خبرگزاری فارس - سعیده اسدیان: تفریح خیلی از خانواده ها در صبح های جمعه یا کوه است یا ورزش در پارک ها و  بوستان های محلی، برخی فارغ از هیاهوی یک هفته شلوغ کاری قرار صبحانه ای با دوستان خود می گذارند و عده ای هم خواب صبح جمعه را به هرچیزی ترجیح می دهند.

اما در این میان گروهی هم هستند تفریح انتخابی شان خرید و گشت و گذار در بازارچه های قدیمی است، جایی مثل جمعه بازار پروانه.

جایی که پیش از شیوع ویروس کرونا یکی از مکان های تفریحی و جذاب برای خانواده های تهرانی به شمار می رفت، یک پارکینگ عمومی در خیابان جمهوری که در طول هفته کاربری عادی خود را داشت اما جمعه ها به پاتوقی برای خرید و گشت و گذار تبدیل می شد.

تاریخچه جمعه بازار پروانه

قصه شکل گیری این جمعه بازار بنابر روایت یکی از فروشندگان قدیمی این بازارچه به زمان ناصرالدین‌شاه برمی گردد، زمانی که وی از سفر فرانسه باز می گردد و تصمیم می گیرد تا جمعه بازاری شبیه آنچه در فرهنگ دیده را در تهران بنا کند.

مسجد امام خمینی (مسجد شاه سابق) اولین جمعه بازاری بود که در بازار بزرگ تهران پا گرفت و بعد از مدتی تکیه دولت جایگزین آن شد و سال ها بعد پارکینگ ناصرخسرو واقع در خیابان سعدی جنوبی بازارچه ای جدید را در دل خود جای داد تا اینکه در سال 1380 پارکینگ پروانه محل دائمی جمعه بازار تهران شد.

محوطه ای بزرگ با 4 طبقه و 5 راهرو که از 8 صبح تا 5 بعدازظهر پذیرای بازدیدکنندگان و خریداران محصولات آنتیک، دست سازه ها، صنایع دستی و لباس های سنتی بود، مشتریان این جمعه بازار از شمال و جنوب و شرق و غرب تهران خودشان را به مرکز پایتخت می رساندند و اغلب توریست های خارجی هم برای خرید به آنجا می آمدند.

اما از تاریخ 9 اسفندماه سال 98 و به دلیل شیوع کرونا در ایران این بازارچه به دلیل مسقف بودن و ازدحام جمعیتی که در آن صورت می گرفت تعطیل شد تا در زمانی مناسب در مکانی جدید برپا شود، البته این تعطیلی بهانه ای برای ایمن سازی پارکینگ هم شد.

انتقال بازارچه از خیابان جمهوری به اراضی عباس آباد

 تعطیلی جمعه بازار ادامه داشت و باعث شد تا 1300 کارآفرین و هنرمند که عمدتاً فقط از طریق این مجموعه امرار معاش می کردند، مثل بسیاری از کسب وکارهای دیگر قربانی کرونا شوند.

در نهایت اواسط خردادماه پارک شهر به عنوان مکان جدید جمعه بازار معرفی شد اما کرونا باز هم شدت گرفت تا جایی که شهر را به تعطیلی کشاند.6 ماه گذشت و در نهایت طی جلسه ای با حضور نماینده وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی محوطه باغ هنر اراضی عباس آباد به عنوان مکان جدید جمعه بازار پروانه انتخاب شد تا این گعده هنری 20 ساله پس از یک سال تعطیلی مجدداً بازگشایی شود.

19 دی ماه سال جاری جمعه بازار پروانه در باغ هنر اراضی عباس آباد بازگشایی شد، جایی که این روزها بسیاری از خانواده ها را به سمت خود می کشاند تا در این روزهای پر از محدودیت و کسالت بار حال خوبی را به آنها تزریق کند.

