«جعفر سطوتی» روز شنبه در گفت‌وگویی با ایرنا درباره مسایل روز فرهنگی در حوزه ورزشی و اقدامات انجام شده توسط معاونت فرهنگی وزارت ورزش می‌گوید: این وزارتخانه از ابتدای دولت تدبیر و امید در حوزه فرهنگی اقدامات خوبی انجام داده که معطوف به اصلاح و تقویت ساختار ساماندهی امور فرهنگی ورزشی، تقویت برنامه‌ریزی و تنظیم مقررات در حوزه فرهنگی ورزش کشور، ارتقای فرهنگ حرفه‌ای و اخلاق و منش پهلوانی، حفظ و ترویج هویت و فرهنگ و ارزش‌های اسلامی-ایرانی و ارتقای مسوولیت فرهنگی و اجتماعی در حوزه ورزش و جوانان است.
وی در بخشی از این مصاحبه درباره کمرنگ‌شدن منش پهلوانی در بین ورزشکاران طی سال‌های اخیر هم گفت: به مرور زمان و در چند دهه اخیر مادیات نقش بیشتری یافته و افراد بیشتر به دنبال کسب قهرمانی هستند تا سکه‌ای بگیرند که باید الگو یا پارادایم سکه و سکو شکسته شود.
مدیرکل دفتر امورفرهنگی وزارت ورزش به وجود بازیکن‌سالاری در ورزش هم گریزی زد و معتقد است که بازیکن‌سالاری به‌هیچ وجه با الگوهای فرهنگی کشورمان و حتی در سایر کشورها سازگار نبوده و این موضوع از اساس متروک است.
مشروح گفت و گوی اختصاصی ایرنا با سطوتی را در زیر می‌خوانیم:
معاونت فرهنگی وزارت ورزش در دولت تدبیر وامید برای فرهنگ ورزشی چه کرده؟
یکی از کارهای بر زمین مانده در ابتدای دولت تدبیر و امید تشکیل کمیسیون فرهنگی و ورزشی بوده، هرچند راه‌اندازی این کمیسیون در سال ۸۴ به تصویب شورای انقلاب فرهنگی رسید اما آیین‌نامه آن در سال ۸۷ دوباره تصویب شد و انتظار می‌رفت با تصویبش در همان سال کمیسیون شکل بگیرد. تا اینکه در سال ۹۳ و با پیگیری‌های معاونت فرهنگی کمیسیون به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. با فعال شدن این کمیسیون موضوع مغفول مانده در حوزه فرهنگی با عنوان نظامنامه فرهنگی ورزشی کشور مطرح شد که این نظامنامه در سال ۹۵ به تصویب شورای انقلاب فرهنگی رسید. این یکی از مهمترین اقدامات مورد نیاز ورزش کشور بود که در ۱۰ بند تعریف شد.
اما اگر همین نظامنامه را به درستی برنامه‌ریزی کنیم، تحول بزرگی در حوزه فرهنگی ورزشی و فرهنگ ملی کشورمان ایجاد می کنیم. نظامنامه آثار اجرایی آن تنها به فرهنگ حرفه‌ای ورزش منوط نمی‌شود، بلکه اجرای آن درست به ارتقای فرهنگ عمومی کمک و از آن صیانت می‌کند.
چه زمانی ابلاغ و اجرا شده؟
با ابلاغ آن در سال ۹۵ معاونت فرهنگی وزارت ورزش محورهای از این نظامنامه را استخراج کردیم و در سال گذشته برای هر محور شاخص‌هایی پیش‌بینی کردیم. البته از سال گذشته برای هیات‌های استانی اجرا شد و قرار است به فدراسیون‌های ورزشی هم ابلاغ کنیم. در مجموع برای ۱۸ شاخص ۱۲۵ اقدام برای اجرایی شدن این نظامنامه انجام دادیم.
