادامه می‌خوانید.
 
«مهران» چه حال و هوایی دارد؟
مهران کودکی یزدی است که میزبان خانواده جنگ‌زده‌ای از شهر مهران می‌شود. همانطور که می‌دانید، در زمان جنگ برخی از هموطنان‌مان که شهرشان اشغال می‌شده به شهرهای دیگر می‌رفتند. یزد به‌دلیل قرار گرفتن در مرکز کشور، یکی از شهرهای امن بود و به همین خاطر جنگ‌زده‌های زیادی به آنجا می‌آمدند.
در سینما کمتر به این موضوع پرداخته می‌شود، درست است؟
این مساله مهمی در زمان جنگ بوده است. دوست داشتم به این موضوع ورود کنم. خانواده جنگ‌زده‌ای که برای مداوا به یزد می‌آیند و یک خانواده یزدی میزبان آن‌ها می‌شوند. در «مهران»، داستان مهمان‌نوازی یزدی‌ها در زمان جنگ تصویر می‌شود.
معمولا سینمای کودک به‌دلیل ریسک بالا در گیشه، برای فیلمسازان جذابیت زیادی ندارد. چطور شد که شما سراغ آن رفتید؟
«مهران» حال و هوای طنزی دارد و به‌شدت فیلم قصه‌گویی است. در این فیلم به شکل کلاسیک قصه می‌گوییم و اگر مخاطب فیلم را آغاز کند احتمالا تا انتها دنبالش خواهد کرد. بعید است کسی این فیلم را شروع کند و نصفه‌کاره رهایش کند.
فیلم برای مخاطب کودک هم قابل درک است یا صرفا قصه‌اش کودکانه است؟
من فکر می‌کنم کودکان هم ارتباط برقرار خواهند کرد. باتوجه به اکران در جشنواره فیلم کودک و نوجوان، اکران محدود آن و نقدهای مثبتی که درباره‌اش نوشته شد، امیدوارم بازخورد خوبی 
داشته باشیم.
از آن‌دسته فیلمسازان زن هستید که حس می‌کنید مأموریت ساخت فیلم‌های زنانه دارید؟!
وقتی اولین فیلم‌های کوتاهم را ساختم بیشتر در فضای کودک و نوجوان بود. در رویدادهای مختلف سینمایی هم بازخوردهای خوبی گرفتم. بعدتر با توجه به زندگی‌ام در یک خانه دانشجویی و اتفاقاتی که اطرافم رخ می‌داد بیش‌تر سراغ قصه‌های زنانه رفتم. برای همین «مادری» را در فضای زنانه ساختم. بعد از آن این میل و فضا برایم کمی فروکش کرد. به نظرم هر فیلمساز نسبت به روحیات و دنیای اطرافش در آن مقطع خاص فیلم می‌سازد.
«مهران» هم تحت‌تاثیر همین شرایط که گفتید ساخته شد؟
دقیقا ! برای مهران درگیر ماجرای دیگری شدم. دوست داشتم قصه نوجوانان را تعریف کنم و بتوانم تجربه جدیدی داشته باشم. البته به معرفی شهر خودم یعنی یزد هم علاقه زیادی داشتم.
باتوجه به محدودیت‌های مربوط به کرونا، برگزاری جشنواره با محدودیت‌ها را بهتر از تعطیلی‌اش می‌دانید؟
من موافق برگزاری جشنواره بودم. در رسانه‌ها مخالفت برخی از فیلمسازان با برگزاری جشنواره را می‌بینم اما شخصا ترجیح می‌دادم جشنواره تعطیل نشود. فیلم ما پارسال فیلمبرداری شده بود. مگر ما چند شانس مثل فجر داریم؟ باوجود کرونا شرایط اکران هم بسیار محدود است. با اکران در این جشنواره‌ها لااقل فیلم‌ها کمی دیده و شناخته خواهند شد. حتی اکران محدود باعث می‌شود درباره فیلم حرف زده شود که این برای فیلم خوب است.

 فرنوش صمدی:
 سراغ مسائلی می‌روم که در اطرافم رخ داده است
فرنوش صمدی، فارغ التحصیل از آکادمی هنرهای زیبای رم است. او فیلمسازی را از انجمن سینمای جوان ایران شروع کرد و در دوران تحصیل بیشتر مشغول ساخت ویدیو چیدمان شد .فیلم‌های او در فستیوال زیادی در سرتاسر دنیا به نمایش 
در آمده‌اند. فرنوش صمدی از سال‌2018 به عضویت آکادمی اسکار در آمده است. «خط فرضی» اولین فیلم بلند سینمایی اوست که برای اولین اکران /پریمیر جهانی، در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو‌2020 حضور داشت. سحر دولتشاهی، آزیتا حاجیان، حسن پورشیرازی و پژمان جمشیدی بازیگران این فیلم هستند.
 