همه چیز در مورد مکان جدید جمعه بازار پروانه

اما حرف و حدیث راجع به مکان جدید جمعه بازار پروانه چه از طرف غرفه داران و چه از سوی بازدیدکنندگان و مشتریان قدیمی این بازارچه زیاد است، از تعداد محدود غرفه ها و نبود تجهیزات گرمایشی گرفته تا بی نظمی و عدم دسترسی مناسب.

مرجان یکی از غرفه داران قدیمی جمعه بازار پروانه است که می گوید: نه سال در پارکینگ پروانه جای ثابت داشتم حالا 300 غرفه برای 1300 فروشنده داده اند، اینها دلشان به حال ما نسوخته بلکه می خواهند باغ هنر را در معرض تماشا بگذارند. هفته پیش انقدر هوا سرد بود که تا مغز استخوانم یخ کرد. سرما و گرمای پارکینگ پروانه رو تحمل می کردیم چون غرفه ثابت داشتیم اما الان اگر از کرونا هم نمیریم از سرما منجمد می شویم.

محمد هم که از قدیمی های جمعه بازار پروانه است و 15 سال در پارکینگ پروانه غرفه فروش لباس های سنتی را داشته، وقتی می فهمد خبرنگار هستم می گوید: 40 درصد غرفه ها را به همکاران جمعه بازار داده اند و 60 درصد آن را دست فروش هایی در اختیار دارند که تولید کننده نیستند بلکه اجناس خود را از بازار می خرند و اینجا می فروشند، این با شرط اصلی دریافت غرفه مغایرت دارد. من اینجا جز سرویس بهداشتی تمیز نکته مثبت دیگری ندیدم.

استفاده از نام «پروانه» برای معرفی باغ هنر

رضا که غرفه ظروف هنری دارد وقتی صحبت های همکارش را می شنود، می گوید: میزهای کوچک و جای کم، بدمسیری باغ هنر، ایستادن در صف از 4 صبح برای گرفتن غرفه 80 هزار تومانی، مشتری کم و هزینه زیاد رفت و آمد باعث شده من از آمدن به اینجا و گرفتن غرفه برای هفته های آتی پشیمان شوم.

هفته پیش با کلی وسیله تو ترافیک خودم رو رسوندم اینجا اما چون جای پارک نبود مجبور شدم با اعصاب خورد برگردم، اونایی از جای جدید رضایت دارند که تو پارکینگ پروانه جای ثابت نداشتند، ما سالها خاک پارکینگ روخوردیم، تو سرما و گرما رفتیم اما الان وضعیت جوری شده که باید سر یه غرفه و میز از 3 و4 صبح اینجا باشیم. متأسفانه دوستان مسئول با استفاده از اسم پروانه و فروشندگان قدیمی آن در حال شکوفا کردن یک نقطه کور هستند.

از مشکل جای پارک تا سرما و مسیرهای سخت دسترسی

خانمی در حال پرسیدن قیمت یک فرش دست بافت است، دختر جوانی هم کنارش ایستاده، نظرشان را در مورد مکان جدید جمعه بازار می پرسم که می گوید: اینجا اصلا قابل قیاس با پارکینگ پروانه نیست، بعد از یکسال با ذوق و شوق به اینجا آمدم اما با تعاریف و تبلیغاتی که شده مغایرت داشت. خیلی از فروشنده های قدیمی دیگر اینجا نیستند و فضا بیشتر شبیه بازارچه های دم عید شده البته اینها نظر من به عنوان مشتری دائمی و قدیمی جمعه بازار پروانه است.

دختر جوان هم می گوید: پارکینگ پروانه جای پارک نداشت اما حداقل به راحتی با وسایل حمل و نقل عمومی به آنجا می رفتیم اما اینجا دور تا دور اتوبان است و داخل هم اصلاً جای پارک پیدا نمی شود. مترو نزدیک است اما هیچ وسیله ای برای حمل و نقل تا بازارچه نیست.

