مجازیست–پژوهشگران فضای مجازی و رسانه اولین و مهم‌ترین دلیل سرعت‌پایین و قیمت بالای اینترنت در کشور را عدم راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات دانسته و توضیح می دهند:

بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا در کنار اینترنت خارجی به دلایلی ازجمله حفاظت از اطلاعات ملی، جلوگیری از به وجود آمدن فضائی که در آن پیام و خبرهای جعلی تولیدشده و به گردش درآید، حفاظت از حریم خصوصی و امنیت روانی مردم، جلوگیری از سرقت داده‌های انبوه از کشور که به آن‌ها طلای دیتا نیز می‌گویند، برای خود شبکه امن، ارزان و سریع ملی تشکیل داده‌اند.

ما متأسفانه از داشتن حداکثری چنین شبکه‌ای که به آن شبکه ملی اطلاعات می‌گویند محروم هستیم. در شرایط کرونایی فعلی بسیاری از نیازها و فعالیت‌های روزمره مردم که در بستر مجازی تأمین و انجام می‌شود، در بستر شبکه ملی اطلاعات قابل تأمین است و هیچ دلیلی ندارد که در بستر اینترنت جهانی آن خدمات ارائه شود. تا به امروز که ۲۰ سال و اندی از مطالبه گری شبکه ملی اطلاعات می‌گذرد، شاید بیش از ۳۰ درصد این شبکه راه افتاده باشد.

چنانچه این اتفاق رخ‌داده بود، سرویس‌ها هم سریع‌تر خدمات خود را به مردم ارائه می‌دادند و هم مردم از این قیمت گران و آسیب‌های حوزه شناختی اینترنت فعلی در امان بودند. متأسفانه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی مثل اینستاگرام، واتساپ، تلگرام و وی پی ان ها عمده پهنای باند اینترنت کشور را مصرف می‌کنند و علاوه بر این‌که آسیب‌های جدی در حوزه شناختی و رسانه‌ای مخصوصاآسیب‌های روانی و هویتی برای مردم‌دارند باعث می‌شوند مابقی مردم برای کارهای دیگرشان دچار سرعت‌پایین و صرف زمان و هزینه بالایی بشوند.

جریانی تحت عنوان تحریف در داخل، مانع از این شده است ایران درزمینه حکمرانی سایبری و رسانه‌ای مستقل شود، در حال حاضر بیش از ۳۰ میلیون نفر از مردم در پیام‌رسان روبیکا هستند.

زمانی که تلگرام فیلتر شد بیش از ۳۵ میلیون نفر از دوپوسته تلگرامی آن‌که سرورهایشان داخل کشور بود استفاده کردند. بااین‌حال چرا جریانی در داخل کشور که به قول رهبر فرزانه انقلاب به جریان تحریف معروف است اجازه نمی‌دهد شبکه ملی اطلاعات درست راه‌اندازی شود یا شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها، سرویس‌ها و خدمات بومی پا گرفته و بتوانند خدمات حداکثری به مردم ارائه بدهند؟ باید گفت آمریکایی‌ها اجازه نمی‌دهند داخل کشور ما بحث بومی‌سازی فضای مجازی به جد دنبال بشود.

مـتأسفانه در این‌که شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی رشد نکنند و حتی شبکه ملی اطلاعات به سرانجام نرسد، کارشکنی می‌کنند. مع‌الأسف شاهد این هستیم به‌جای این که بیایند جوانان نخبه وطن را در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و سخت‌افزار و نرم‌افزار حمایت کنند با اتوبان کشی برای تلگرام، اینستاگرام و واتساپ پهنای باند کشور را که در سال چند میلیارد دلار می‌شود در اختیار این سرویس‌های خارجی قرار می‌دهند و برای جوانان آمریکایی که پشت این سرویس‌ها هستند شغل ایجاد می‌کنند و البته نباید از این نکته غافل شد که از محل خرید پهنای باند خارجی و دلالی آن عده‌ای هم به منافع سرشار مادی دست پیدا می‌کنند. این عده مشخصا حامیان تلگرام، اینستاگرام و واتساپ و فضای مجازی رهاشده فعلی در داخل کشور هستند.

اینترنت بخشی از شبکه ملی اطلاعات است، بحث ساماندهی فضای مجازی را که در همه کشورهای دنیا انجام‌شده، بسیار مهم است و ما خوشحال می‌شویم روزی مثل کشور آمریکا در کنار اینترنت، شبکه ملی اطلاعات و حکمرانی سایبری-رسانه ای مستقل خودمان را داشته باشیم و سرویس‌های بومی خودمان به مردم خدمات بدهند و چنانچه سرویس‌های خارجی بخواهند در کشور ما خدمات بدهند دقیقا همان کاری که آمریکایی‌ها با تیک‌تاک کردند را بکنیم.

آن‌ها اجازه ندادند اپلیکیشن چینی تیک‌تاک در داخل کشورشان و در انتخاباتشان دخالت کند و یا برای نوجوان‌ها و جوان‌هایشان محتوای حاوی موضوعات غیراخلاقی یا متعارض بافرهنگشان ساخته بشود و از این طریق در حوزه هویتی به آنان حمله شود و در حوزه شناختی برای این‌که افکار عمومی مردم را دست‌کاری ذهنی و آن‌ها را نسبت به عقاید، آرمان‌ها و فرهنگ و هویت کشورشان بدبین کنند عامدانه تولید محتوا بکنند.

هیچ‌کس مخالف فضای مجازی و اینترنت نیست بلکه ما با نگاه منفعلانه به این فضا مشکل‌داریم. نکته مهمی که اینجا وجود دارد این است که در موضوع شبکه ملی اطلاعات و اینترنت، در کنار بومی‌سازی سرویس‌های فضای مجازی و ساماندهی این فضا، باید برای ارتقاء سواد رسانه‌ای مردم و جامعه و تقویت آن تلاش کنیم چراکه رسانه‌ها هرروز پیشرفت می‌کنند و نیاز است مهارت استفاده از آن‌ها به مردم آموزش داده شود. نکته مهم دیگر این‌که اینترنت بخشی از شبکه ملی اطلاعات است و هر کس از واژه اینترنت ملی استفاده می‌کند واژه اشتباهی است. شبکه ملی اطلاعات به‌هیچ‌وجه به معنای قطع شدن اینترنت خارجی نیست.

بد نیست ایشان به کشورهای پیشرفته‌ای که شبکه ملی اطلاعات دارند و همزمان از اینترنت نیز استفاده می‌کنند، سری بزنند و ببینند که به‌عنوان‌مثال در کره جنوبی که بالاترین سرعت شبکه ارتباطی را دارد تعرفه‌ها بر اساس سرعت، امنیت‌و قیمت به چه صورت است؟! بهتر است رتبه‌بندی تنها بر اساس قیمت نباشد و ایشان به مؤلفه‌هایی همچون امنیت، حفظ حریم خصوصی، مقابله با آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و آگاه‌سازی در حوزه سواد رسانه و تربیت رسانه‌ای هم توجه کنند. در کره جنوبی حتی مقابله با اعتیاد اینترنتی نیز در دستور کار دولت است.

/روزنامه رسالت/