خبرگزاری فارس- فرهنگ عمومی: شیوع کرونا در جهان و به ویژه کشورمان موجب اعمال محدودیت و حتی ممنوعیت‌هایی شده است و بسیاری از خانواده‌ها را مجبور به قرنطینه خانگی کرده است. این به آن معنی است که به قول کارشناسان «فعلا باید با کرونا زندگی کنیم.»

بسیاری از خانواده‌ها ذر فصل پاییز و با طولانی شدن شب‌ها به شب‌نشینی و دورهمی می‌پرداختند، اما امسال کرونا این فرصت را از خانواده‌ها گرفته و برگزاری بسیاری از مجالس را لغو کرده است. حالا چه باید کرد که با کاهش رفت و آمدهای خانوادگی و لغو دورهمی‌ها که عامل اصلی شیوع کرونا عنوان می‌شود، تنهایی به سراغ‌مان نیاید؟

جعفر بای، جامعه‌شناس کشورمان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ عمومی خبرگزاری فارس با بیان اینکه کرونا موجب شد تا روابط اجتماعی به حداقل برسد، می‌گوید: در کنار کاهش روابط اجتماعی، با شیوع کرونا شاهد افزایش روابط درون خانواده هستیم که اگر به درستی هدایت نشود، معضلاتی را به همراه خواهد داشت. به طور مثال اکنون در برخی خانواده‌ها دخالت در کارهای خانوادگی بیشتر شده و افراد نسبت به گذشته آستانه تحمل پایین‌تری دارند و همین امر موجب بروز ناهنجاری‌هایی نه تنها در خانواده، بلکه در اجتماع شده است.

چرا در ایام کرونا فردگرایی افزایش یافته است؟

وی دلیل بروز برخی مشکلات را کاهش سطح منابع دیداری افراد در قرنطینه خانگی می‌داند و می‌افزاید: در برخی خانوادها هم بی‌حوصلگی و فردگرایی ترویج پیدا کرده است که دلیل آن نیز سردرگمی افراد است. بسیاری هنوز با دوران قرنطینه ارتباط برقرار نکرده و نمی‌توانند این دوران را مدیریت  و اوقات فراغت را سپری کنند. علاوه بر این برخی از اعضای خانواده که پیش از این بیشتر زمان خود را بیرون از خانه سپری می‌کردند، مجبور به حضور مستمر در خانه هستند که کاهش روابط اجتماعی برای برخی، چالش‌هایی همچون افسردگی را به همراه دارد.

اکنون کرونا باعث شده که بیشتر قدر یکدیگر را بدانیم و دلتنگ زمانی باشیم که بدون دغدغه و به راحتی با یک تماس دور هم جمع می‌شدیم. اما حالا که مجبور هستیم برای رهایی از این ویروس کمتر در جامعه حضور یافته یا حتی از خریدهای معمولی هم بکاهیم، با سبک نوینی از زندگی روبه رو شده‌ایم که به گفته بای، مدل جدیدی از فرهنگ را در جامعه متجلی کرد است؛ تا جایی که انبوه تنهایی به شیوه دیگری نمود پیدا کرده و جدایی مکانی و جغرافیایی برای برقراری ارتباط ما را به عادی شدن این فضا هدایت می‌کند و از آنجایی که انسان، مولود عادت‌‌های خود است، سبک زندگی جدید روز به روز تغییراتی را خواهد داشت.

راهکارهای سپری کردن دوران خانه‌نشینی/ توصیه رهبری به استغفار

راهکارهایی همچون مطالعه، تغییر دکوراسیون منزل، برقراری ارتباط تصویری با دوستان و آشنایان و توجه به نیازهای خانواده، گفت‌وگو و تأمین نیاز عاطفی افراد با مشارکت در فعالیت‌های روزمره از توصیه‌های جامعه‌شناسان برای سپری کردن دوران خانه‌نشینی در ایام کرونا است.

یکی از منابعی که می‌توان انس و الفت را بین خانواده‌ها بیشتر کند، قرآن کریم و اذکار است؛ به طوری که علمای بزرگ دین در هر زمانی به ویژه هنگام مصیبت و سختی به کلام الله مجید روی می‌آوردند. رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا اهمیت معجزه‌وار دعا، توسل و استغفار را برای دفع بلا مورد تأکید قرار دادند و افزودند: همه‌ آنچه گفته شد در حکم ابزار است و آنچه به این ابزارها، جان و روح می‌بخشد، پروردگار متعال است که باید با دعا و تضرع، نظر لطف الهی را که همواره شامل حال ملت ایران بوده است، برای عبور از این گردنه نیز جلب کرد.

البته اکنون با گذشت بیش از هفت ماه از شیوع کرونا، قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی برای بسیاری امری عادی شده است. التزام به منع رفت و آمد و دورهمی‌های خانوادگی در روزهای نخست که مردم تعریف چندانی از قرنطینه و دورکاری نداشتند، بسیار آزاردهنده بود؛ تا جایی که حتی در آن دوره، فضای رسانه‌ها طوری شد که مردم را به برقراری ارتباط تصویری با یکدیگر ترغیب کرد و تا حدودی نیز در این عرصه موفقیت‌هایی حاصل شد. 