مرد جوانی به همراه همسر و کودک دو ساله ای که در بغل دارد مشغول بازدید از غرفه ها هستند، وقتی نظرشان را در مورد مکان جدید جمعه بازار می پرسم، می گوید: من مشتری سال ها قبل این بازارچه هستم، 4 سال پیش موقع ازدواج خیلی از وسایل تزئینی منزل مان را از پارکینگ پروانه خریدیم.

امروز که بعد از یکسال به اینجا آمدم همه چیز برایم جدید بود، چیزی از حس وحال جمعه بازار قدیمی پروانه را درک نکردم، چهل دقیقه معطل شدم تا جای پارک پیدا کنم و هنوز هم نتوانستم خریدی داشته باشم چون غرفه ها بی نظم چیده شده، نبود وسایل گرمایشی هم اوضاع را نامساعدتر کرده است.

اینجا ایمنی بیشتر است

اما همسرش می گوید: درسته که این نکات منفی وجود دارد اما به نظر من اینجا از پارکینگ پروانه دلبازتر و تمیز تر است، پارکینگ پروانه هم ایرادات زیادی داشت اما خب همه به آنجا عادت کرده بودیم، اینجا با وجود فضای کوچک تر ایمنی بیشتر و حتی سرویس های بهداشتی هم خیلی تمیزتر هستند.

کمی آن طرف تر پسر جوانی در حال امتحان کردن یک کلاه روی سرش است، نظرش را در مورد برپایی جمعه بازار در باغ هنر می پرسم که می گوید: اینجا خیلی بهتر از پارکینگ پروانه است، هم فضا باز است هم به نظرم غرفه ها به خوبی جانمایی شده اند.

کاچی بهتر از هیچی!

پارکینگ پروانه مسقف بود و وقتی جمعیت زیاد میشد نفس کشیدن ممکن نبود اینجا علی رغم کوچک بودن فضا همه چیز تمیزتر و بهتر است. خیلی ها نسبت به اینجا واکنش منفی نشان دادند حتی دوستان خودم رضایت نداشتند اما به نظرم برپایی حداقلی بازارچه بهتر از تعطیلی است، باید فرصت بدهیم تا به مرور زمان مشکلات برطرف شود و باغ هنر هم هویت خودش را پیدا کند.

اینکه حداقل بعد از یکسال بیکاری، 300 نفر دوباره توانسته اند کسب درآمدی داشته باشند جای امیدواری دارد.

تجربه نگارنده

در چهارمین هفته از برپایی جمعه بازار پروانه در باغ هنر ساعت 8 صبح خودم را به ورودی باغ کتاب رساندم، تا جلوی باغ غذا را با خودرو رفتم اما اجازه حرکت بیشتر ندادند و مجبور شدم به سمت پایین برگردم. پس از حدود 20 دقیقه یک جای پارک پیدا کردم مجبور شدم تمام مسیر را پیاده طی کنم.

در میانه راه بنرهایی نصب شده بود که مسیر رسیدن به باغ هنر را نشان می داد، روی یکی از بنرها هم عبارت «ایستگاه تاکسی» درج شده بود اما خبری از تاکسی یا حداقل ون برای رفت و آمد فروشندگان و بازدیدکنندگان نبود.

پس از 20 دقیقه پیاده روی به ورودی باغ هنر رسیدم، جلوی در تعدادی چرخ در حال جا به جایی بارهای فروشندگان بودند،سرما هنوز توی تنم بود و به امید اینکه در باغ هنر و محوطه مسقف آن هوا بهتر است، وارد بازارچه شدم.

