به گزارش ایرنا، آتش سوزی‌های یک سال اخیر در بسیاری از نقاط جهان از استرالیا گرفته تا آمریکا و از جمله کشورمان ایران قلب هر انسانی را به درد می آورد، گرد سیاهی که جایگزین پوشش سبز می شود و گونه های مختلف جانوری  این عرصه ها که هر یک با زجر فراوان از بین می روند.

به گفته کارشناسان عامل اصلی آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی، جنگل ها، مراتع و دشت‌ها باز هم به یگانه مخرب محیط زیست یعنی انسان بر می‌گردد، خطای انسانی بطور کلی شامل بی‌احتیاطی گردشگران، مرتعداران و دامدارانی دانست که در این عرصه‌های طبیعی حضور دارند.

سال ۹۹ از لحاظ آتش سوزی‌های رخ داده در منابع طبیعی کشور در مقایسه با گذشته بیشتر بود که در پی آن بخش قابل توجهی از مراتع و جنگل‌ها در استان‌های مختلف طعمه حریق شدند البته در استان اصفهان با انجام چند طرح فراگیر بخصوص با حضور مردم و رصد بیشتر نسبت به سایر استان‌ها آتش سوزی بسیار کمتری رخ داد.

به گفته مسئولان امر آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع این استان بویژه در سه سال اخیر با تدبیر و اقدامات مناسب در مقایسه با گذشته بطور چشمگیری کاهش یافته است.

استان وسیع و متنوع از حیث اقلیم اصفهان به مرکزیت شهرستان اصفهان با ۲۴ شهرستان، معادل ۱۰.۷ میلیون هکتار مساحت دارد که بیش از ۹۰ درصد از این مساحت را معادل ۹.۸ میلیون هکتار عرصه‌های منابع طبیعی و ملی و از این میزان حدود ۴۰۳ هزار هکتار جنگل معادل (۴ درصد)، ۶ میلیون هکتار مرتع معادل (۶۴ درصد ) و سه میلیون هکتار بیابان معادل ( ۳۲ درصد) در بر گرفته است.
جنگل‌های استان اصفهان بطور عمده در ۲ شهرستان فریدونشهر با ۴۰ هزار هکتار و سمیرم با ۲۵ هزار هکتار پراکنده است و سرانه جنگل درکمتر از ۰.۱ هکتار است اما با وجود سطح به نسبت کم از تنوع گونه‌ای خوبی ( ۳۵ گونه درختی ودرختچه ای) برخوردار است.
این استان از نظر تقسیم بندی نواحی رویشی در ۲ ناحیه رویشی زاگرسی و ایران تورانی قرار گرفته که ناحیه رویشی زاگرسی غرب و جنوب استان را شامل می‌شود و بقیه مناطق استان جزو ناحیه رویشی ایرانی تورانی است.
استان اصفهان واقع در مرکز کشور دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و از این پهنه ۳.۲ میلیون هکتار معادل ۳۲ درصد استان را اراضی بیابانی و شنزار تشکیل داده که به طور عمده در بخش‌های شمالی و شرقی آن پراکنش دارند

بر اساس آمار و ارقام اخذ شده از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان آتش سوزی‌های چند سال قبل این استان بطور نسبی نیمه گسترده بود برای مثال در یک فقره حریق که ۶ سال قبل رخ داد به ۲ هزار هکتار از اراضی طبیعی منطقه آسیب زد اما این میزان در سه سال اخیر به ۵۴۷ هکتار کاهش یافته است.

در سال ۹۷، ۳۶ مورد آتش‌سوزی به وسعت ۱۷۳ هکتار رخ داد در سال ۹۸ این تعداد ۶۲ فقره بود و به ۲۴۳ هکتار از اراضی طبیعی استان اصفهان خسارت وارد کرد و امسال برغم آتش سوزی‌های گسترده در بسیاری از استان‌ها با تمهیدات خاصی که در اصفهان اندیشیده شد ۴۷ مورد آتش سوزی و تنها در ۱۳۱ هکتار اتفاق افتاد.

عمده این حریق‌ها به دلیل سهل انگاری بصورت رها کردن آتش و بی تفاوتی به خاموش کردن آن و بخشی از آن بصورت عمدی رخ می‌دهد و بی شک یکی از دلایل کاهش حریق و یا مهار در مدت زمان کمتر و جلوگیری از سرایت آن به اطراف دیگر آموزش، فرهنگسازی و تشویق مردم به رعایت هر چه بیشتر موارد ایمنی دلایل دیگر این امر بوده است.

علاوه بر آن در مدت اخیر که احتمال آتش سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع افزایش یافته، در استان اصفهان با هماهنگی با فرمانداری‌ها و تشکیل اکیپ‌های همیاران طبیعت و مشارکت شوراهای اسلامی شهرها و روستاهای مُشرف به عرصه‌های طبیعی موضوع آتش‌سوزی در جنگل و مهار آن در مقایسه با گذشته به طور جدی و فراگیرتری رصد می‌شود.

 جلب مشارکت عمومی شاه کلید حفاظت از منابع طبیعی

در این ارتباط استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است که فرهنگسازی و آموزش و به دنبال آن جلب مشارکت عمومی شاه کلید حفاظت از منابع طبیعی به شمار می‌رود، زیرا هرچه هموطنان بدانند که اهمیت عرصه‌های طبیعی چقدر است برای حفاظت از آنها بهتر خواهند کوشید.

