تاثیر نهاده‌های دامی در تولید محصولات پروتیینی و تضمین امنیت غذایی، اصل مورد تاکید کارشناسان اقتصادی و صاحبنظران عرصه تولید محصولات کشاورزی است که نباید از آن غفلت شده و مورد کم‌توجهی قرار گیرد.
روند مشکلاتی که در تامین نهاده برای دامداران و مرغداران طی ماههای اخیر وجود داشت موجب شد هر از چندگاهی قرعه نوسان قیمت در بازار مواد پروتیین از جمله مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز هر بار به نام یکی از این محصولات بخورد و هر بار هم تنش به سبد غذایی و سفره خانوار وارد شود.

کمبود نهاده و تبعات ناشی از آن این بار دامن مرغ را گرفت و موجب گرانی گوشت مرغ طی روزهای اخیر و افزایش قیمت آن تا افزون بر ۳۸۰ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم شد.

خراسان رضوی در حوزه تولید گوشت مرغ جزو سه استان نخست کشور است و گرچه اغلب در طول سال شاهد پایین‌تر بودن میانگین قیمت گوشت مرغ در این استان نسبت به دیگر مناطق کشور بوده‌ایم اما این بار خراسان رضوی هم به جمع استانهای تجربه‌کننده چالش قیمت مرغ افزوده شد.

روزانه ۴۰۰ تن گوشت مرغ در خراسان رضوی مصرف می‌شود و هم‌اینک هزار و ۴۰۰ واحد تولیدکننده مرغ گوشتی با ظرفیت تولید ۲۶ میلیون قطعه برای هر دوره در این استان شش میلیون و ۴۰۰ هزار نفری فعالیت دارند.

کاهش جوجه‌ریزی 

مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: کاهش ۱۵ درصدی جوجه‌ریزی در مهرماه امسال مهمترین عامل افزایش قیمت گوشت مرغ در روزهای اخیر شده است.

محمدمهدی یعقوب‌زاده افزود: در پی مشکلات موجود در زمینه تامین نهاده، کمبود جوجه و گرانی آن شاهد کاهش جوجه‌ریزی در مهر ماه در سراسر کشور از جمله خراسان رضوی بودیم.

وی ادامه داد: این وضعیت موجب شد اکنون شاهد کمبود مرغ و گرانی آن در بازار باشیم که با توجه به بهبود وضعیت جوجه‌ریزی پس از این دوره، شاهد کاهش قیمت آن در روزهای پنجم تا دهم آذر ماه جاری خواهیم بود.

مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی توصیه کرد مردم به اندازه نیاز اقدام به خرید گوشت مرغ نموده و به هیچ وجه خرید برای ذخیره‌سازی نداشته باشند تا شاهد ورود مرغ تولیدی جدید به بازار و کاهش قیمت باشیم.

وی با بیان اینکه امروز هر کیلو گرم گوشت مرغ تا ۳۸۵ هزار ریال هم عرضه شد گفت: طی روزهای آینده و با ورود مرغ تولیدی جدید به بازار مردم می‌توانند هر کیلو گرم گوشت مرغ را بین ۲۳۰ هزار تا ۲۴۰ هزار ریال تهیه کنند.

یعقوب‌زاده افزود: در حال حاضر صادرات و ذخیره‌سازی مرغ در استان انجام نمی‌شود تا مرغ مورد نیاز بازار تامین شود.

وی با بیان اینکه ظرفیت جوجه‌ریزی در استان در حالت عادی و به صورت میانگین بین پنج میلیون و ۵۰۰ تا ۶ میلیون قطعه در هر دوره است ادامه داد: این ظرفیت در حالت خاص و برای مثال برای تامین نیاز شب عید تا هشت میلیون قطعه نیز قابل افزایش است.

نهاده، گلوگاه تولید

مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه در حال حاضر ۵۰ درصد نهاده مورد نیاز مرغداران استان به آنها داده شده است گفت: این میزان نهاده از طریق ثبت‌نام در سامانه بازارگاه به تولیدکنندگان تحویل می‌شود که در حال حاضر نیمی از نهاده مورد نیاز آنان با نرخ دولتی تامین و بقیه نیاز را باید از طریق خرید در بازار آزاد تامین کنند.

وی افزود: نهاده به عنوان گلوگاه تولید محسوب می‌شود و باید در تامین آن و رفع مشکلات مربوط به آن اقدام شود.

یعقوب زاده با بیان اینکه به دلیل برخی مشکلات تامین نهاده با مشکل مواجه شد و به ناچار از نهاده دخیره در استان استفاده شد، ادامه داد: در پی کاهش تامین نهاده، جوجه‌ریزی در استان نیز کاهش یافت.

وی گفت: ظرفیت تامین نهاده در بخش خصوصی، دولتی و کارخانجات خوراک دام در استان وجود دارد و می‌توان با برنامه‌ریزی اقدام به ذخیره‌سازی نمود.

مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه ذخیره‌سازی نهاده کار کارشناسی و اصولی نیست و به محض تامین باید مصرف شود، افزود: اما به دلیل جلوگیری از کمبود احتمالی نهاده اقدام به ذخیره‌سازی می‌کنیم.

وی نهاده مورد نیاز استان را روزانه چهار هزار و ۵۰۰ تن اعلام کرد و گفت: در حال حاضر نیمی از نیاز موجود از طریق سامانه بازارگاه تامین می‌شود و بقیه باید از بازار آزاد تامین و خریداری شود.

یعقوب زاده در خصوص میزان تولید مرغ در استان نیز افزود: از ابتدای امسال تا پایان آبان ماه ۱۰۵ هزار تن مرغ گوشتی در استان تولید شده است.

وی ادامه داد: در آذر ماه جاری با ۱۰ درصد افزایش تولید، میزان تولید مرغ گوشتی در استان به ۱۰ هزار و ۴۰۰ تن خواهد رسید.

توزیع مرغ تنظیم بازار، مٌسکن مقطعی

مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به افزایش قیمت مرغ که در پی کمبود عرضه به دلیل کاهش در تولید رخ داده است این اداره کل جهت تنظیم بازار با توزیع گوشت منجمد مرغ وارد کار شده است.

سعادت علی‌نیا افزود: با توجه به افزایش قیمت گوشت مرغ طی روزهای اخیر در بازار، توزیع گوشت منجمد مرغ با هدف جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت در این بخش آغاز شد.

وی ادامه داد: در این راستا هزار و ۴۰۰ تن گوشت منجمد مرغ برای توزیع در بازار خراسان رضوی در نظر گرفته شده است که موجب تنظیم قیمت و جلوگیری از گرانفروشی می‌شود.

مدیرکل پشتیبانی امور دام خراسان رضوی گفت: قیمت هر کیلو گوشت منجمد مرغ برای مصرف ‌کننده ۱۵۰ هزار ریال است و مردم می‌توانند آن را از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و تعاونی‌های مصرف تهیه کنند.

وی افزود: در زمینه توزیع مرغ منجمد هیچ محدودیتی در استان خراسان رضوی وجود ندارد و توزیع در شهرستانها نیز به میزان نیاز در حال انجام است.

طرح بهبود جوجه‌ریزی اقدام حمایتی

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم با بیان اینکه طرح بهبود جوجه‌ریزی با هدف حمایت از تولیدکنندگان در این بخش به ابتکار این استان از مهر ماه آغاز شده است، گفت: با اجرای این طرح قبل از آغاز جوجه‌ریزی هر واحد، نهاده مورد نیاز ۱۵ روز تامین و در اختیار تولیدکننده قرار می‌گیرد.

حسن جعفری افزود: تا قبل از این از زمان ثبت درخواست و صدور حواله تا زمان تحویل نهاده ، ۱۰ روز زمان می‌برد و این امر برای واحدهای جوجه‌ریز مشکلاتی را به همراه داشت اما با اجرای طرح بهبود که مورد توجه نیز قرار گرفته است به ازای هر قطعه جوجه معادل نیم کیلوگرم نهاده تامین می‌شود که جوابگوی ۱۵ روز نیاز واحد است.

وی ادامه داد: میزان جوجه‌ریزی در استان طی مرداد و شهریور ماه امسال با ۱۵ درصد کاهش به ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه در دوره رسیده بود که با اجرای این طرح پیش‌بینی افزایش تا ظرفیت هفت میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه در دوره را داریم.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اکنون ماهیانه ۴۲۰ واحد در استان خراسان رضوی اقدام به جوجه‌ریزی می‌ کنند.

وی افزود: تامین سه کیلوگرم نهاده هم به نرخ مصوب به ازای تولید و تحویل هر مرغ یک و نیم کیلوگرمی در واحدهای تولید مرغ گوشتی انجام می‌شود.

ممنوعیت خروج مرغ منجمد از استان

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز در کارگروه تنظیم بازار خراسان رضوی که با هدف بررسی وضعیت قیمت مرغ برگزار شده بود، خروج گوشت منجمد و گوشت قطعه‌بندی شده مرغ از استان را تا اطلاع بعدی ممنوع اعلام کرد.

علی رسولیان با بیان اینکه مصوبه قبلی کارگروه تنظیم بازار استان مبنی بر خروج مرغ زنده از خراسان رضوی نیز همچنان برقرار و لازم الاجراست، افزود: هزار و ۶۰۰ تن گوشت منجمد مرغ طرح تنظیم بازار به خراسان رضوی اختصاص یافته بود که از این تعداد ۸۳۸ تُن مربوط به مشهد و مابقی مربوط به سایر شهرستانهای استان است و از سهمیه مشهد ۴۱۲ تن توزیع شده است.

