به گزارش مشرق به نقل از روزنامه القدس‌العربی، در چارچوب توافق‌نامه‌های عادی سازی برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و آفریقا با صهیونیست‌ها، رژیم اسرائیل به دنبال ایجاد توافق نامه‌ای با عربستان سعودی به دلیل اهمیت جایگاه سیاسی ، اقتصادی و مذهبی این کشور است. اما ریاض الزامات داخلی و خارجی متفاوت و حساسی نسبت به ایجاد روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی دارد. بهای عادی سازی روابط برای عربستان گران‌تر از سایر کشورهای حوزه خلیج فارس تمام خواهد شد . در نتیجه ، مشخص نیست که توافقنامه سازش عربستان با رژیم صهیونیستی در چه زمان و تحت چه شرایطی امضا می‌شود.
عربستان سعودی در راستای حمایت از توافقنامه سازش میان امارات و رژیم اسرائیل موسوم به توافقنامه «ابراهیم» فاصله زیادی با موضع خود در گذشته داشته است. این سیاست حمایت از امارات با اعطای مجوز به هواپیماهای صهیونیستی برای پرواز بر فراز سرزمین عربستان و نوع پوشش و تحلیل بسیاری از رسانه‌های سعودی و همچنین اظهارات مقامات این کشور در گذشته و حال نشان داده شده است.
بیشتر بخوانید:
وزیر خارجه سعودی: عادی‌سازی روابط با اسرائیل در نهایت رخ می‌دهد
چند روز پیش «فیصل بن فرحان»، وزیر خارجه عربستان در همایش مجازی مرکز سیاست خاور نزدیک واشنگتن به صورت تلویحی اعلام کرد که عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو به زودی اتفاق خواهد افتاد. اما ایجاد دولتی فلسطینی و ارائه مجدد طرح صلح فلسطین و رژیم اسرائیل ضروری است.
وی با تکرار ادعاهای امارات درباره حذف طرح الحاق اراضی اشغالی کرانه باختری توسط اسرائیل در برابر توافق عادی سازی گفت: نگاه کردن به این مسئله از این زاویه ما را در زمینه سازی برای بازگشت احتمالی اسرائیل و فلسطین به میز مذاکرات کمک می‌کند. این اظهارات واکنش‌های زیادی در محافل رسانه‌ای و سیاسی به همراه داشت اما باید توجه کنیم که وزیر خارجه عربستان سعودی هیچ‌گونه تاریخ دقیقی از عادی‌سازی روابط کشورش با اسرائیل اعلام نکرده و مشخص نیست که چه زمانی این اقدام صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
ترامپ: سعودی‌ها بزودی اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد!
روابط رژیم صهیونیستی با عربستان سعودی طی سال‌های متمادی در چندین راه‌های متفاوت ایجاد شده است: ارتباط امنیتی-اطلاعاتی میان طرفین هنوز پابرجاست، که پایه ای محکم و البته باریک دارد و این ارتباطات مخفیانه صورت می‌گیرد. همچنین ارتباط تجاری-اقتصادی سری میان دو طرف وجود دارد. در سال‌های اخیر گفتگوی مذهبی نیز میان رژیم صهیونیستی و عربستان صورت گرفت.
همچنین روابط عمومی نیز گسترش یافت و امروز این روابط عمومی شامل برگزاری جلسات میان مقامات هر دو طرف است. با وجود تکذیب مقامات سعودی، مذاکرات و توافق نامه‌ها با امارات ، بحرین و سودان با آگاهی و حمایت حداقل برخی از رهبران سعودی صورت گرفته است.
توافق‌نامه‌های امضا شده این کشورها با رژیم صهیونیستی با حمایت عربستان و در راستای منافع این کشور صورت گرفته است و به عنوان پارامتری عمل می‌کنند که از طریق آن عربستان می‌تواند تغییرات و خطرات احتمالی را از جمله واکنش مردم به توافق بالقوه با رژیم اسرائیل بررسی کند.
چالش‌های عادی سازی روابط عربستان با رژیم صهیونیستی
به نظر می‌رسد که مقامات عربستان در خصوص مسئله عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی اختلاف نظر داشته باشند. در حالی که مقامات سعودی در گذشته و حال در مورد رژیم اشغالگر صهیونیستی و یهودیت اظهاراتی داشته اند، به نظر می‌رسد ملک سلمان، پادشاه عربستان به موضع سنتی عربستان نسبت به صهیونیست‌ها و درگیری میان این رژیم و فلسطینیان پایبند است. ملک سلمان در سخنرانی خود در سپتامبر سال ۲۰۲۰ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بار دیگر میان عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل و تعهد به یک سری شرایط مبتنی بر اصول ابتکار صلح عربی، ارتباط برقرار کرد.
