به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، اقتصاد غیررسمی که غالباً به‌عنوان اقتصاد سایه نیز شناخته می‌شود، کاملاً نمایانگر نادیده گرفته شدن آن توسط سیاست‌گذاران است. فروشندگان خیابانی به‌عنوان صاحبان مشاغل غیررسمی علی‌رغم نقش و ارتباط گسترده‌ای که با اقتصاد رسمی دارند، اغلب در نظرسنجی‌های مشاغل و بهره‌وری‌های اقتصادی نادیده گرفته می‌شوند.

از سوی دیگر زنان شاغل در این بخش با چالش‌های فراوانی مواجه هستند که ارائه آن‌ها در گفتمان عمومی غالباً جایگاهی ندارد درحالی‌که راه‌اندازی کسب‌وکارهای خیابانی برای تامین معیشت فقرای شهری خصوصاً زنان امری حیاتی است.

طبق گزارش بانک جهانی، کشورهای آفریقایی و آسیایی از جمله کشورهایی هستند که بیش از نیمی از مشاغل شهری آن‌ها را بخش غیررسمی تشکیل می‌دهد و یک چهارم از آمریکای لاتین و کارائیب نیز شرایط مشابهی دارند. درآمد بخش غیررسمی چندین کشور آفریقایی بیش از ۹۰ درصد از کل درآمد شهری را تشکیل می‌دهد. به‌طورکلی، زنان بیش‌ازحد انتظار در اقتصادهای غیررسمی حضور دارند.

البته تعادل جنسیتی جمعیت فروشندگان خیابانی در قاره‌ها، کشورها و حتی شهرهای گوناگون بسیار متفاوت است برای مثال در بعضی نقاط مانند هانوی، پایتخت کشور ویتنام، حدود ۷۹ درصد از فروشندگان خیابانی زن هستند درحالی‌که در بوئنوس‌آیرس، پایتخت و بزرگ‌ترین بندر کشور آرژانتین این تعداد ۲۹ درصد از کل فروشندگان خیابانی را شامل می‌شود و در احمدآباد هند این عدد تنها ۱۰ درصد است. با این‌ حال مشکلات موجود برای فروشندگان زن در همه نقاط دنیا به چشم می‌خورد و باید برطرف شود.

اهمیت شناخت مسائل جنسیتی در ساماندهی غرفه‌های خیابانی

شهرها، توانایی و امکانات لازم برای سامان بخشیدن به شرایط زندگی فروشندگان خیابانی را در اختیار دارند. به‌عنوان مثال استفاده مؤثرتر از فضاهای عمومی و بهسازی زیرساخت‌ها می‌تواند نقش مفیدی در این زمینه ایفا کند. با حمایت از فروشندگان خیابانی، شهرها می‌توانند شاهد توسعه عادلانه در تمامی بخش‌ها باشند و معیشت آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه را بهبود بخشند. سیاست‌گذاران نیز باید مشکلات موجود برای فروشندگان خیابانی خصوصاً زنان را مد نظر قرار داده و راهکارهای لازم برای رفع آن‌ها را در اولویت کار قرار دهند.

فروشندگان خیابانی، صرف نظر از جنسیت با چالش‌های درآمد پایین، ناامنی شغلی، شرایط نامناسب کار و نداشتن حمایت قانونی مواجه هستند که این مشکلات برای زنان بیشتر است خصوصاً که این قشر از جامعه نگرانی‌های بسیاری در زمینه داشتن امنیت در اماکن عمومی دارند.

لذا پذیرش چالش‌های موجود برای آن‌ها توسط سیاست‌گذاران و تلاش برای مرتفع کردن آن‌ها بسیار حائز اهمیت است؛ "اولویت‌بندی در پیشگیری از جرم در فضاهای عمومی" و "حمایت از سازمان‌های فروشندگی مبتنی بر اعضا" دو استراتژی موفق برای حمایت از فروشندگان زن در محیط‌های عمومی محسوب می‌شوند.

