به نظر می‌رسد سفر مقامات اروپایی به ایران یک وقت گذرانی دیپلماتیک است تا فرصت همچنان در دست طرف مقابل باشد و این موضوع تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا کش پیدا کند و تکلیف آن روشن شود که آیا بایدن پیروز می‌شود یا بار دیگر ترامپ در کاخ سفید باقی می‌ماند.
وزیرخارجه سوییس در حالی امروز در تهران مهمان همتای ایرانی خود است ومی‌خواهند پیرامون روابط دوجانبه و موضوعات مربوط به کانال مالی اینستکس گفت‌وگو کنند که انتظارات ملت ایران با کانال مالی اینستکس برآورده نشده و اروپایی‌ها نخواستند کانال مالی سوییس نقش مفیدی برای مبادلات اقتصادی ایران حتی درحوزه غذا و دارو ایفا کند!
ایگنازیو کاسیس وزیر امور خارجه سوئیس که نخستین حضور خود در ایران را از دوروز پیش با سفر به اصفهان آغاز کرد، قرار است امروز با همتای ایرانی خود به رایزنی بپردازد. او که از سال ۲۰۱۷ سکان دار وزارت امور خارجه سوئیس شد علاوه بر دیدار با محمدجواد ظریف، در دیدار با قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ایران به خاطر مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه رنج می‌برد، گفت: امیدواریم جشن صدسالگی آغاز روابط میان ایران و سوئیس، تقویت روابط میان دو کشور را بیش از پیش رقم بزند و ما بتوانیم به نقش خود به عنوان حافظ منافع به خوبی عمل کنیم.
وزیر خارجه سوئیس نیز با اشاره به کانال مالی که اخیرا میان دو کشور باز شده است، اظهار داشت: این کانال مالی به جریان سیال درآمدهای ایران به خصوص در حوزه غذا و دارو کمک می کند که البته اقدام کمی بوده و باید گسترش یابد.
وی با اشاره به حضور برخی شرکت‌های سوئیسی در ایران عنوان کرد: چند شرکت بزرگ سوئیسی علیرغم تحریم های موجود علیه ایران هنوز در ایران حضور دارند و به کار خود ادامه می‌دهند.
به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و تسخیر سفارت آمریکا، روابط سیاسی تهران و واشنگتن در اردیبهشت ۱۳۵۹ قطع شد. از آن مقطع سوئیس به دلیل اعتمادی که تهران و واشنگتن به این کشور داشتند، از ۳۱ خرداد ۱۳۵۹ حفاظت منافع آمریکا در تهران را برعهده گرفت. همین مسئله موجب شد تا در همه سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سوئیسی‌ها نقش پیام‌رسان میان ایران و آمریکا را برعهده داشته باشند.
هفته گذشته وزیر خارجه آمریکا در تماس با همتای سوئیسی خود به خاطر نقش سازنده و ادامه‌دار حفاظت از منافع آمریکا در ایران قدردانی کرد.
پمپئو همچنین از کمک‌های سوئیس در مراقبت و بازگرداندن شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران، تشکر کرد؛ این تشکر موجب برخی گمان زنی‌ها پیرو اهداف سفر وزیرخارجه سوییس به ایران مبنی بر رایزنی درخصوص مناسبات تهران و واشنگتن شد، گمانه زنی که خیلی زود واکنش سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان را به دنبال داشت، خطیب زاده گفت؛ این سفر ربطی به مسائل روابط ایران و آمریکا ندارد. این سفر از قبل و در چارچوب روابط دوجانبه و سفرهای منظم وزرای خارجه دو کشور برنامه‌ریزی شده که البته به دلیل شرایط ناشی از شیوع کرونا با تاخیر انجام شد.
وی همچنین بیان داشت؛ تماس‌های شتابزده وزیر امور خارجه آمریکا با شخصیت‌هایی که قصد سفر به ایران دارند، مسئله تازه‌ای نیست و پمپئو از سر استیصال و ناچاری سعی می‌کند تا سیاست موهوم فشار حداکثری واشنگتن را به هر طریقی پیگیری کند و لذا تلاش می‌کند کشورهای ثالث را از روابط عادی با ایران منصرف کند که البته تاکنون شکست خورده است. همانطور که در موضوع سفر گروسی مدیرکل آژانس به تهران هم شکست خوردند، این بارهم این‌ فشارها شکست خواهد خورد. او تاکید کرده: جمهوری اسلامی ایران بارها موضع رسمی خود را نسبت به گردن‌کشی‌های رژیم ترامپ اعلام کرده است و تغییری در آن‌ ایجاد نشده است.