اختلاف نظر پادشاه عربستان با مقامات سعودی در خصوص ایجاد روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که این امر ممکن است با مرگ ملک سلمان علنی شود و مطمئنا اگر « محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی تاج و تخت پدرش را به دست گیرد، زمان و روند عادی سازی روابط با اسرائیل به تصمیم و نظر وی منوط خواهد بود.
علاوه بر سیاست داخلی ، این سوال مطرح می‌شود که جامعه سعودی که بیشتر محافظه کار است ، تا چه اندازه برای امضای توافق نامه با رژیم اسرائیل می‌تواند پیش برود. تاکنون، به استثنای برخی انتقادها ، جامعه سعودی در سال‌های اخیر تلاش می‌کند تا گام‌های قابل توجهی در تغییرات اجتماعی و اقتصادی بردارد. اما این بدان معنا نیست که توافق سازش با رژیم اسرائیل از تغییرات اجتماعی و اقتصادی در عربستان حمایت خواهد کرد .
اخیراً برخی تغییرات ساختاری در عربستان و اعضای هیئت کبار العلماء و مجلس شورای این کشور ایجاد شده که می تواند انعطاف پذیری بیشتری را برای آل سعود در جهات انجام چنین اقدامات گسترده ای ایجاد کند.
آل سعود به تغییر گفتمان داخلی ، از جمله مذهبی پرداخته است. دین نقش مهمی در گفتمان‌های عمومی در عربستان دارد و به عنوان وسیله ای برای مقامات در راستای آماده سازی اذهان عمومی به کار برده می‌شود. محمد بن سلمان همچنان از موسسات مذهبی برای جلوگیری از مخالفت‌ها و تلاش برای توجیه گام‌های بحث برانگیز سیاسی از جمله عادی سازی روابط با تل‌آویو استفاده خواهد کرد. شواهد زیادی در خصوص ایراد خطبه‌هایی در مورد یهودیان و یهودیت وجود دارد که به احتمال زیاد با هدف بررسی واکنش ملت سعودی در زمان اعلام توافق عادی سازی روابط ریاض با تل‌آویو صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
نظرسنجی ناامیدکننده صهیونیست‌ها از عادی‌سازی روابط
چالش دیگر عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی مربوط به حفظ موقعیت عربستان در جهان اسلام است. این موضوع از اهمیت بالاتری برخوردار است. بدین ترتیب انتقاد برخی کشورهای اسلامی از جمله ترکیه و ایران با رژیم صهیونیستی و حمایت از آرمان‌های فلسطین به ضرر عربستان خواهد بود؛ چرا که عربستان در صدد رقابت با کشورهای اسلامی است و پایمال کردن حقوق ملت فلسطین به این رقابت ریاض آسیب می‌رساند.
از نظر عربستان، مسئله عادی سازی روابط با اسرائیل با مسئله ثبات و وضعیت آن پیوند خورده است. عربستان در همه موارد باید افکار عمومی ملت را در برابر این موضوع آماده سازد.هرچه عربستان احساس کند که می تواند گفتمان عمومی را کنترل کند، با اطمینان بیشتری گام‌هایی را در جهت نزدیک شدن به روابط با رژیم صهیونیستی برمی‌دارد.
عربستان سعودی گام‌های عامدانه‌ای در جهت عادی سازی روابط خود با رژیم اسرائیل در قالب «روابط خزنده» برمی‌دارد. در مورد ملزومات و مزایا ، دشوار است که تصمیم بگیریم چه زمانی و در چه شرایطی عربستان به توافق نامه‌های عادی‌سازی می‌پیوندد. عربستان در مسیر دستیابی به توافق با تل‌آویو، دو معیار اساسی را بررسی خواهد کرد: ادامه و گسترش توافق‌های سازش و بهبود روابط میان صهیونیست‌ها و فلسطینی‌ها. تمایل رژیم صهیونیستی برای برداشتن گام هایی جهت حمایت از روند سازش می‌تواند روند عادی سازی روابط با عربستان سعودی را تسهیل بخشد.
در صورت اعلام این توافق آمریکا با فروش ابزارهای جنگی پیشرفته به سعودی ها و همچنین تغییرات ساختار داخلی عربستان و شست‌و شوی اذهان عمومی به تکمیل روند سازش با اشغالگران صهیونیست کمک خواهد کرد.
نظر شما