در حالی که اقتصاد ایران از سوی آمریکا تحت شدیدترین تحریم‌های تاریخ علیه یک کشور قرار گرفته است، گویا ورزش کشور موفق شده بدون برنامه و دیپلماسی خاصی و تنها با تکیه بر قابلیت‌های بالای ورزشکاران نخبه اش، دیوار ضخیم این تحریم‌های ظالمانه را شکسته و از این سد بلند عبور کند.

به گزارش «تابناک ورزشی»؛ پس از خروج یکطرفه دونالد ترامپ از توافق جامع هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران، بسیاری از راه‌های ارتباط مالی و دادوستد‌های بین المللی ایران مسدود شد و حتی ترفند‌هایی نظیر اینستکس هم نتوانست لاین‌های بسته شده را باز کند. این تحریم‌ها چنان پیچیده و سفت و سخت است که حتی در بسیاری از موارد تامین دارو‌های حیاتی برای بخش سلامت و پزشکی مردم ایران را مختل کرد.

شکست ترامپ و کاخ سفید مقابل فوتبال ایران!

در این میان، ورزش ایران نیز تا به امروز ضربات زیادی را از اجرای تحریم‌ها پذیرفته که مهمترین آن عدم دریافت مبالغ هنگفتی از جوایز، دستمزد‌ها و کمک‌های بین المللی از سوی نهاد‌های ورزشی جهان همچون فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا به باشگاه‌ها و فدراسیون کشورمان است؛ مثلا باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس، صد‌ها هزار دلار بابت تاخیر در تسویه حساب با مربیان و بازیکنان خارجی خود جریمه شدند، در حالی که ارقام ارزی زیادی نزد ای اف سی و فیفا از محل حضور در لیگ قهرمانان آسیا یا جام جهانی فوتبال طلب داشتند.

البته بخش اعظم این مطالبات، سرانجام به نام های مختلف پرداخت شده، اما تعویق‌های طولانی در این مسیر زیان و خسارات سنگینی به پیکر نحیف ورزش حرفه‌ای در ایران به خصوص فوتبال وارد کرد که اکنون مهمترین آن را در پرونده مارک ویلموتس شاهدیم و ضعف مدیریت باعث شده تا بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان بدهی در یک قرارداد به عنوان غرامت نصیب ورزش کشور شده و با روند افزایش نزخ ارز نیز بیشتر ‌شود.

ناتوانی فیفا و کمیته جهانی المپیک در مقابل سیاسی کاری آمریکا

شعار «ورزش عاری از سیاست» همواره ادعای نخست نهاد‌های بین المللی ورزشی همچون IOC (کمیته بین المللی المپیک) و فدراسیون جهانی فوتبال بوده است؛ اما موارد علنی همچون محرومیت ورزشکاران ایران از دریافت گوشی‌های سامسونگ نسل جدید در بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۸، ممنوعیت فروش کفش برند آمریکایی نایکی به بازیکنان تیم ملی ایران در جام جهانی روسیه، خودداری شرکت آدیداس از عقد قرارداد رسمی با فدراسیون و تیم‌های ملی ایران برای تحویل البسه باکیفیت ورزشی نادیده گرفته شده و لکه‌ای بر پیشانی این تشکیلات عظیم اداره کننده ورزش در جهان که تعداد اعضای آن‌ها از سازمان ملل متحد نیز بیشتر است، محسوب می‌شود.

تحریم‌ها و محدودیت‌های ورزشی ایران تنها مختص فوتبال نبوده و ده‌ها نمونه دیگر در سایر رشته‌ها نظیر فشنگ و اسلحه در تیراندازی، قایق در قایقرانی کایاک، شمشیر‌های حرفه‌ای در رشته شمشیربازی، تجهیزات و قطعات در رشته‌های اتومبیلرانی و موتورسواری و ... به شدت شعار توماس باخ و همکارانش را به چالش کشیده است. آن‌ها خود نیز سایه سیاست را بر ورزش احساس می‌کنند، اما توانایی مقابله و ایستادگی مقابل تصمیمات ترامپ را ندارند.

