گروه گزارش
گفته می‌شود که تعطیلی‌های اخیر اثرات مثبت خود را گذاشته و به کاهش تعداد تلفات انجامیده است. با این حال سخن از این است که بعد از تعطیلی‌ها چه باید کرد؟ آیا از نو باید همه چیز رها شده و کاملا به شرایط عادی بازگردیم؟
یکی از خطرناک‌ترین حالت‌های پیش رویمان بعد از تعطیلی‌های اخیر این است که مردم دوباره خیال کنند، کرونا رفته است.
باید صراحتا گفت که کرونا به این زودی‌ها نخواهد رفت، بنابراین با حفظ روحیه باید همچنان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت و با روش‌هایی که متخصصان توصیه می‌کنند، سیستم ایمنی بدنمان را تقویت کنیم.
تغذیه مناسب، ورزش، پرهیز از ترس‌های حاد کرونایی که خود سبب کاهش سطح ایمنی بدن می‌شود، حفظ ریتم زندگی در درون منزل و تقویت روحیه با مطالعه و ورزش همگی از کارهایی است که باید هر روزه به آن اهتمام داشته باشیم، تا زمانی که واقعا ویروس منحوس کرونا از زندگیمان رخت بربندد.
 سیستم ایمنی در زمستان ضعیف‌تر است
محل ورود این ویروس سیستم تنفسی بدن انسان است و با التهاب‌های ریوی در اثر سرماخوردگی و آلودگی هوا، زمینه و بستر لازم برای تهاجم ویروس با قدرتی 10 برابر بیشتر از فصل گرما فراهم خواهد شد. بدون تردید هوا به سمت سردی پیش می‌رود و آنفلوآنزای فصلی آغاز می‌شود، در این شرایط ویروس کرونا دست از سر مردم برنمی‌دارد و به‌ زودی موج کرونا را در زمستان تجربه خواهیم کرد.
ویروس کرونا در دمای پایین یخ می‌زند و در مکان گرم دوباره فعال می‌شود، در عین حال در زمان سرد سال بیماری کووید ۱۹ ممکن است بیشتر شود، برای آنکه فرد سیستم ایمنی ضعیف تری دارد.
عباس رضاییان یک متخصص بیمارهای تنفسی می‌گوید: «هرچه دمای هوا پایین‌تر باشد، ویروس بیشتر در فضای بیرون حفظ می‌شود. وقتی یخ می‌زند فعال نیست، اما همین که به محل گرم برسد، فعال می‌شود. همه عفونت‌ها به این شکل عمل می‌کنند.»
وی خاطر نشان می‌کند: «ویروس‌ها هیچ گاه از سرما نمی‌میرند. آنها به خوبی خودشان را حفظ می‌کنند؛ حتی در منفی ۱۹۶ درجه، اما سرما ممکن است تاثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن افراد بگذارد و باعث تشدید بیماری شود.»
دکتر سعید نمکی وزیر بهداشت با تاکید بر لزوم نظارت مستمر بر اجرای پروتکل ‌های ضدکرونا، می‌گوید: «در این مرحله با هیچ کس مماشات نکنید. ما یک پیک زمستانه ‌ای را مانند تمام جهان پیش روی خود داریم. در استان‌‌های جنوبی الان هوا معتدل‌تر است، ولی با پیشروی به سمت سرما، مردم به داخل خانه‌‌ها رفته و در‌ها و پنجره‌‌ها را می‌‌بندند و شیوع بیماری بالا می‌‌رود. بنابراین، بر اساس اعلام رنگ هر منطقه شامل قرمز، زرد و نارنجی منطبق بر دستورالعمل‌‌ها، پروتکل‌‌ها را بیشتر رعایت کنند و نظارت را افزایش دهند.»
بنابراین ضمن حفظ روحیه باید همچنان بر حفظ پروتکل‌های بهداشتی تاکید و استقامت ورزیده و دوباره خیال نکنیم، همه چیز تمام شده و کرونا رفته است، چون در غیر این صورت در پیک زمستانی کرونا دوباره به گرداب تلفات در خواهیم اُفتاد.
مراقبت از سالمندان در روزهای کرونایی
افراد سالمند به دلیل اینکه اغلب بیماری‌های همراه و نقص ایمنی دارند، ریسک عوارض و خطر مرگ و میر در آن‌ها بالاتر و شدیدتر است، بنابراین خود مراقبتی در این گروه سنی از اهمیت بالایی برخوردار است.
اعظم خرسند کارشناس ارشد پرستاری برایمان در ارتباط با نکات مراقبتی سالمندان در ایام کرونایی توضیح می‌دهد: «در صورتی که علایم سرماخوردگی مانند تب‌، سرفه، گلودرد و با تنگی نفس داریم حتی المقدور از دید و بازدید با افراد مسن خودداری کنیم. اگر علایم تنفسی داریم و یا یک سالمند در منزل زندگی می‌کنیم، باید از او بیشتر از دو متر فاصله بگیریم، از ماسک استفاده کرده و در صورت امکان اتاق او را جدا کنیم. ضروری است که سالمندان از ظرف و حوله شخصی خود استفاده کنند. از برگزاری دورهمی‌ها تا عادی شدن شرایط، خودداری کرده و از دست دادن و روبوسی کردن و در آغوش گرفتن افراد مسن پرهیز کنیم. دست‌ها را هنگام ورود به منزل قبل از هر کاری بشوییم و این کار را قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به سرویس بهداشتی با آب و صابون مایع به مدت ۲۰‌ثانیه انجام دهیم. نسبت به ضدعفونی ‌اشیا و سطوح توجه و دقت زیادی داشته باشیم.»
