سرمقاله
صاحبخبر - ادامه از صفحه یک: تروئیکای اروپایی آهنگ کلام و مواضع خود را با شرایط جدید تنظیم کرده است. «جو بایدن»، درگفتوگوی اخیر خود با «توماس فریدمن» مذاکرات دوباره با ایران را دشوار خوانده و تأکید کرده که میخواهد در این مسیر اروپا را همراه خود کند. دعوت از اروپا برای همراهی با واشنگتن در مذاکرات احتمالی با ایران، قوت قلب تازهای را به اروپائیان میدهد؛ زیرا برخلاف چهار سال گذشته، قرار است واشنگتن، متحدان اروپایی خود را شریک هرگونه توافقی کند که ممکن است در آینده با تهران حاصل شود. در این حال تروئیکا نیز میتواند از ابزار حمایتیاش که تا پیش از این به دلیل نگاه «اعتراضی ـ انتقادی» به سیاستهای ترامپ خودداری میکرد، استفاده کرده و تهران را وادار به قبول خواستهایی کند که «هایکوماس»، وزیر امور خارجه آلمان در گفتوگوهای مربوط به بازگشت به برجام بیان کرده است. وزیر امورخارجه آلمان که کشورش ریاست دورهای شورای اتحادیه اروپا را نیز در اختیار دارد، گفته است: «نیازمند توافقی فراتر از توافق هستهای (برجام) با ایران هستیم؛ توافقی که برنامههای موشکهای بالستیک ایران را هم در بگیرد.» هایکو ماس تصریح کرده است: «به ایران اعتماد نداریم. بازگشت به شکل کنونی توافق هستهای با ایران، موسوم به برجام کافی نیست.» به این ترتیب اروپائیان فرصت را برای ارائه درخواستهای صریح خود غنیمت شمرده و به هر ترتیب میخواهند نقشی پیشتاز داشته باشند در واداشتن تهران به قبول درخواستهایی که تهران پیش از این به آنها پاسخ منفی داده است. وزیران امور خارجه تروئیکای اروپایی در بیانیه هشدارآمیز هفتم دسامبر خود به تهران همچنین از خطر پایان دیپلماسی یاد کردهاند. هشدار آنان میتواند به مفهوم احتمال فعالسازی «مکانیزم ماشه» باشد که اوضاع را برای ایران به پیش از توافق هستهای باز میگرداند. بدیهی است چنین هشداری فارغ از مواضع روسیه و چین در اینباره نیست. اروپائیان بر این باورند که با تغییر دولت در ایالات متحده، مواضع مسکو و پکن نیز آنگونه نخواهد بود که در دولت ترامپ بود. بهویژه موضع انتقادی مسکو به مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی، این هشدار را با خود دارد که تهران نمیتواند درباره استحکام سیاست حمایتی مسکو حساب چندانی باز کند. علاوه بر این، ترجیح پکن، تقویت همکاریهای اقتصادی با نه تنها اروپا بلکه ایالات متحده در آینده است. اروپاییها به دنبال فرار از پاسخگویی هستند برخی ناظران سیاسی در داخل ایران بر این باورند که کشورهای اروپایی با این بیانیه به دنبال فرار از پاسخگویی به تعهدات خود در چارچوب برجام هستند. انگلیس، فرانسه و آلمان در کنار آمریکا جزو بدهکارهای برجام هستند. این کشورها به جای اینکه به تعهدات خود عمل کنند، با گستاخی ایران را که در برجام طلبکار است مورد مواخذه قرار میدهند. بدهکارهای برجام از پایان دوره امتیازات یکطرفه ایران عصبانی هستند. برنامه ایران برای نصب سه آبشار سانتریفیوژهای جدید در نطنز، این پیام را به طرف غربی داد که قانون تصویب شده اخیر تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از حقوق ملت ایران» قرار نیست صرفاً فقط روی کاغذ باشد و این قانون وارد فاز عملیاتی شده است. به عبارت دیگر طرح مجلس تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» در حقیقت نخستین گام در جبران خسارتهای اجرای یکطرفه برجام است. عصبانیت اعضای اروپایی برجام در واکنش به مصوبه اخیر مجلس، نشان داد که این مصوبه برای ایران مفید و کارساز بوده و برای طرف عهدشکن، هزینهساز است. طرح اخیر مجلس، دست دولت و وزارت خارجه را در مقابل عهد شکنی آمریکا و تروئیکای اروپایی پُر کرده است. ما در برجام طلبکار هستیم و طرف غربی، بدهکار؛ بنابراین اعضای عهدشکن باید هزینه بیعملی خود را بپردازند. نصب سه آبشار سانتریفیوژهای جدید در نطنز، آن هم به فاصله کوتاهی پس از تصویب طرح مجلس، از پایان دوره امتیازات یک طرفه ایران حکایت دارد. در این میان هجمه برخی دولتمردان به مصوبه اخیر مجلس، طرف اروپایی را برای گستاخی و دخالت در امور داخلی ایران تشویق و ترغیب کرد. درنهایت باید گفت مسئله اصلی در آنچه اروپا از تهران میخواهد، همانی است که دولت ترامپ با خروج از برجام و انجام گفتوگو بر اساس توافقهای فراتر از برجام میخواست. حال پرسش این است که آیا «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملی» که مجلس تصویب کرد، میتواند اروپائیان را در موضع انفعال قرار دهد؟ آیا اجرای این طرح خواهد توانست از شمار بازیگرانی بکاهد که پیشبینی میشود در آینده مقابل مواضع ایران صفآراییکنند؟ دستآخر اینکه آیا طرح اقدام راهبردی که با رأی 251 نماینده تصویب و به فوریت از سوی شورای نگهبان تائید و آنگاه به رئیس دولت ابلاغ شد، میتواند مانع اجماع اعضای برجام مقابل ایران شود؟ آیا مصوبه یاد شده توپ را به زمین اروپائیان فرستاده است؟∎
نظر شما