افزایش چشمگیر صادرات فوتبالیست ایرانی در اوج تحریم ها

اما در میانه اجرای این قوانین محدودکننده، ورزشکاران ایران به خصوص در رشته فوتبال بدون محدودیت مشغول بستن قرارداد‌های مناسب با مشتریان خارجی خود هستند و درآمد‌های ارزی خوبی به دست آورده اند؛ هرچند مشخص نیست این درآمد‌ها وارد کشور می‌شود یا خیر؟

اکنون تعداد بازیکنان سرشناس فوتبال ایران ـ که در تیم‌های خارجی و لیگ‌های مختلف عربی و اروپایی و حتی لیگ کانادا بازی می‌کنند ـ بسیار بیشتر از تصویب و ابلاغ تحریم‌های آمریکاست. البته بسکتبال و والیبال ایران نیز چندین چهره ملی پوش خود را در لیگ‌های معتبر چین، لهستان، ایتالیا و ... ترانسفر کرده است؛ اما بدون تردید فوتبال در جدول درآمد‌های ارزی ورزش پیشتاز است. جالب اینجاست که درآمد‌های والیبالیست‌های سرشناس ایرانی به هیچ عنوان از قرارداد‌های فوتبالیست‌های کشورمان کمتر نیست. در بسکتبال نیز بازیکنی نظیر حامد حدادی که روزگاری در NBA بازی می‌کرد، قرارداد‌های میلیون دلاری با تیم‌های چینی بسته است.

قیمت‌های رو به افزایش فوتبالیست‌های ایرانی

در فوتبال مقصد بیشتر بازیکنان ایرانی، لیگ مجهز و تیم‌های متمول قطری است و بعد از آن لیگ‌هایی نظیر بلژیک، روسیه، انگلیس، پرتغال، ترکیه، هلند، دانمارک، سوئد، فرانسه، آلمان، ترکیه و یونان مقصد ستاره‌های برجسته فوتبال ایران بوده است.

اکنون بیش از ۸۰ درصد بازیکنان اصلی تیم ملی فوتبال بزرگسالان ایران در لیگ‌های خارجی مشغول بازی هستند و نرخ برخی از آن‌ها در سایت ترانسفر مارکت هر سال رو به افزایش می‌گذارد. به طور مثال قیمت سردار آزمون طی تنها دو فصل اخیر در مراجع اعلام ارزش بازیکنان، از ۴ میلیون دلار به بیش از ۲۰ میلیون یورو رسیده است. علیرضا جهانبخش در انتقالی تاریخی و رکوردشکن در تیم برایتون، از الکمار هلند با مبلغی حدود ۲۰ میلیون پوند به لیگ برتر و معتبر انگلیس راه یافت. اعدادی که پرداخت آن تا دو سال پیش یعنی بعد از خروج آمریکا از برجام برای بازیکنان ایرانی محال بود. مهدی طارمی نیز آخرین نمونه از این جمع است که با رقمی زیر یک میلیون دلار راهی تیم ریوآوه پرتغال شده بود، اما با آمار عالی گلزنی در فصل گذشته، با رقمی بیش از ۶ میلیون یورو به پورتو معروف‌ترین تیم این کشور پیوست.

تیم‌های بلژیکی بیش از ده بازیکن ایرانی را در همین سه سال گذشته جذب کرده اند که اغلب آن‌ها عملکرد درخشانی در تیم‌های خود داشته و مداوم با افزایش ارزش در جدول ارزیابی مواجه شده و از تیم‌های متوسط این کشور اروپایی، به تیم‌های مطرح لیگ بلژیک رسیده اند.

ظهور آقای گل‌های اروپایی از لیگ ایران!

