شناسهٔ خبر: 42830339 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه خراسان | لینک خبر

یادداشت روز

بی اعتمادی به آمریکا؛کلید گم شده مذاکرات بین‌الافغانی

نویسنده : سید حسام رضوی / نویسنده : سید حسام رضوی

صاحب‌خبر - در مذاکرات بین‌الافغانی قرار است طرف‌های درگیر جنگ افغانستان به طور مستقیم درباره آینده کشورشان از جمله نظام سیاسی افغانستان، تقسیم قدرت و نحوه ادغام طالبان در نیروهای امنیتی تصمیم‌گیری کنند.اما آن چه تاکنون از فضای مذاکرات افتتاحیه و جلسات پس از آن برمی‌آید این است که هیئت های طالبان و دولت افغانستان در قطر، روی برنامه های نشست های بین الافغانی یعنی «مسئله امارت و جمهوریت»، «دوگانه جنگ یا آتش بس» و «آزادی زندانیان طالبان»و سایر موضوعات اختلافی توافقی نکرده‌اند. هیئت دولت تمایل دارد که طالبان آتش بس کند اما طالبان منتظر نتایج اولیه حاصل از مذاکرات برای تصمیم‌گیری درباره آتش‌بس است. به نظر می‌رسد طالبان به عنوان خواسته اولیه و پیش‌شرط اولیه برای اعلام آتش‌ بس حتی محدود و کوتاه‌مدت مسئله تعیین تکلیف نوع نظام آینده را مطرح خواهد کرد.در واقع گروه طالبان از این نگران است که اگر آتش بس کند اما توافقی در مذاکرات صلح حاصل نشود، ضرر می کند.در مقابل به نظر می‌رسد تیم متشتت دولت افغانستان مقابل این گروه کار بسیار دشواری داشته باشد که بدون عقب‌نشینی از خواسته‌هایش مقابل آمریکا، پس از آزادی پنج هزار زندانی این گروه براساس یک فهرست مشخص و تعیین جدول زمانی برای خروج کامل همه نیروهای خارجی از افغانستان بدون پذیرش آتش‌بس حاضر به مذاکره مستقیم در کنار احزاب شده است.طالبان از یک موضع قوی وارد مذاکره شده اما جدیت آن‌ها به معنی تمایل برای سازش نیست؛ این گروه خود را پیروز جنگ می‌داند و بر این باور است که پس از خروج آمریکا قوی ترین گروه در افغانستان خواهد بود.ازسوی دیگر،طالبان برای به نتیجه رسیدن مذاکرات عجله‌ای ندارد و به خوبی می‌داند که اختلافات داخلی بین تیم مذاکره کننده دولت و نیز مخالفت‌های احزاب و شخصیت‌های سیاسی با دولت اشرف غنی به معنی افزایش قدرت چانه‌زنی‌اش بر سر میز مذاکرات است؛ پس بر سر میز مذاکره می‌آید و اگر آن چه را دولت پیشنهاد می‌کند دوست نداشته باشد به طرف اپوزیسیون می رود و اگر احزاب مخالف غنی پیشنهاد بهتری نداشته باشند هر لحظه می‌تواند با استفاده از اهرم نظامی جنگ را تشدید کند و توپ را در میدان دولت بیندازد. دولت ترامپ اما با اهداف انتخاباتی و تلاش برای افزایش احتمال پیروزی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیازمند یک دستاورد بزرگ است و بازگرداندن نیروها از افغانستان و اعلام پیروزی در طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا می‌تواند برگ برنده ترامپ در انتخابات باشد. با این حال آن چه نامزد جمهوری خواه آمریکا برای افزایش شانس پیروزی‌اش در انتخابات نوامبر نیاز دارد، نه تامین صلح در افغانستان بلکه کاهش نیروها و تظاهر به خروج از افغانستان و تبلیغات رسانه‌ای برای نشان دادن این اقدام به عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک است.طالبان اما در مقابل علاقه‌ای به نتیجه زودهنگام مذاکرات بین‌الافغانی ندارد چرا که براساس توافق نامه قطر، مهلت آمریکا برای خروج کامل نیروهایش از افغانستان تا ماه می سال 2021 است و اگر ترامپ در دور دوم انتخابات ناکام شود تضمینی وجود ندارد که «جو بایدن» نسبت به تعهدات دولت قبلی با طالبان پایبند باشد. این در حالی است که دولت ترامپ در سال‌های اخیر چندین توافق نامه بین‌المللی سیاسی، اقتصادی و امنیتی با شماری از کشورهای بزرگ جهان را نقض کرده است که خروج یکجانبه از پیمان TPP، معاهده جوی پاریس، برجام و پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان برد را می توان به عنوان نمونه یاد کرد. بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت جدید آمریکا به تعهدات دولت قبلی با یک گروه شبه‌نظامی پایبند بماند.طالبان همچنین این نگرانی را دارند که اگر پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در مذاکرات به نتیجه‌ای دست یابند حتی اگر ترامپ پیروز انتخابات باشد تضمینی برای انجام تعهدات آمریکا وجود ندارد و ممکن است در دام حیله‌ای آمریکایی افتاده باشند.طالبان در واقع به شدت نسبت به آمریکا و پایبندی‌ به تعهداتش برای خروج از افغانستان و توافق دوحه بدبین است و به نظر می‌رسد تمایل دارد تا انتخابات آمریکا به نتیجه‌ای جدی در مذاکرات بین‌الافغانی نرسد.براساس توافق نامه قطر خروج نیروهای آمریکایی تنها به پایبندی طالبان به تعهداتش در مبارزه با تروریسم بستگی دارد اما به تازگی«مایک پمپئو» با مشروط کردن خروج کامل نیروها تاکید کرد که دولت افغانستان و طالبان باید برای موفقیت مذاکرات «جدیت» نشان دهند و دو طرف را مسئول جلوگیری از تلاش‌ها برای تخریب روند صلح دانست و تاکید کرد که واشنگتن این مسائل را ارزیابی و اندازه‌گیری می‌کند. این در حالی است که مسائلی همچون اندازه‌گیری میزان «جدیت » دولت افغانستان و طالبان و مسئول بودن آن‌ها در مقابل تلاش‌ها برای تخریب روند صلح موضوعی مبهم است و این اظهارات گمانه‌زنی‌ها برای تلاش آمریکا جهت تخطی از توافق نامه قطر و جلوگیری از خروج کامل نیروها از افغانستان را تشدید می‌کند.براین اساس به نظر می‌رسد مذاکرات بین‌الافغانی با توجه به اختلافات گسترده در منویات طرفین و نیز پیچیدگی گفت‌وگوها بسیار زمان برتر از مذاکرات با آمریکا خواهد بود با توجه به بی‌اعتمادی طالبان نسبت به پایبندی آمریکا درباره تعهداتش در توافق نامه قطر و تلاش این گروه برای راستی‌آزمایی واشنگتن، تصور نتیجه زود هنگام برای مذاکرات بین‌الافغانی دور از ذهن است.

نظر شما