پیشگیری از وقوع جرم از طریق طراحی محیط

بعضی از شهرها به اهمیت گنجاندن فروشندگان زن در برنامه‌ریزی‌های مشارکتی برای طراحی‌های شهری و مزایای اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن پی برده‌اند چرا که نگرانی‌های زنان در زمینه نداشتن امنیت برای حضور در فضاهای عمومی به میزان هشداردهنده‌ای زیاد است و این امر تأثیر بسزایی بر نحوه تعامل آن‌ها با محیط دارد.

این مسأله به‌ویژه برای فروشندگان زن که تامین معیشت آن‌ها به رفت‌وآمدهای مکرر در فضاهای عمومی اکثراً ناامن وابسته است، مشکلات بسیاری در پی دارد. کیپ تاون در آفریقای جنوبی از جمله شهرهایی محسوب می‌شود که در راستای رفع این مشکل اقداماتی کرده است. در این شهر با مشارکت سازمان‌های فعال در زمینه خاتمه دادن به خشونت‌های جنسیتی، پروژه‌ای اجرا شده که یکی از راه‌های ایجاد فضاهای عمومی امن برای زنان در شهرها را نشان می‌دهد.

این برنامه که ترکیبی از یک روند برنامه‌ریزی مشارکتی با راهکارهای طراحی شهری برای کاهش وقوع جرم است با مشارکت خود فروشندگان زن و توجه به نیازهای صریح آن‌ها به ایجاد محیطی امن برای تجارت پیاده‌سازی شده است. از جمله راهکارهای ارائه‌ شده در آن ایجاد مسیرهایی با روشنایی مناسب و فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب‌تر و فضاهای بیشتر برای فروشندگان خیابانی محسوب می‌شود که میزان قتل‌های صورت‌گرفته در این منطقه را تا ۳۳ درصد کم کرده است.

علاوه بر این ایجاد امنیت و تقویت فضاهای عمومی برای فروشندگان زن در آدیس‌آبابا نیز یکی از مهم‌ترین بخش‌های پروژه طراحی مشارکتی بشمار می‌رود که برای تحقق آن، متخصصان طراحی شهری برای فضاهای عمومی طرح‌هایی متناسب با فعالیت زنان ارائه داده و غرفه‌های قابل حمل یا قابل قفل شدن برای آن‌ها طراحی کرده‌اند.

بسیج سازمان‌های فروشندگی

سازماندهی و حمایت از گروه‌های کارگری غیررسمی اعضامحور می‌تواند به ایجاد فرصت اقتصادی و بهبود معیشت فروشندگان خیابانی کمک کند. این گروه‌ها به‌ویژه می‌توانند برای زنانی که با چالش‌های حقوقی و اقتصادی روبرو هستند مفید واقع شوند.

یکی از کارآمدترین نمونه‌های موجود برای چنین سازمان‌هایی، انجمن زنان خود اشتغال هند یا سیوا (SEWA) است که با ارائه خدمات حمایتی هم‌چون ارائه اعتبار، مراقبت‌های بهداشتی، مراقبت از کودکان، بیمه کردن اعضا، پرداخت کمک معیشت و آموزش مهارت‌های لازم به زنان عضو خود سعی دارد از نظر اقتصادی و اجتماعی به آن‌ها سود برساند.

سابقه درخشان این اتحادیه تجاری، قدرت لازم برای مشارکت در بحث‌های سیاسی در دفاع از حقوق کارگران غیررسمی و تربیت اعضای خود برای دفاع مؤثرتر برای تحقق اهداف خود را در اختیار آن قرار می‌دهد. علی‌رغم وجود این نمونه موفق، سازمان‌های فروشندگان محلی بسیار ضعیف و شکننده هستند و به حمایت شهرداری‌ها برای سامان یافتن و توانایی صحبت در برابر دولت‌ها نیاز دارند.