این کارشناس ارشد پرستاری نکاتی چند در ارتباط با خانه‌نشینی سالمندان در ایام کرونایی را متذکر شده و می‌گوید: «در هنگام سرفه و عطسه دهان و بینی خود را بپوشانیم و دستمال استفاده شده را بلافاصله در سطل زباله دردار بیندازیم. در صورتی که دستمال وجود نداشت از قسمت داخلی آرنج هنگام سرفه و عطسه استفاده کنیم. افراد سالمند از حضور در مکان‌های شلوغ و استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی پرهیز کنند. از کشیدن سیگار و قلیان توسط سالمندان و اطرافیان آنان اجتناب شود. افراد خانواده به ویژه سالمندان هنگام نماز از مهر، سجاده، چادر و تسبیح شخصی استفاده کنند. در و پنجره اتاق‌ها هر چند ساعت یک‌بار، ۵ تا ۱۰ دقیقه باز گذاشته شود تا تهویه نسبی هوا انجام شود. از غذاهای خارج از منزل استفاده نکنیم. برای جلوگیری از تضعیف سیستم ایمنی بدن افراد سالمند، نسبت به تغذیه آنان توجه کافی را داشته باشیم.»
تغذیه مناسب در دوران کرونا
خانه‌نشینی و حضور کم و حداقلی در اجتماع یکی از تغییراتی است که کرونا در زندگی شهروندان ایجاد کرده و یا بهتر بگوییم تحمیل کرده و این شرایط می‌تواند عادات غذایی و تغذیه ما را با چالش رو‌به‌رو کند. استفاده از یک رژیم غذایی مناسب در این شرایط می‌تواند موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و شرایط بدنی ما را برای مقابله با کرونا و پیشگیری از آن بهتر کند و در صورت ابتلا به بهبودی ما و  کمتر درگیر شدن با این ویروس کمک کند، به همین دلیل توجه به باید و نبایدهای تغذیه‌ای در این دوران باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
دکتر مصطفی نوروزی، دکترای علوم تغذیه و رژیم درمانی برایمان توضیح می‌دهد: «درشرایط فعلی که بدن نیازمند ایمنی و حفاظت بیشتری است، افراد باید از خوردن برخی مواد غذایی مانند فست‌فودها و غذاهای پرچرب و پرکالری و مواد غذایی دارای افزودنی پرهیز کنند و مصرف سرخ کردنی‌ها را نیز تا حد امکان کاهش دهند.»
این متخصص علوم تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه افراد باید براساس شرایط جسمی خود تغذیه مناسب داشته باشند، مثلا افراد چاق و لاغر و بیماران قلبی، دیابتی، دارای چربی خون و دارای اختلالات گوارشی و مادران باردار هرکدام باید تغذیه مطلوب خود را داشته باشند، ادامه می‌دهد: «پرخوری به معنای تقویت بدن و ایمنی آن نیست، بلکه مشکل ایجاد می‌کند. خوردن سالاد به همراه آب لیموی تازه و مصرف روزانه پیاز، سیر و هویج پخته شده نیز در این دوران پیشنهاد می‌شود و همچنین استفاده از ترکیب یک لیوان آب نارنگی و لیمو شیرین پیشنهاد می‌شود.»
نوروزی اضافه می‌کند: «توصیه می‌شود شهروندان ضمن استفاده از مواد غذایی سالم و تازه و خوردن انواع ویتامین‌های مورد نیاز بدن، مصرف برخی مکمل‌های دارویی حاوی ویتامین را نیز در دستور کار قرار دهند، مثلا هر هفته یک عدد قرص خوراکی ویتامین A را پس از صبحانه میل کنند، قرص اُمگا سه را یک روز در میان بخورند و همچنین هر شب پس از صرف شام یک عدد قرص زینک پلاس ۱۰ میلی گرمی مصرف کنند که البته افراد دارای اضافه وزن باید زینک سولفات استفاده کنند.»
وی با تاکید بر محدود کردن مصرف نمک و شکر توصیه می‌کند: «استفاده از میوه‌ها و سبزیجات سالم و غذاهای فیبر دار و پروتئین دار و ادویه‌ها در این ایام بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و همچنین استفاده از مواد غذایی دارای منزیم نیز می‌تواند در ارتقای سیستم ایمنی بدن بسیار موثر باشد.»