اجرای نظامنامه فرهنگی به عمر دولت تدبیر کفاف میدهد و می‌تواند در توسعه فرهنگ ورزشی موفق عمل کند؟
اجرای آن محدود به این دولت و چند دولت نیست. این نظامنامه از زمان تصویب که اجرا می‌شود باید تداوم یابد مگر اینکه دولتی بخواهد متن نظامنامه را با اعمال تغییراتی اصلاح کند و توسعه دهد. به نظرم این نظامنامه موضوعات بسیار متعددی را مطرح کرده تا حجم گسترده‌ای از فعالیت‌ها برای بخش ورزش کشور در حوزه فرهنگی را رقم بزند. در این نظامنامه دستگاه‌های دیگری نظیر صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد درگیر هستند و وزارت ورزش به عنوان متولی این امر نقش محوری دارد. به عنوان نمونه اگر در یکی از بندهای نظامنامه که به کمیت و کیفیت ارتقای ورزش زنان اشاره شده باید استمرار یابد که ما در این زمینه موفقیت‌های خوبی داشتیم و باید بتوانیم الگوی زن مسلمان در عرصه ورزشی در سطح ملی و بین‌المللی را نمایش بدهیم. یا در بند دیگری از این نظامنامه به تقویت و نهادینه‌سازی ورزش‌های بومی و محلی پرداخته شده و حدود یکهزار بازی داریم که باید معرفی، شناسایی و ترویج شود. ما در آغاز راه هستیم هرچند ریل‌گذاری و اقدامات گسترده‌ای هم انجام دادیم اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله داریم و باید به این مصوبه شورای انقلاب فرهنگی احترام ویژه‌ای گذاشته شود.
فدراسیون‌ها در بحث فرهنگی چه میزان همکاری کردند و آیا به عنوان اولویت به آن نگاه می کنند؟
در این زمینه حرکت روبه رشد داشتیم هرچند راضی نیستیم و با الگوی ایده‌آل فاصله داریم اما فدراسیون‌ها با وجود محدودیت‌های منابع و اعتبارات، رویکرد کلان خوب بوده و برخی فدراسیون‌ها رویکرد فرهنگی در آنها قوی‌تر دیده شده که به دلیل نگاه و برداشت مدیریتی است و برخی هم کندتر بودند.
بودجه فعالیت‌های فرهنگی از کجا تامین می شود و پاسخگوی مطالبات است؟
از سال ۹۷ موفق شدیم در ذیل بودجه وزارت ورزش و جوانان برنامه ویژه برای حوزه فرهنگی ورزشی با عنوان حمایت، هدایت و ارتقا امور فرهنگی در ورزش پیش‌بینی کنیم اما حجم اعتبارات را کافی نمی‌دانیم و متناسب با گستره فعالیت فرهنگی ورزش کشور نیست. با وجود ۵۱ فدراسیون و ۳۱ اداره کل در استان‌ها و هیات‌های ورزشی کم است و تلاش کردیم برای بودجه سال آینده حجم اعتبارات را افزایش دهیم تا پاسخگو باشند.
یکی از چالش‌های موجود ورزش کشور با وجود قدمت کهن فرهنگ پهلوانی و تاکید به آن، قهرمانان همچنان به دنبال سکه و سکو هستند.
این از آثار فرهنگ اصیل ایرانی نبوده که ما را به سمتی برده تا دنبال مادیات و مدال‌آوری و سکو باشیم. از گذشته‌های دور قبل از اسلام فرهنگ پهلوانی وجوانمردی وجود داشته و ریشه در تمدن دارد و در چند دهه اخیر مادیات نقش بیشتری داشته و ورزشکاران بیشتر به دنبال کسب قهرمانی هستند تا سکه‌ای بگیرند و اعتباری کسب کنند. معتقدیم برای بهبود وضعیت فرهنگ ورزشی کشور فقط به بُعد مدال‌آوری محدود نشود و این الگو - پارادیم جدید سکه و سکو باید شکسته شود و به سمت تقویت الگوی پهلوان منشی رفت.
چرا با وجود تاکید مسوولان به سمت فرهنگ پهلوانی، در عمل عکس این اتفاق می‌افتد؟
اگر مسوولان برای ورزشکارانی که اخلاق و مرام پهلوانی دارند اهمیت بیشتری قایل شوند و آن ورزشکار در جامعه تجلیل و تکریم شوند بدون شک تمایل به سکه و سکو کمتر می‌شود. اگر تاکید مسوولان در لفظ و شعار نباشد باید در عمل نشان دهیم که برای ما ورزشکار پهلوان چه بسا از یک ورزشکار قهرمان مهمتر است و باید به ابعاد فرهنگی اجتماعی در ورزش بیشتر توجه کنیم. وقتی ورزشکار در میدان رقابت با نماینده رژیم صهیونیستی رقابت نمی‌کند این باید تجلیل و تکریم شود و برای این منش پهلوانی ارزش قایل شد و این انگیزه را بیشتر می‌کند و اگر به سمت ورزش پهلوانی می‌روند شک نکنند که دیده می‌شوند و در واقع کمتر از قهرمان شدن و مدال گرفتن نخواهد بود.
