به گزارش روز شنبه موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر سید محمد بهشتی روز چهارشنبه در وبینار در چیستی و چرایی فضای فرهنگی اظهارکرد: تعاریف در حوزه فضاهای فرهنگی در ذهن افراد متفاوت است و باید به آن به طور دقیق پرداخته شود. معماران در طراحی یک فضاهای فرهنگی، فکر می کنند می توانند با آزادی کامل و بدون عوامل محدود کننده در حوزه فضاهای فرهنگی طراحی کنند و این یکی از مشکلات در این حوزه است.
عضو پیوسته فرهنگستان هنر تصریح کرد: مشخص نمودن مکان فضاهای فرهنگی در طرح های جامع و تفصیلی شهرسازی کافی نیست و این صرفا یک جایگذاری و مرتبه ای نازل از موضوع فضاهای فرهنگی است.
وی ادامه داد: باید توجه داشت اگر مجتمع فرهنگی بدون سنجش صحیح و با هزینه های سنگین ساخته شود، می تواند خود به عنوان یک آسیب جدی در آینده تلقی شود. برای نمونه فرهنگسرای خاوران یکی از همین نمونه هاست که نمی تواند نقش اساسی خود را ایفا نماید.
بهشتی با اشاره به این که در یک سری فضاها ادراک و فهم بدیهی شده است، گفت: این که در خانه چه اتفاقی روی می دهد، برای همه یک موضوع بدیهی است. چون همه مردم تجربه آن را دارند و مناسبات در آن برای همه روشن است و استانداردهای آن نیز در کتاب ها موجود است.
وی افزود: اما این استانداردسازی در فضاهای فرهنگی و ملموس بودن آن برای همه تعریف نشده است.
وی اظهار داشت: زندگی در فضای خانه و بسیاری فضاهای دیگر مانند یک امر واجب است، اما زندگی در فضاهای فرهنگی مانند یک امر مستحب تلقی می شود. به همین دلیل نیز در ایام بیماری کرونا، فضاهای فرهنگی به سرعت تعطیل شد.
عضو پیوسته فرهنگستان هنر اظهار فضای فرهنگی را متضمن کیفیت و رونق زندگی دانست و اظهار داشت: از همین جهت هیچ چیزی در شهر زندگی بخش تر از فضای فرهنگی نیست. شهر، شهر می شود به مدنیت و مدنیت ظهور پیدا می کند در حیات مدنی و به این ترتیب فضاهای فرهنگی جایگاهش مشخص می شود.
وی ادامه داد: اگر می بینیم شهرداری تهران فضاهای فرهنگی ایجاد می کند، از همین جنبه ای است که به آن اشاره شد و جریان زندگی شهری به وسیله همین فضاها ایجاد می شود.
وی افزود: برای نمونه در فرهنگستان هنر حیاطی وجود دارد که همه مردم را به داخل دعوت می کند و به ملاقات فرهنگی منجر می شود. اما در کنار بنای سینما آزادی چنین چیزی وجود ندارد. پیش تر نیز شهر و فعالیت فرهنگی در جلوخوان مساجد و یا بیرون فضای فرهنگی وجود داشت. باید طراحی به گونه ای باشد که شهر و فضای فرهنگی یکدیگر را در آغوش بگیرند.
عضو هیات امنای دانشگاه هنر تصریح کرد: از اوایل دهه ۴۰ ما دچار بحران مدنیت شدیم. به این معنی که زندگی در شهرها از فضای عمومی به فضای خصوصی رفت و شهر تنها محل رفت و آمد شد. اما از نیمه دوم دهه ۷۰ زندگی از محل خصوصی به محل عمومی در حال بازگشت است و از سال ۸۵ به بعد جامعه شهری در حال بازپس گیری شهر است.
وی ادامه داد: امروز می توانیم نسبت بین جامعه شهری و فضای فرهنگی را به خوبی حس کنیم. برای نمونه پل طبیعت امروز یک محیط فرهنگی شهری است، اما در ۳۰ سال گذشته این فضا نمی توانست کاربرد کنونی را داشته باشد.
وی اظهار داشت: فضاهایی مانند رستورانها و کافی شاپ ها که تقریبا فضایی فرهنگی هستند، نمونه دیگری از این موارد است. در سال ۷۶ تنها ۷ کافی شاپ در تهران بود و پیش از کرونا حدود ۲۵۰۰ کافی شاپ در تهران فعال بودند و این یعنی تغییر شکل از زندگی خصوصی به زندگی عمومی است.
بهشتی تصریح کرد: فضاهای فرهنگی در شهر باید دقیقا برای مصارف خود طراحی شوند. سالن موسیقی باید تنها برای اجرای موسیقی طراحی و باید تخصصی به این فضاها پرداخته شود.
وی در پایان اظهار داشت: مطالعات در حوزه توسعه فضاهای فرهنگی باید با دقت و حوصله انجام شود و این موضوع به سرعت به دست نخواهد آمد. این مطالعات باید متناسب با تغییرات زمانی و تکنولوژی نیز به روز شود. متولی مطالعات در حوزه فضاهای فرهنگی نیز باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد و نه دستگاه های دیگر مانند شهرداری ها و یا وزارت راه و شهرسازی و دیگر سازمان ها.