نوروزی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «با توجه به اینکه تحرک افراد در دوران قرنطینه کاهش می‌یابد، توصیه می‌شود، مایعات زیاد بنوشند و همچنین چای کم رنگ و نان‌های پُرسبوس مانند سنگک استفاده کنند و همچنین یک لیوان شیر سرد پاستوریزه پس از صبحانه میل کنند و در صورت امکان یک قاشق غذاخوری روغن زیتون به سالاد خود اضافه کنند.»
این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی با بیان اینکه با کم تحرکی در این روزها برخی به فکر گرفتن رژیم می‌اُفتند و برای این کار توصیه‌های غیرعلمی در فضای مجازی را در دستور کار خود قرار می‌دهند، می‌افزاید: «شهروندان باید از پیروی از رژیم‌های غذایی تقلبی که به وفور در فضای مجازی دارد پرهیز کنند، در رژیم‌های تقلبی و غیرعلمی معمولا نام متخصص و نویسنده رژیم مشخص نیست و الزام وجود دارد که رژیم درمانی باید حتما غیرحضوری باشد. تجویز غیراصولی داروهای شیمیایی مانند کورتون برای لاغرها و تجویز انواع دمنوش‌ها برای چاق‌ها از دیگر موارد این گونه رژیم‌های نامعتبر هستند و در برخی موارد رژیم‌های غذایی برای همه چاق‌ها و لاغرها یکسان است، در حالی که رژیم غذایی مناسب و اصولی باید براساس سن، جنس و شرایط جسمی بوده و افراد با گرفتن آن احساس گرسنگی و ضعف نکنند.»
ورزش و نشاط در خانه
حضور در منزل و خانه‌نشینی در شرایط کرونایی بدون شک با کاهش تحرک بدنی و افزایش وزن و چاقی همراه است. در کنار داشتن یک تغذیه مناسب، انجام فعالیت‌های بدنی سبک در خانه می‌تواند ضمن ایجاد نشاط، به حفظ تندرستی کمک کرده و از افزایش وزن جلوگیری کند.
محسن جواهری کارشناس ورزش و دانشجوی دکترای تربیت بدنی با بیان اینکه پرداختن به ورزش و یا نرمش صبحگاهی می‌تواند عوارض یاد شده را کاهش داده و نشاط و شادابی را در دوران قرنطینه برای افراد به ارمغان بیاورد، می‌گوید: «البته پرداختن به ورزش و نرمش صبحگاهی به شرایط مختلفی از جمله جنسیت، سن، وزن، آمادگی بدنی، علاقه به رشته‌ها و فضایی که در آن می‌خواهیم به ورزش و نرمش بپردازیم بستگی دارد.»
این کارشناس تربیت بدنی با بیان اینکه ورزش سیستم دفاعی و ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در مقابله با کرونا موثر است، می‌گوید: «افرادی که دارای بیماری‌های مربوط به ستون فقرات هستند و یا از دردهای کمر و گردن رنج می‌برند، حتما باید قبل از ورزش به پزشکان متخصص مغز و اعصاب و یا ارتوپد مراجعه کرده و زیر نظر آنها به ورزش بپردازند، چرا که ممکن است برخی حرکات ورزشی بیماری و درد آنها را تشدید کند.»
وی می‌افزاید: «شهروندان بسته به فضای دراختیار، از یک اتاق گرفته تا حیاط و پشت‌بام می‌توانند برخی ورزش‌ها و حرکات ورزشی و نرمش‌ها را انجام دهند، البته داشتن برخی تجهیزات مانند تردمیل و دوچرخه ثابت و وسایل ساده‌تر مانند دمبل‌ها و وزنه‌های سبک، طناب و حلقه می‌تواند در انجام بهتر ورزش در خانه کمک کند.»
این کارشناس تربیت بدنی در ادامه می‌گوید: «طناب زنی در حیاط و زدن حلقه، وزنه و دمبل در اتاق از حرکات ورزشی نسبتا ساده، اما نشاط آور و موثر در حفظ تندرستی هستند که شهروندان می‌توانند به آنها بپردازند و در افراد کهن سال نیز یکسری نرمش‌ها که مانند حرکات کششی به شکل نشسته، ایستاده و خوابیده که فیلم‌های آموزشی آن در فضای مجازی موجود است، توصیه می‌شود.»
این کارشناس تربیت بدنی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «توصیه می‌شود شهروندان عادی در دوران قرنطینه برای حفظ تندرستی و ایجاد نشاط روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه نرمش و ورزش کنند و ورزشکاران نیز برای حفظ آمادگی خود حداقل یک ساعت ورزش و تمرین داشته باشند.»
وی در انتها می‌گوید: «البته باید در نظر گرفت حرکات ورزشی یا نرمشی یاد شده بیشتر در جهت کمک به حفظ تندرستی و ایجاد نشاط است، اما اگر افراد خواهان جلوگیری از چاقی و اضافه وزن هستند‌، باید ورزش‌های هوازی را مورد توجه قرار دهند و به تغذیه خود توجه داشته و در صورت نیاز زیر نظر پزشکان، رژیم درمانی را در دستور کار قرار دهند که البته پرداختن به ورزش‌های هوازی در منزل با تردمیل و طناب‌زنی نیز تا حدی قابل انجام است.»