شناسهٔ خبر: 43556382 - سرویس استانی
نسخه قابل چاپ منبع: ایسنا | لینک خبر

نظام تربیتی خانواده؛ مستعدترین محیط پرورش خلاقیت کودکان

مرضیه حافظی

یک روانشناس گفت: مستعدترین محیط برای پرورش و شکل‌دهی خلاقیت کودکان محیط کلامی و نظام تربیتی و رفتاری خانواده است.

صاحب‌خبر -

لیلا میررضایی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: خلاقیت قابلیتی است که در همگان وجود دارد اما نیازمند پرورش و تقویت است تا به سرحد شکوفایی برسد.

وی ادامه داد: فرد خلاق دارای ذهنی جستجوگر و آفریننده است و خلاقیت عبارت است از «توانایی دیدن چیزها به شیوه‌های جدی، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب‌ها، فکر کردن به شیوه‌ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیزهای نامربوط و تبدیل آن به شکل‌های جدید» بنابراین خلاقیت برآیند فرآیندهای ذهنی و شخصیتی فرد بوده و به تولیدات و آثاری منجر می‌شود که نو و بدیع بوده، خاصیتی متکامل داشته و با واقعیت‌ها منطبق بوده و در نهایت به سود جامعه بشری هستند.

میررضایی با اشاره به این‌که خانواده یکی از عوامل بسیار مهم در رشد و پرورش خلاقیت کودکان محسوب می‌شود، افزود: این نهاد نقش مهمی در شکوفایی خلاقیت‌های کودکان دارد، ازآنجاکه کودک حساس‌ترین مراحل رشد خلاقیت را در محیط خانه سپری می‌کند محیط مناسب خانوادگی شیوه و نگرش‌های صحیح فرزندپروری در رشد و شکوفایی خلاقیت سهم مهمی ایفا می‌کند.

این روانشناس با اشاره به این‌که راه‌های زیادی در شیوه‌های فرزندپروری وجود دارد که می‌تواند باعث ظهور یا محو خلاقیت شود، عنوان کرد: نحوه تربیت و استفاده از شیوه‌های دموکراتیک یا مستبدانه، اعمال نحوه انضباط و شیوه ابراز محبت هرکدام به‌نوعی در پرورش یا سرکوب خلاقیت کودکان مؤثر است.

وی با اشاره به این‌که اساساً پرورش عنصر انگیزشی خلاقیت باید در بستر خانواده صورت گیرد، ادامه داد: مستعدترین محیط برای شکل‌دهی آن محیط کلامی و نظام تربیتی و رفتاری خانواده است.

این روانشناس تصریح کرد: کودک و نوجوان اوقات زیادی را در خانواده سپری می‌کند، بنابراین این طبیعی است که بیشترین تأثیر را نیز از آن بپذیرند، هرچند می‌توان در محیطی غیر از خانواده مانند آموزشگاه‌ها به تقویت عناصر انگیزشی خلاقیت پرداخت اما تأثیر این عوامل به‌اندازه و اهمیت عامل نخست یعنی خانواده نیست، بنابراین بهتر است که هدایت­ها و روش­های اتخاذ شده محیط یادگیری به محیط خانواده نیز انتقال یابد و در آنجا هم مورد تمرین و تقویت قرار بگیرد چراکه این انتقال زمینه‌های تثبیت و تحکیم انگیزش خلاقانه را بیش‌ازپیش فراهم می‌کند.

وی با اشاره به این‌که والدین از طریق درگیر شدن در فعالیت‌های خلاق کودک در رشد خلاقیت او سهیم هستند، عنوان کرد: خانواده‌ها باید فرصت‌های لازم را برای سؤال کردن، کنجکاوی و کشف محیط به کودکان بدهند و هرگز آنان را تنبیه و تهدید نکنند.

میررضایی تصریح کرد: زمینه رشد خلاقیت در خانه زمانی فراهم می‌شود که به کودکانتان آزادی زیادی بدهید و به آن‌ها به‌عنوان یک فرد احترام بگذارید، از نظر عاطفی در حد اعتدال به آن‌ها نزدیک شوید و بر روی ارزش‌های اخلاقی و نه قوانین خاص تأکید کنید.

این روانشناس با اشاره به این‌که خانواده باید محیط خانه را به صورتی درآورد که در آن فعالیت، بازی و خنده به مقدار زیادی وجود داشته باشد، افزود: با تشویق و تأیید رفتار کودک و فراهم آوردن زمینه‌های مساعد و تدارک بازی‌های دلخواه او، قدرت تخیل و خلاقیت کودک را تقویت کنید.

وی با بیان این‌که والدین کودکان خلاق در رفتار خود هماهنگی بیشتری نشان می‌دهند، افزود: این خانواده‌ها کودکان خود را آن‌گونه که هستند قبول دارند و آن‌ها را به کنجکاوی درباره اشیاء و امور تشویق می‌کنند و کودکان خود را در انتخاب موضوعات موردعلاقه آزاد می‌گذارند و کارها و برنامه‌های آنان را تحت نظر دارند و پی گیری می‌کنند.

میررضایی با اشاره به این‌که بهترین زمان برای اطلاع از خلاقیت کودکان، تماشای آن‌ها به هنگام بازی است، تصریح کرد: خلاقیت عامل مهم بازی است، کودک را درحالی‌که آزادانه و فارغ‌البال با مواد و اسباب‌بازی‌هایش سرگرم بازی است تماشا کنید، کودکان خلاق اغلب برای هریک از وسایل بازی خود موارد استفاده متفاوتی پیدا می‌کنند و قبل از اینکه از وسیله‌ای به سراغ وسیله دیگر بروند از آن به انواع مختلف استفاده می‌کنند.

این روانشناس با بیان این‌که کودک خلاق اغلب از منابع خود به انواع و اشکال مختلف و گاه حیرت‌انگیز استفاده می‌کند، تصریح کرد: ممکن است یک جعبه خالی برای کودک خلاق ارزشی به‌مراتب بیش از بهترین و پیچیده‌ترین اسباب‌بازی‌ها داشته باشد.

وی افزود: این کودکان می‌توانند با توجه به موقعیت و مکان خاص بازی را تغییر دهند، بازی‌های جدید ابداع کنند، مقررات خاصی وضع کنند، رهبری بازی را در دست گرفته و با سازمان‌بندی منسجم به‌صورت فردی و گروهی بازی کنند.

میررضایی تصریح کرد: در مقابل کودکانی که از خلاقیت بی‌بهره بوده و یا خلاقیت کمی دارند در بازی‌ها نقش پیرو را به عهده گرفته، خود را ملزم به رعایت کامل مقررات بازی می‌دانند، تخطی از قوانین را جایز نشمرده و بازی را بیشتر به‌عنوان وظیفه و کار تلقی می‌کنند تا وسیله‌ای برای رشد، بنابراین سهم آن‌ها از لذت بازی کمتر از کودکان خلاق است.

انتهای پیام

نظر شما