چه شد که از معماری وارد فیلمسازی شدید؟!
در ایران معماری می‌خواندم و گاهی به دوستانم که فیلم کوتاه می‌ساختند سر می‌زدم. اتفاقا اصلا آدم عشق سینمایی نبودم! عشق و کارم معماری بود. یک نکته مهم که شاید در ورودم به سینما بی‌تأثیر نبود، علاقه و استعدادم در نوشتن بود. یک روز در بین خواب و بیداری ایده‌ای به ذهنم رسید. سپس به دوستانم گفتم می‌خواهم آن را بسازم. چند کتاب خواندم و ایده‌ام را درقالب فیلمنامه درآوردم. نهایتا با کمک دوستانم آن را ساختم. همان باعث تغییر مسیرم به سمت فیلمسازی شد و برای ادامه تحصیل در سینما به خارج از کشور رفتم.
چه شد که وارد ساخت فیلم بلند شدید و ایده «خط فرضی» از کجا آمد؟
از ابتدا دوست داشتم فیلم بسازم اما گمان می‌کردم این مسیر را باید پله‌پله طی کنم. حتی برای ساخت فیلم کوتاه هم عجله زیادی نداشتم. 2016‌اولین فیلم کوتاهم را ساختم که در کن به نمایش درآمد. از سه سال پیش به این نتیجه رسیدم که می‌توانم فیلم بلند بسازم. ایده 
«خط فرضی» مربوط به یک اتفاق واقعی است که حدود 10سال پیش برای یکی از دوستانم پیش آمد. مدام به این فکر می‌کردم که این اتفاق پتانسیل تبدیل به یک فیلم بلند را دارد. در همان ابتدا تصمیم داشتم سه‌گانه‌ای درباره دروغ و پنهان‌کاری بسازم.
حال و هوای زنانه فیلم‌های‌تان هدفمند به‌وجود آمده یا براساس یک روال طبیعی؟
تقریبا در تمام فیلم‌هایی که ساخته‌ام یا برای دیگران نوشته‌ام، تم زنانه دارند. راست‌اش اصلا از ابتدا به صورت هدفمند چنین قصدی نداشتم. این یک چیزی است که در من وجود دارد. حضور زنان در خانواده‌ام پررنگ است و از طرفی فعالیت و حضور زنان در جامعه ایرانی اقتضائات خودش را دارد. پس طبیعتا سوژه‌های آن برایم جذابیت خاصی دارد.
باتوجه به دوره زندگی‌تان در خارج از کشور، فکر می‌کنید در جایگاه یک فیلمساز اجتماعی، نگاه وسیعی به مشکلات اجتماعی جامعه ایرانی دارید؟
من تا 24سالگی در ایران بودم. کاراکتر من در ایران شکل گرفته است. قاعدتا فیلمساز موظف نیست درباره تمام معضلات جامعه فیلم بسازد. به نظرم هرکس باید ببیند کدام‌یک از موضوعات در درون خودش اهمیت بیشتری دارد. مثلا پیش می‌آید فردی که خودش اهل زعفرانیه است درباره مشکلات جنوب شهر فیلم می‌سازد. معمولا چنین فردی چون آن فضا را زیست نکرده خروجی کارش خیلی دقیق نیست. شخصا ترجیح می‌دهم به تمام موضوعات از منظر انسانی نگاه کنم. اینطور نیست که بخش حوادث روزنامه‌ها را ورق بزنم و سوژه انتخاب کنم. بیشتر سراغ مسائلی می‌روم که در اطرافم رخ داده است.
نظرتان درباره برگزاری جشنواره در شرایط فعلی چیست؟
طبیعتا از منظر شخصی باتوجه به این که خودم فیلم دارم، موافق برگزاری جشنواره‌ام. راستش را بخواهید به نظرم برگزاری جشنواره اتفاق لازمی است. باتوجه به شرایط کرونا و فیلم‌های زیادی که در صف اکران هستند، فیلمسازان زیادی وجود دارند که نمی‌دانند فیلم‌شان چه زمانی اکران خواهد شد. خودم می‌خواهم سال آینده فیلم بعدی‌ام را بسازم. حالا وقتی فیلم اولم اکران 
نشده باشد، سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده چگونه به من اعتماد کنند؟ جشنواره فجر می‌تواند تاحدودی به دیده شدن و شناخته شدن فیلم و فیلمساز کمک کند.