شب‌نشینی هم به فضای مجازی می‌رود/ بستر خطرآفرینی که در اختیار آموزش قرار گرفت

با کاهش روابط حضوری و دورهمی‌ها، استفاده از فضای مجازی نیز بیش‌تر شده است و به نوعی شب‌نشینی‌ها در بستر فضای مجازی برگزار می‌شود و این اقدام ضمن کاهش هزینه‌های خانواده‌ها برای تأمین پذیرایی در دورهمی‌ها، از احساس افسردگی و دلتنگی برای دیدن دوستان و نزدیکان کاسته است.

البته درست است که شاید این روش نتواند جایگزین مناسبی برای دورهمی‌های ایرانیان باشد، اما به نوعی التیامی بر دلتنگی خواهد بود و فضای مجازی که پیش از این بستری خطرآفرین برای خانواده‌ها بود، به فضایی برای برقراری ارتباط و حتی آموزش تبدیل شده است؛ به طوری که اکنون خانواده‌ها با استفاده از فضای مجازی در کنار اینکه با دوستان، آشنایان و خانواده در ارتباط هستند، می‌توانند با جست‌وجویی کوتاه به یادگیری آنچه علاقه‌مند هستند، بپردازند.

البته محرم و صفر امسال هم با شیوه جدیدی از عزاداری مواجه بودیم. هر خانه حسینیه شد و افراد به صورت خانوادگی به عزاداری پرداختند و برخی نیز به صورت آنلاین با هیأت‌ها همراه شدند. 

تغییر سبک زندگی در ایام کرونا/ مزایایی که کرونا با خود آورد

در کنار مشکلاتی که کرونا برای ارتباطات به وجود آورد، تغییر سبک زندگی و توجه بیشتر به کیان خانواده را می‌توان از مزایای کرونا برشمرد. چرا که با شیوع کرونا و تصمیم مسؤولان به دورکاری و تعطیلی مدارس به صورت حضوری، افراد خانواده شاید فرصت بیش‌تری برای در کنار بودن داشته باشند. این امر در حالی است که پیش از این شاهد گوشه‌گیری اعضای یک خانواده بودیم.

رژان مظفری، جامعه‌شناس هنر نیز در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه در گذشته سبک زندگی مدرن با ارتباطات اجتماعی گروه خورده بود، می‌گوید: کرونا سبک زندگی قبلی را تغییر داد و تعریف جدید از زندگی مدرن را شاهد هستیم؛ به طوری که با دورکاری، افراد از گروه شغلی و همکاران خود جدا شدند و سطح این نوع روابط متفاوت شد، تا جایی که حتی مراجعه به پزشک هم به صورت غیرحضوری انجام گرفت و مردم برای خریدهای روزمره نیز خرید غیرحضوری را برمی‌گزینند. بر همین اساس، ارتباط چهره به چهره با گروه‌های قبلی به شیوه جدید متظاهر شد. آن هم در زمانی که شاید کسی تصور این فقدان را نداشت.

برای اعضای خانواده سرگرمی ایجاد کنیم

وی با اشاره به چالش‌هایی که کرونا ایجاده کرده است، می‌افزاید: در برخورد اول ترس و اضطراب گریبانگیر جامعه شد و به مرور زمان با گوشه‌نشینی و کاهش روابط اجتماعی، سخن از افسردگی به میان آمد. در ماه‌های نخست مراقبت از هم بیش‌تر شد، اما به مرور زمان با عادی شدن شرایط، این مراقبت جای خود را حتی به درگیری خانوادگی داده است. بر همین اساس، باید ضمن ایجاد سرگرمی برای اعضای خانواده، خوراک فکری و فرهنگی مناسبی در اختیار جامعه قرار داد.

این جامعه‌شناس، کاهش کنجکاوی در زمینه کرونا و برقراری تماس چهره به چهره با نزدیکان را راهی برای کاهش استرس و همچنین جلوگیری از تنهایی در دوران کرونا می‌داند و می‌گوید: بهترین راه برای اینکه احساس تنهایی نکنیم، ایجاد گروه در فضای مجازی و برقراری تماس تصویری با دوستان و آشنایان است و علاوه بر این باید با سبک زندگی جدید کنار آمد و به سمت علایق تازه پیش رفت.

در ایام کرونا خانواده به عنوان اصلی‌ترین پناهگاه افراد به شمار می‌رود که برای اینکه این نهاد اثرگذار کمتر تحت تأثیر کرونا قرار گیرد، تعاون، همدلی و همچنین مسؤولیت‌پذیری در خانواده نقش بسزایی دارد که باید اعضای خانواده با مدیریت صحیح از این بحران عبور کنند.

انتهای پیام/