عیسی ابراهیمی با اشاره به اینکه این موضوع در کشورهای پیشرفته به عنوان یک اصل پذیرفته شده است اما در ایران باید برای نیل آن خیلی بیشتر تلاش شود، گفت: وسعت کوه‌ها جنگل‌ها، مراتع و بطور کلی منابع طبیعی به حدی است که یک نهاد و یا سازمان خاص نمی‌تواند به تنهایی برای حفاظت از آن گام بردارد و این مشارکت همگانی است که پایداری حداکثری و آسیب حداقلی  در نتیجه پهنه‌ها با ارزش طبیعی را بیمه می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با فرهنگسازی و آموزش رابطه مستقیم دارد اظهارداشت: هر جا تخریب و آسیب بیشتر باشد بطور قطع یکی از دلایل آن کمبود آموزش و جلب مشارکت‌های عمومی بوده است و هرجا منابع بهتر حفظ شده‌اند بی تردید ردپایی اثربخش از آموزش و فرهنگسازی مشاهده می‌شود.

استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه نقش آموزش از دوران کودکی تاثیرات ارزشمند در دیگر دوره‌های زندگی دارد تصریح کرد: بر مبنای همین اصل باید دوره‌های آموزشی در راستای حفاظت از محیط زیست را از مدارس آغاز کرد و به فرزندان آموخت.

ابراهیمی به استفاده از توان رسانه‌ها برای آموزش اشاره کرد و گفت: اهمیت حفاظت از عرصه‌های طبیعی باید بطور متداوم از سوی وسایل ارتباط جمعی مطرح شود تا شاهد آموزش فراگیر و مفید باشیم.

در این پیوند رییس یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری اصفهان در گفت و گو با ایرنا درباره کاهش آتش سوزی‌ها در عرصه های طبیعی این خطه اظهارداشت: افزایش گروه‌های گشت و رصد مناطق طبیعی و استفاده از توان مردمی و دیگر نهادها نقش شایانی در این زمینه داشته است.

فعالیت ۱۴۰ گروه گشت و مراقب با حمایت مردم

سرهنگ علیرضا طاهری با اشاره به اینکه ۱۴۰ گروه گشت و مراقبت در استان فعالیت می‌کنند اضافه کرد: بالغ بر سه هزار نفر تحت عنوان دیده بان‌های منابع طبیعی با مشارکت بسیج در جنگل ها و مراتع در این زمینه مشارکت دارند و این استان را در بکارگیری مشارکت های مردمی در جایگاه بالایی قرار داده است.

وی با تاکید بر اینکه برخورد با مخربان منابع طبیعی و محیط زیست قاطع و سخت است تصریح کرد: مطابق ماده ۴۷ قانون حمایت و حفاظت از جنگلها و مراتع، افرادی که عامدانه دست به آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع بزنند از ۲ تا ۱۰ سال حبس در انتظارشان خواهد بود و بر اساس ماده ۴۵ قانون، آتش زدن مزارع خشک از ۲ ماه تا یک سال حبس خواهد داشت.

به اعتقاد کارشناسان امر از سوی دیگر جدا از مشارکت‌های مردمی در کنار برنامه ریزی، افزایش ادوات و تجهیزات مورد نیاز و خریداری به موقع آنها و بکارگیری هر یک در موقعیت‌های مناسب و مرتبط با جغرافیای منطقه تاثیری مستقیم بر کاهش آسیب‌ها و اطفای به موقع حریق های عرصه‌های طبیعی خواهد داشت.

در این پیوند استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است هرچه توان و تجهیزات مهار آتش افزایش یابد از گسترش آن در کمترین زمان جلوگیری خواهد شد و در نتیجه شاهد حفظ گستره‌ای بیشتر از منابع طبیعی خواهیم بود.

مصطفی ترکش اصفهانی در گفت و گو با ایرنا، تامین تجهیزات برای تمامی نقاط کشور بویژه مناطقی که دسترسی به آن مشکل است را ضروری دانست و گفت: برای مثال بالگردهای تخصصی اطفای حریق در مناطق کوهستانی با توجه به اینکه ایران دارای کوهستان‌های زیاد است باید بیش از گذشته جدی گرفته شود.

وی بکارگیری بیش از گذشته آتش‌بُرها که برای مهار آتش در پهنه‌ها بکار می‌رود را نیز با اهمیت برشمرد و تصریح کرد: استفاده از چنین وسایلی جلوگیری از سرایت حریق به عرصه‌های اطراف و دامنه دار نشدن آتش سوزی را در پی خواهد داشت.

این استاد دانشگاه با اشاره به نتایج منفی و مخرب آتش سوزی‌ها در پهنه های طبیعی خاطرنشان کرد: به غیر از نابودی پوشش گیاهی و جانوری که احیای آن دهه‌ها زمان می‌خواهد فرسایش خاک و احتمال وقوع سیل و سیلاب از دیگر مشکلاتی به شمار می‌رود که دلیل آن نابودی پوشش گیاهی جنگل‌ها و مراتع است.