منجمان در بخشی از رصدخانه جنوبی اروپا، با کمک تلسکوپ‌های بسیار بزرگ، از ناپدید شدن ستاره های LBV واقع در کهکشان Kinman Dwarf خبر دادند.

منجمان رصدخانه جنوبی اروپا با کمک تلسکوپ‌هایی بسیار بزرگ ستارگان ناپایداری را ردیابی کردند. این ستارگان در کهکشان Kinman Dwarf قرار دارند. این کهکشان بسیار کوچک و دور بوده و از نظر فلز بسیار فقیر است. مشاهده چنین ستارگانی با استفاده از تلسکوپ‌های کنونی امری دشوار است اما منجمان با استفاده از خطوط جذب طیفی می‌توانند رد ستاره‌های بخصوص مانند این ستاره را پیدا کنند.

بین سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۱ دانشمندان علم نجوم از همین طریق به مشاهده ستارگان متغیر‌های آبی درخشان (luminous blue variable star) معروف به ستارگان LBV می‌پرداختند. با توجه به استنباط دانشمندان، این ستاره‌های عظیم الجسه آبی رنگ، آخرین روز‌های عمر خود را سپری می‌کردند و چیزی به مرگ آن‌ها باقی نمانده بود؛ در حقیقت ستاره‌ها در مرحله فوران بودند.

در سال ۲۰۱۲ منجمان رصدخانه جنوبی اروپا در جهت بررسی دوباره ستارگان LBV به سراغ تلسکوپ‌های بزرگ خود رفتند اما این بار هیچ ردی از خطوط جذب طیفی ستارگان متغیر‌های آبی درخشان در کهکشان Kinman Dwarf نبود. ستاره های LBV کاملا گم شده بودند. اما چه چیزی باعث ناپدید شدن آن‌ها شده بود؟ با گجت نیز همراه باشید تا در ادامه به دو فرضیه دانشمندان در رابطه با ناپدید شدن ستاره های LBV بپردازیم.

فرضیه اول، کوچک شدن ستاره و تاثیر گرد و غبار

فرضیه اول کمی دور از ذهن و غیر منطقی بنظر می‌رسد. به عقیده دانشمندان علم نجوم اگر این ستاره در دوران فوران خود به سر می‌برده است، پس احتمال دارد که زمانی بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹، مقدار زیادی از جرم خود را از دست داده و به ستاره کوچکتر و کم نورتری تبدیل شده باشد. این توضیح به تنهایی برای ناپدید شدن آن کافی نیست اما  اگر در ادامه این اتفاق گرد و غبار روی ستاره کوچک ما را گرفته باشد می‌توان این فرضیه را توضیحی برای ناپدید شدن ستاره های LBV دانست.

فرضیه دوم، تبدیل ستاره به سیاه چاله

فرضیه دوم نسبت به مورد اول کمی جالب‌تر است. این احتمال نیز وجود دارد که خانواده LBV به یک سیاه چاله تبدیل شده باشد. تبدیل شدن این ستارگان به سیاه چاله عدم وجود خطوط طیفی که پیشتر نشانه حضور این ستارگان بود را نیز توضیح می‌دهد. اما مشکلی که این فرضیه دارد این است که ستاره‌ها معمولا با یک انفجار بزرگ به سیاه چاله‌ها تبدیل می‌شوند و این امر در سکوت رخ نمی‌دهد این درحالی است که در طی چند سال اخیر هیچ گونه انفجاری که گویای این مطلب باشد در منطقه مربوطه رخ نداده و هیچ ابرنواختری در کهکشان Kinman Dwarf دیده نشده است.

نتیجه گیری بر اساس دو فرضیه

به طور معمول چنین اتفاقی برای ستاره‌ها رخ نمی‌دهد. اما دانشمندان بر این باورند که این اتفاق یک امر نادر باشد. معمولا هنگامی که سوخت در هسته ستارگان عظیم به پایان می‌رسد؛ آن‌ها دیگر انرژی لازم برای بیرون کشیدن نیروی جازبه داخلی را تولید نمی‌کنند؛ در نتیجه همجوشی هسته از بین رفته و ستاره در خود فرو می‌ریزد. این امر برای ستارگانی با جرم فراوان بسیار سریع و قدرتمند بوده زیرا نیروی جازبه آن‌ها بسیار بالا است.

با توجه به انرژی بالای این سقوط، احتمال جوش خوردن عناصر سنگین در هسته همچنان وجود دارد؛ در اثر این همجوشی انفجار بزرگی رخ می‌دهد که ما آن‌را ابر نواختر می‌نامیم. اگر پس مانده این هسته بعد از ابرنواختر به اندازه کافی عظیم (۵-۳ توده خورشیدی) باشد، فروپاشی آن در سیاه چاله به پایان می‌رسد.

گرانش سیاه چاله‌ها بسیار شدید است. مرز این ناحیه از فضازمان را که هیچ چیز پس از عبور از آن نمی‌تواند به بیرون بازگردد را افق رویداد می‌نامیم. هیچ چیز حتی ذرات و تابش‌های الکترومغناطیسی مثل نور نمی‌توانند از میدان گرانشی سیاه چاله‌ها بگریزند. به همین دلیل به آن‌ها سیاه چاله گفته می‌شود؛ زیرا آن‌ها سیاه و تاریک هستند. این مناطق را تنها با توجه به جازبه می‌توانیم تشخیص دهیم. مگر اینکه آن‌ها از همسایه‌ای در نزدیکی خود تغذیه کنند که این امر باعث ایجاد نور می‌شود.

با توجه به این تفاسیر اگر که ستاره در یک سیاه چاله فرورفته باشد، اکنون ستاره شناسان باید به دنبال این باشند که چگونه LBV بدون هیچ نواختری در سیاه چاله فرو رفته است. می‌توان اینگونه حدث زد که چیزی باعث شده تا هسته به یکباره ازبین نرود. به احتمال زیاد انرژی هسته به قدری زیاد بوده که در آخرین دقایق عمر ستاره نیز موادی را با یکدیگر مخلوط می‌کرده است. به همین دلیل فروپاشی ستاره به آرامی صورت گرفته و نه همراه با یک انفجار مهیب.

به جرات می‌توان گفت این رخداد چه پنهان شدن ستاره پشت گرد و غبار باشد یا تبدیل آن به یک سیاه چاله اتفاقی بسیار نادر است. اکنون باید منتظر تحقیقات بیشتر ستاره شناسان و دانشمندان باشیم تا از دلیل واقعی ناپدید شدن ستاره های LBV با خبر شویم.