چرا با وجود اقدامات متعدد فرهنگی در ورزش نظیر راه‌اندازی کمیته امور فرهنگی در ساختار مدیریت همه فدراسیون، هنوز بحث بازیکن سالاری در بیشتر رشته‌ها به خصوص فوتبال دیده می‌شود؟
بازیکن‌سالاری به‌هیچ‌وجه با الگوهای فرهنگی کشور و حتی در سایر کشورها سازگار نبوده و نیست و این موضوع متروک است. امروز در فرهنگ‌ها و سایر کشورها، بازیکنانی ارزش دارند که بتوانند کار تیمی خوبی انجام دهند، بویژه در فوتبال که اساس کار تیمی است. بازیکن سالاری بدون شک در الگوهای امروز جای ندارد و اگر در جایی باشگاهی بازیکن سالاری وجود داشته باشد اشکال از مدیران آن باشگاه است که به این الگوی نادرست دامن می زند و متضرر هم می‌شود. ما هم در کارهای فرهنگی تاکید داشتیم که این موضوع لحاظ شود.
خلاء اصلی کجاست؟
نبودن مربیان فرهنگی در تیم‌های مختلف باشگاه‌ها. اگر این مربیان فرهنگی در ورزش که یکی از طرح‌های مهم ماست، تصویب و ابلاغ شود تا در همه باشگاه به همراه همه تیم‌ها مربی فرهنگی وجود داشته شود آن مربی می‌تواند به ترویج به فرهنگ کار تیمی کمک و آسیب و خودپسندی را کنترل و پیشگیری کند.
پس در این بین نقش معاونت فرهنگی در باشگاه‌های فوتبال کجاست؟
اکنون ۱۵ باشگاه لیگ برتری دارای این معاونت هستند که باید از ظرفیت این بخش در کانون هواداری استفاده کرد تا فرهنگ و وضعیت هواداری را سامان دهد و شاهد صحنه‌های زیبا در ورزشگاه‌ها باشیم. امروز کانون‌های هواداری فرصت‌های بزرگی را برای باشگاه‌ها در دنیا فراهم می‌کنند که در موفقیت تیم‌ها اثربخش هستند. اکنون پیش‌نویس اولیه آن در حال بررسی است و امیدواریم در آینده نزدیک در کمیسیون فرهنگی مطرح و تصویب کنیم تا همه باشگاه‌ها دارای کانون هواداری باشند و از این سرمایه در راستای تقویت همه جانبه باشگاه‌ها استفاده کنند.
یکی از بداخلاقی و اقدام ضد فرهنگی در ورزش شرط‌بندی است. معاونت فرهنگی چه تدبیری برای این مساله داشته است؟
در برخی رشته‌ها مانند فوتبال که خیلی متداول شده و برخی افراد سودجو در فضای مجازی کانال‌های غیرقانونی را برای شرط‌بندی طراحی کردند، اعلام شده و مراجع قضایی و انتظامی نیز با آنها برخورد می‌کنند و ما بازیکنانی که به این سمت و کار غیرقانونی و غیرشرعی بروند به طور قطع با ورزشکار برخورد می‌شود. مواردی نظیر محرومیت و معرفی به کمیته انضباطی داشتیم. اگر ورزشکاری را پیدا کنید که در فضای مجازی در زمینه شرط‌بندی کار می‌کند و در تیم‌های حاضر بازی می‌کند اطلاع دهید چون تخلف بوده و به کمیته انظباتی معرفی می شود.
موضوع تشکیل مجمع نمایندگان فرهنگی فدراسیون‌های ورزشی چیست؟
ما در همه فدراسیون‌ها کمیته امور فرهنگی داریم که بطور ساختارمند فعالیت دارند و برای توسعه فعالیت‌های فرهنگی فدراسیون جهت انسجام و هماهنگی و تبادل تجربه بین فدراسیون‌ها به دنبال تشکیل مجمع مسوولان فرهنگی فدراسیون‌ها هستیم که این طرح در کمیسیون فرهنگی ورزشی به تصویب رسید و باتشکیل نخستین مجمع با حضور رییسان کمیته‌های فرهنگی فدراسیون‌ها دبیرکل انتخاب می شود و این مجمع چهار کمیته دارد و می تواند فضای خوبی را برای شتاب دادن به فعالیت فرهنگی ایجاد کند.
نظر شما