به گزارش ایرنا، در این میان تکلیف و موضع آمریکا در دوران ترامپ نسبت به برجام به دلیل خروج یکجانبه اش از این توافق مشخص است اما اروپایی ها که بارها بر حفظ برجام تاکید داشته اندعملا نه تنها اقدامات قابل توجه ای برای اجرای تعهداتشان انجام نداده‌اند بلکه در مقاطعی ادعاهای واهی را در مورد اقدامات ایران و تعهداتش عنوان کرده اند.

 سخنگوی وزارت خارجه آلمان در حالی در روزهای اخیر ایران را به نقض سیستماتیک برجام متهم کرد که باید از این مقام آلمانی پرسید که به واقع ناقض اصلی توافق هسته ای کیست؟

آمریکا در حالی با خروج یک جانبه از برجام با موج انتقادهای بین المللی روبرو شده و خود ناقض آشکار این توافق‌نامه بین‌المللی بوده که طرف های اروپایی نیز همچنان نتوانسته اند به وعده هایشان به ایران تحت چارچوب برجام عمل کنند.

سخنگوی وزارت خارجه آلمان در حالی این ادعا را مطرح کرده است که به نظر می رسد طرف های اروپایی برجام عزم و تلاش جدی و عملی برای اجرای تعهداتشان تحت برجام نداشته اند و بیشتر به موضع گیری در این زمینه پرداخته اند تا در پیش گرفتن رویکردی عمل‌گرا.

ایران دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد.

ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.

جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشتر به صراحت توقع بازگشت ایران به اجرای کامل تعهداتش ذیل برجام، بدون بهره‌مندی از مزایای اقتصادی این توافق را مردود اعلام کرده بود که نشان می دهد اروپایی ها نیز به این مهم پی برده اند اما همچنان نتوانسته اند گام‌های چشمگیر بردارند. بورل گفته بود: ما هم باید به تعهداتمان عمل کنیم. نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که ایران به تعهداتش ذیل برجام برگردد بدون اینکه از مزایای اقتصادی این توافق بهره‌مند شود.

ادعای سخنگوی وزارت خارجه آلمان در مورد اقدامات ایران تحت برجام در حالی روز گذشته مطرح شد که تروئیکای اروپایی نیز اخیرا با اشاره به ادعاهایی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موضع‌گیری بی پایه و اساس در مورد اجرایی شدن تعهدات هسته‌ای توسط ایران مطرح کرد.

طرف اروپایی باید بداند که جمهوری اسلامی ایران صداقت و حقانیت خود را در مورد اجرای تعهداتش تحت برجام بارها اثبات کرده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز این مساله را تایید کرده بنابراین لازم است اروپایی‌ها به جای موضع‌گیری‌های نادرست و بی‌پایه و اساس، در مسیر اجرای وعده‌هایشان گام بردارند تا جدیت آنها در حمایت از توافق هسته ای که به نفع همه طرف ها می‌باشد، اثبات شود.

از جمله وعده‌های اروپایی‌ها تحت برجام که به طور کامل عملی نشد و هیچ نشانی از یک طرح اجرایی وعده داده شده نداشت، می توان به اینستکس اشاره کرد. کشورهای اروپایی طرف برجام که تلاششان برای متقاعد کردن ترامپ برای باقی ماندن در برجام شکست خورده بود، ابتدا قانون مسدودساز اتحادیه اروپا را برای جلوگیری از خروج شرکت‌های اروپایی از ایران فعال کردند که کارآیی چندانی نداشت. آن‌ها سپس اقدام به تأسیس سازوکاری برای انجام تبادلات مالی میان ایران و شرکت‌های اروپایی بدون نیاز به نظام مالی آمریکا ایجاد کردند که در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ با تأسیس شرکت «اینستکس» عملی شد، اما چندان با استقبال شرکت های تجاری مواجه نشده است.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اخیرا گفت: از سه کشور اروپایی انتظار می‌رود که به جای فرافکنی سیاسی، در جهت پایبندی کامل به تعهدات‌شان طبق برجام و مصوبات کمیسیون مشترک اقدام کنند و به اجرای کامل برجام برگردند.

پس از خروج یک جانبه آمریکا از برجام، تهران همواره حسن نیت خود را در حفظ توافق هسته ای با غرب و اجرای تعهداتش نشان داده اما با گذشت نزدیک به دو سال عملا طرف‌های اروپایی نه تنها در اجرای تعهدات برجامی‌شان ناتوان بوده اند بلکه در برخی موضع‌گیری‌هایشان ادعاهای نادرستی را علیه تهران مطرح کرده‌اند.

طرف اروپایی خوب است بداند که ایران همواره در مسیر اجرایی شدن کامل تمامی مفاد برجام حرکت کرده اما خواستار این نیز هست که طرف‌های دیگر به جای فرافکنی به وعده‌هایشان عمل کرده و صداقت خود را اثبات کنند.اگر اروپایی‌ها به روند عدم اجرای تعهداتشان در این راستا ادامه بدهند، علاوه بر آمریکا، دیگر نقض کننده برجام لقب خواهند گرفت.

اروپایی‌ها هر چند در ظاهر اعلام کرده اند به دنبال حفظ توافق هسته ای با ایران هستند اما با عمل نکردن به تعهداتشان در مسیر تضعیف برجام گام برمی دارند.

در این میان جوسپ بورل  در حالی اخیرا بر لزوم تحقق مزایای اقتصادی توافق هسته ای برای ایران تاکید کرد که عملا اروپایی ها نتوانسته اند اقدام قابل توجه ای در تحقق وعده هایشان در این راستا انجام دهند. بورل در حالی عنوان کرده که برجام فقط معاهده هسته‌ای نیست بلکه یک توافق اقتصادی نیز به‌شمار می‌رود که خود اروپایی ها نیز می دانند نتوانسته اند در مسائلی همچون اجرای مناسب سازوکار مالی میان ایران و اروپا خوب عمل کنند.

در حالی که "جو بایدن" رئیس جمهوری منتخب آمریکا بارها نسبت به بازگشت دوباره آمریکا به برجام ابراز امیدواری کرده، اروپایی‌ها نیز می توانند از فرصت تغییر دولت در کاخ سفید و همچنین اتخاذ رویکرد جدید واشنگتن در قبال توافق هسته‌ای استفاده کنند تا در شرایطی جدید به تعهداتشان در قبال برجام عمل کرده و در مسیر تقویت برجام گام بردارند.

ممکن است اروپایی‌ها به بهانه فشارهای دولت ترامپ به تعهداتشان در قبال برجام عمل نکرده باشند اما با تغییر دولت در واشنگتن و پایان دولت ترامپ، اروپایی ها در معرض آزمونی تازه در زمینه عمل به تعهدات برجامی خود قرار می گیرند و توپ تعهدات برجامی بار دیگر در زمین تروئیکاست و جهان نیز نظاره گر آنها.