سرمای اینجا استخوان سوز است

ابتدای بازارچه به رسم پارکینگ پروانه محل استقرار فروشندگان اجناس آنتیک و عتیقه بود، برق ها رفته بود و در کمال تعجب هوای داخل بازارچه چند درجه از هوای محوطه بیرون سردتر بود، هیچ وسیله گرمایشی در سالن تعبیه نشده بود، غرفه داران با پوشش هاش سنگین و پتوهایی که به دور خود پیچیده بودند همچنان می لرزیدند و تلاش می کردند با بخار دهان و گرفتن لیوان چای کمی گرم شوند.

خون در رگ هایم منجمد شده اما به مسیرم ادامه می دهم، کمی جلوتر با غرفه فرش و محصولات چوبی رو به رو می شوم، چرخی می زنم و در گوشه ای از بازارچه تعدادی از فروشندگان لباس های سنتی را می بینم.

دختر جوانی در تلاش است تا متقاعدم کند که جوراب های سه جفت 45 هزار تومانیِ حوله ای اش می تواند پاهایم را در زمستان گرم نگه دارد، تصویری مبهم از بازارچه قدیمی پروانه در ذهنم نقش می بندد و بلافاصله محو می شود.

فاصله گذاری اجتماعی به سبک جمعه بازار

هنوز با محیط آشنا نشده ام، بر خلاف پارکینگ پروانه اینجا هر غرفه یک جا قرار گرفته و همین موضوع بازدید را سخت کرده است، از محوطه مسقفقی که راهروهای باریکش امکان فاصله گذاری اجتماعی را غیر ممکن کرده بیرون می آیم و به سمت بالکنی می روم که تعداد دیگری از فروشندگان در آنجا غرفه زده اند.

از غرفه های قدیمی با محصولات بکر و خاص و پرطرفدار خبری نیست و بیشتر زیورآلات برنجی و نخی، محصولات کاغذی، شال و روسری و وسایل تزئینی به چشم می خورد، چشم می گردانم تا باقی غرفه ها را ببینم اما ظاهرا بازارچه به پایان رسیده و خبری از مابقی غرفه ها نیست، چون جایی برای استقرارشان وجود ندارد.

نکات مهم برای رفتن به جمعه بازار پروانه

جمعه بازار پروانه پس از یکسال تعطیلی حالا در چنین شرایطی در حال فعالیت است، البته شروع هر کاری در یک مکان جدید همیشه ضعف هایی داشته که برطرف شدن آن ها نیاز به گذر زمان دارد، اما لزوم تعبیه وسایل گرمایشی آن هم وسط زمستان امری نیست که مشمول گذر زمان شود.

البته فعالیت حداقلی جمعه بازار آن هم در این شرایط اقتصادی قطعاً بهتر از تعطیلی است، اگر شما هم قصد رفتن به جمعه بازار پروانه را به همراه خانواده دارید باید به نکات ذکر شده توجه کنید، لباسی را که برای رفتن به توچال انتخاب می کنید بپوشید و حتماً دستکش به همراه داشته باشید.

خوشبختانه سرویس بهداشتی جنب باغ هنر قرار گرفته و از این بابت مشکلی وجود ندارد، یک غرفه فروش چای و قهوه و یک غرفه فروش ساندویچ های آماده و شیرینی هم از این هفته در بازارچه تعبیه شده اما برای اطمینان بیشتر یک بطری آب یا بیسکوییت به همراه داشته باشید.

برای رسیدن به بازارچه پروانه که هر جمعه از سال 8 صبح تا 5 بعداز ظهر فعال است می توانید با خودروی شخصی از طریق اتوبان همت (شرق به غرب)، پس از خروجی حقانی یا اتوبان حقانی (غرب به شرق) پس از اتوبان مدرس به اینجا بیایید اما بدانید که برای جای پارک حتماً با مشکل مواجه خواهید شد، یک پیاده روی 20 دقیقه ای را هم در نظر بگیرید.

اگر هم قصد استفاده از مترو را دارید می توانید از ایستگاه مترو شهید حقانی و یا مترو شهید همت خودتان را به جمعه بازار برسانید.

انتهای پیام/