سیدرضا ابراهیمی، عضو اسبق هیئت مدیره بانک‌ تجارت و نایب ‌رئیس اسبق هیئت مدیره بانک توسعه تعاون، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره عملکرد سیستم بانکی در دوران دفاع مقدس اظهار کرد: در همه جنگ‌هایی که در دنیا اتفاق می‌افتد، بخش نقدینگی دستخوش تغییراتی می‌شود. در واقع حالت عادی از بین می‌رود و معمولاً نقدینگی بیشتر می‌شود و رشد بی‌سابقه‌ای در آنجا خود را نمایان می‌کند. از سوی دیگر در دوران دفاع مقدس، جمهوری اسلامی ایران در مقابل عراق و اکثر کشورهای جهان قرار گرفت که از شکل‌گیری یک حکومت الهی در ایران هراس داشتند لذا این جنگ بر اقتصاد کشور تاثیراتی گذاشت.

بیشتر بخوانید:

• مدل رفتاری گروه‌‌های توانمند در دوران دفاع مقدس؛ الگویی برای تقویت انسجام اجتماعی
• مدیران دوران دفاع مقدس درک صحیحی از جنگ اقتصادی داشتند / دلایل «تُرک‌تازی اشرافیت» پس از جنگ
• ریشه‌های «ناکارایی مدیریت اقتصادی کشور» پس از جنگ تحمیلی

پائین‌ترین رشد نقدینگی در سال‌های میانی دفاع مقدس

وی افزود: دفاع مقدس، جنگ خاصی بود اما حضرت امام خمینی(ره) با درایت خویش، هدایت جنگ را با ظرافت خاصی به مردم واگذار کردند. بخش‌هایی از مردم از جمله بازاریان، دانشجویان، اقتصاددانان و بانکداران که پیش‌قراولان اقتصاد هر کشور هستند و معنی اقتصاد را می‌فهمند توانستند تلاش‌های ارزنده‌ای برای ممانعت از رشد نقدینگی انجام دهند لذا توجه به اقتصاد دوران جنگ بسیار قابل تأمل و الهام‌بخش است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به وضعیت نقدینگی در دوران دفاع مقدس تأکید کرد: اگر بخواهیم به صورت مقایسه‌ای بررسی کنیم متوجه می‌شویم که در طول چهل سال پس از انقلاب اسلامی، پائین‌ترین رشد نقدینگی مربوط به دوران میانی جنگ تحمیلی بوده است. اگر بگوئیم این اتفاق در ابتدای جنگ رخ داده ممکن است عده‌ای بگویند که اتفاق خاص و قابل توجهی نبوده اما تحقق چنین هدفی در سال‌های میانی جنگ بسیار سخت بود.

وضعیت سرمایه‌گذاری در زمان جنگ

ابراهیمی اظهار کرد: در سال 1363 یعنی چهارمین سال جنگ تحمیلی، رشد نقدینگی بین 6 تا 6/5 درصد و همان موقع نرخ تورم حدود هفت‌ونیم درصد بوده است و اینکه در آن سال‌ها واردات کاهش پیدا کرده بود. در دوران جنگ‌ها که معمولاً سرمایه‌گذاری به دلیل عدم امنیت شکل نمی‌گیرد اما بالاترین نرخ سرمایه‌گذاری را از سوی بخش خصوصی در سال 1362 یعنی سال‌های میانی جنگ شاهد بوده‌ایم و به آمار 85 درصدی رسیده‌ایم.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی تصریح کرد: علت چنین وضعیتی این است که بخش خصوصی به دولت اعتماد داشت. متأسفانه این درصد در دوران بعد از جنگ کاهش پیدا کرد و هنوز هم ادامه دارد. اعتمادسازی دولت در ایام جنگ بسیار سخت است، چراکه باید همزمان معیشت مردم را تأمین و جنگ را نیز اداره کند اما با همه این تفاسیر، رشد نقدینگی در آن مقطع بسیار پائین بود و اساساً با امروز قابل مقایسه نیست. البته این مطالب دال بر این نیست که در زمان جنگ کمبود نداشتیم اما مردم دولت را باور کرده بودند و اهداف جنگ را می‌دانستند.

عضو اسبق هیئت مدیره بانک‌ تجارت ادامه داد: اگر هم بخواهیم به عملکرد بانک‌ها دقت کنیم، متوجه می‌شویم بانک‌ها با مردم همراه و هماهنگ و مسیر جنگ را تعقیب کردند و دنبال سوداگری و سودآوری و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف همانند امروز نبودند. همین موضوع باعث گلایه عامه مردم نسبت به عملکرد کنونی بانک‌ها شده است. آن موقع هدف این بود که همه در کنار دولت، یک هدف و مقصد را دنبال کنیم اما امروزه مقاصد برای بانک‌ها و عامه مردم دگرگون شده و متأسفانه مداخله دولت هم در اقتصاد کشور بسیار زیاد شده است.

وضعیت دخالت دولت در اقتصاد زمان جنگ

نایب ‌رئیس اسبق هیئت مدیره بانک توسعه تعاون درباره وضعیت دخالت دولت در اقتصاد در ایام دفاع مقدس، اظهار کرد: قاعدتاً در زمان جنگ مداخله دولت در اقتصاد باید بیشتر شود اما واقعیت این است که مداخله دولت، امروزه به مراتب بیشتر از دوران جنگ تحمیلی است و همین امر باعث افزایش هزینه شده و این هزینه‌ها روی دوش مردم قرار می‌گیرد و نتیجه آن هم بی اعتمادی است. این بی‌اعتمادی باعث اختلافات فاحش در جامعه شده است.

وی در پایان گفت: مقام معظم رهبری فرمودند: جنگ، شناسنامه کشور از جمیع جهات از جمله اقتصاد بود. معتقدم اگر فرهنگ دفاع مقدس در عرصه اقتصادی ادامه داشت دیگر کسی صرفاً به فکر پر کردن جیب خود نبود. اکنون همه به این فکر هستند که به گونه‌ای جیب خود را پر کنند لذا بین دولت و مردم بی‌اعتمادی زیادی پدید آمده است.