وی ادامه داد: گوشت منجمد مرغ از سوی شرکت پشتیبانی امور دام استان از سردخانه سرخس با انتخاب مباشر به مشهد حمل خواهد شد و این میزان به همراه ۲۰۰ تن گوشت منجمد مرغ از سردخانه مشهد به قیمت مصوب هر کیلو گرم ۱۵۰ هزار ریال در شبکه توزیع طرح تنظیم بازار شامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بزرگ، تعاونی‌های مصرف کارمندی و کارگری، فروشگاه‌های حاشیه شهر، فروشگاه‌های بسیج و شبکه صنفی منتخب توزیع می‌شود.

معاون استاندار خراسان رضوی گفت: در صورت آمادگی بسیج، سهمیه متناسب از گوشت منجمد مرغ برای توزیع در شبکه صنفی کاسبان امین با هماهنگی سازمان بسیج اصناف اختصاص خواهد یافت.

وی افزود: سازمان بسیج اصناف خراسان رضوی نیز ۷۰۰ تن از سهمیه گوشت منجمد مرغ طرح تنظیم بازار استان را جذب و در شبکه صنفی کاسبان امین شامل هزار و ۳۰۰ کاسب توزیع خواهد کرد.

رسولیان پیشنهادات سازمان جهاد کشاورزی مبنی بر اینکه "ادارات دامپزشکی شهرستانها با ارایه فاکتور رسمی تایید شده توسط جهاد کشاورزی شهرستان، ملزم به صدور مجوز حمل مرغ زنده به کشتارگاه شوند و نماینده اداره دامپزشکی در کشتارگاه باید مشخص کند که کشتار کننده، مرغ را به چه کسی فروخته است" مورد تایید قرار داد.

کاهش۱۲ درصدی جوجه‌ریزی خراسان رضوی

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: از اول فروردین تا ۳۰ آبان ماه سال گذشته، ۵۹ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۶۶۹ قطعه جوجه ریزی در استان انجام شد که با احتساب هر قطعه به میزان ۱.۹ کیلوگرم، در این مدت ۱۱۲ هزار و ۳۶۱ تن جوجه ریزی طی هشت ماه انجام شد که به طور متوسط روزانه ۴۵۶ تن جوجه ریزی محسوب می‌شود.

محمدرضا اورانی افزود: این در حالی است که در هشت ماه امسال ۵۲ میلیون و ۱۲۹ هزار و ۳۷۲ قطعه جوجه ریزی به میزان ۹۹ هزار و ۴۵ تن در خراسان رضوی انجام شد که به طور متوسط روزانه ۴۰۲ تن جوجه ریزی انجام شده است.

وی ادامه داد: جوجه ریزی در خراسان رضوی طی هشت ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲ درصد معادل هفت میلیون و هشت هزار و ۲۹۷ تُن قطعه جوجه و معادل ۱۳ هزار و ۳۱۵ تن گوشت مرغ کاهش یافته است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: در این مدت ۱۱ هزار و ۲۵۴ تن گوشت منجمد مرغ به خراسان رضوی وارد و هشت هزار و ۲۰۶ تن گوشت منجمد مرغ از استان خارج شده است. 

وی افزود: همچنین هشت هزار و ۴۹۷ تن گوشت گرم مرغ در این مدت وارد استان و ۲ هزار و ۷۳۳ تن از استان خارج شده  است.

اورانی ادامه داد: در این مدت ۲ هزار و ۹۹۲ تن گوشت قطعه بندی شده مرغ به خراسان رضوی وارد و ۲ هزار و ۶۶۶ تن خارج شده است.

تولید سالانه ۱.۵ تن محصولات پروتئینی

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی از تولید سالانه یک میلیون و ۵۶۹ هزار و ۳۵ تن محصولات پروتئینی شامل گوشت قرمز، گوشت سفید، شیر و تخم‌مرغ در این استان خبر داد.

احمد داوطلب افزود: خراسان رضوی همچنین با تولید ۸۳ هزار و ۲۸۰ تُن گوشت قرمز رتبه نخست تولید این محصول را در کشور دارد.

وی ادامه داد: همچنین در زمینه تولید شیر این استان با تولید یک میلیون و ۱۵۷ هزار تن شیرخام بعد از استانهای اصفهان و تهران رتبه سوم را در کشور دارد.

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: سالانه ۱۴۰ هزار تن تخم‌مرغ معادل ۱۴ درصد از حجم کل تولید این محصول پروتئینی در ایران در خراسان رضوی تولید می شود که ۵۰ هزار تن آن مازاد بر مصرف استان است و در این زمینه خراسان رضوی پس از استان تهران دومین تولیدکننده تخم‌مرغ در کشور محسوب می‌شود. 

وی افزود: طی نیمه نخست امسال بیش از ۷۸ هزار تن گوشت مرغ در این استان تولید شد که از این نظر خراسان رضوی رتبه اول تا سوم را در کشور دارد.