لیگ اردیویسه یا همان مسابقات باشگاهی هلند، یکی از منابع مهم تامین بازیکن و استعداد در فوتبال اروپاست و اغلب ستاره‌های این لیگ به ایتالیا، اسپانیا، آلمان و انگلیس ترانسفر می‌شوند. آقای گلی در این لیگ کار آسانی نیست، اما جالب است بدانید طی سه سال گذشته، دو بار عنوان آقای گلی فوتبال کشور به بازیکنان ملی پوش ایران رسید! ابتدا رضا قوچان نژاد با دوازده گل همراه رقیب دانمارکی عنوان آقای گلی لیگ هلند را به چنگ آورد و سپس این جهانبخش بود تا در آلکمار طوفانی به پا کند و به جز کسب عنوان ارزشمندترین بازیکن این کشور، با ۲۱ گل، آقای گلی را هم تجربه کند.

شیوخ قطری خرسند و راضی از خرید ستاره های ایرانی

اما طی دو سه سال اخیر، صادرات بازیکن ایرانی به لیگ قطر نیز به شدت افزایش یافته است. در حالی که سابقا لیگ فوتبال امارات مقصد بازیکنان ایرانی بود، اما پس از انتخاب عنوان جعلی برای لیگ این کشور کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس، مقصد بازیکنان ایرانی تغییر کرد و حالا هر ستاره‌ای که در تیم‌های ایرانی می‌درخشد، یکراست سر از لیگ قطر درمی‌آورد. دستمزد‌ها هم بین نیم میلیون دلار تا دو میلیون دلار متغیر است و با توجه به قیمت نسبتا پایین بازیکنان ایرانی، گزینه مناسبی برای دلالان انتقال بازیکن محسوب می‌شوند. این مبالغ می‌توانست با انتقال مهدی قایدی پدیده فوتبال ایران به تیم‌های قطری شکسته شود، اما استقلال با فروش وی مخالفت کرد، وگرنه پیش بینی می‌شد در مجموع حدود پنج میلیون دلار برای این جابجایی هزینه شود که نرخ سایر بازیکنان ایرانی را نیز در فصول بعدی افزایش می‌داد.

خروج این ستاره ها، راه را برای ظهور پدیده‌های جدید در فوتبال پراستعداد و بی امکانات ایران باز کرده است و مداوم بازیکنان شهرستانی از شمال و جنوب کشور جای بازیکنان فروخته شده را پر می‌کنند و طولی نمی‌کشد که ستاره‌های جدید در لیگ برتر ایران چهره می‌شوند.

ایران رقیب برزیل در دوری النجوم

در حالی که برزیل در دنیای فوتبال رکورددار صادرات بازیکن لقب گرفته است، در لیگ قطر ایرانی‌ها به رقابت با بازیکنان سرزمین قهوه و فوتبال رفته اند. نشریه «الرایه» قطر امروز به بهانه بستن شدن پنجره نقل و انتقالات تابستانی گزارشی را درباره لژیونر‌های این فصل لیگ ستارگان قطر ارائه کرد که طبق آمار ارائه شده از سوی این رسانه قطری از ۱۲۴ کشور مختلف لژیونر در این کشور حضور دارد. در این فصل ۱۷ لژیونر جدید در لیگ قطر حضور خواهند داشت.

ایران در کنار برزیل و الجزایر با داشتن ۷ لژیونر، بیشترین سهم را در لیگ ستارگان قطر دارند. امید ابراهیمی بازیکن ایرانی الاهلی تنها بازیکن این فصل است که به تیمش برگشته است. او در فصل گذشته به صورت قرضی راهی یوپن بلژیک شد و بعد از یک فصل با درخواست باشگاه الاهلی به لیگ ستارگان برگشت. ۷ لژیونر ایرانی این فصل لیگ ستارگان قطر به ترتیب زیر است: مهدی ترابی و مهرداد محمدی (العربی)، پژمان منتظری (الخریطیات)، رامین رضاییان (الدحیل)، روزبه چشمی (ام صلال)، امید ابراهیمی (الاهلی) و شجاع خلیل زاده (الریان).

نویسنده: مجید کوهستانی