البته "ایگنازیو کاسیس" روز شنبه در دیدار با استاندار اصفهان با اشاره به نقش میانجیگرانه سوییس بین ایران و آمریکا تصریح کرد: تلاش سوییس آن است که حداقل‌های گفت‌‌وگوی بین ۲ کشور برقرار شود.
پیرامون این امر باید گفت؛ جمهوری اسلامی ایران نیازی به میانجی گری هیچ کشوری در رابطه با گفت‌وگوی تهران و واشنگتن ندارد؛ بطور حتم در این زمینه کشور سوییس حافظ منافع آمریکا نیز نمی‌تواند حتی در قالب میانجی گری ایفای نقش کند؛ چرا که اولین گام در میانجی گری بی‌طرفی است که حتما و یقینا سوییس از این بی‌طرفی مبری است! البته تناقضات رفتاری و گفتاری ترامپ و دولتمردان‌ آمریکایی نیز سبب شده تا جمهوری اسلامی ایران هیچ نگاه مثبتی برای باز شدن باب گفت‌وگوها با آمریکا نداشته باشند. به مقام سوییسی حاضر در ایران نیز توصیه می‌کنیم بهتر است مناسبات خود را تحت الشعاع فشارها و مناسبات رژیم استکباری چون آمریکا قرار ندهد.

دستور کار سفر وزیرخارجه سوییس به ایران
البته جدا از این حاشیه؛ دستور کار سفر وزیرخارجه سوییس کانال مالی سوئیس است؛ کانال مالی سوییس از ابزارهایی بود که در یکی دو سال اخیر سوییسی‌ها برای تامین اقلام بشر دوستانه راه اندازی کردند اما گویا این پیشنهاد آنها خیلی موفق نبود.
با خروج آمریکا از برجام و اعمال یکجانبه تحریم‌ها علیه ایران از یکسو و در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری از سوی واشنگتن، برن اعلام کرد درصدد راه‌اندازی یک کانال مالی برای تبادل کالاهای بشردوستانه به ویژه غذا و دارو است. بهمن ماه گذشته بود که مارکوس لایتنر سفیر سوییس در تهران در نشست خبری در سفارت این کشور از ورود ۱۸۰ هزار بسته از اقلام دارویی مورد نیاز بیماران پیوند اعضا به ایران خبر داد. در این چارچوب، سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه گفته است: تاکنون دو مورد تراکنش از طریق کانال سوئیس انجام شده که اولین مورد آن به صورت آزمایشی در بهمن ماه سال گذشته صورت پذیرفت. در خرداد ماه سال جاری هم اولین عملیات رسمی این ‌کانال انجام گرفت که هر دو مورد شامل انتقال اقلام دارویی با استفاده از منابع موجود مالی ایران در سوئیس بود.
اما نکته قابل تامل اینکه تنها دوبار این تراکنش انجام شد و ادامه روند کار متوقف و بگونه‌ای عقیم شد؛ یعنی کانال مالی ادعا شده نیز نتوانست نقش قابل قبولی برای احیای برجام ایفا کند، چنانچه چند روز پیش نیز سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه هیچ حسابی روی اینستکس باز نکردیم و هیچ اتکا و اعتمادی به اروپایی‌ها و این سازوکار نداریم، گفت: اولین تبادل مالی از طریق اینستکس صورت گرفته و چند تبادل مالی دیگر در دستورکار قرار دارد، ولی بسیار کمتر از انتظارات ما بوده است.
اینستکس سازوکاری بود که اروپایی‌ها ایجاد کردند برای اینکه بتوانند با تحریم‌های آمریکا علیه ایران به شکلی مقابله و تجارت ایران و اروپا را ساماندهی کنند که برقرار باشد اما ماحصل آن نیز همچون برجام تقریبا هیچ بود.
حال این سوال مطرح است، وزیرخارجه سوییس برای رایزنی پیرامون اینستکس یا همان کانال مالی سوییس که انتظارات ملت ایران را نتوانسته برآورده کند، به ایران سفر کرده است؟ وقتی تحریم‌های ضد ایرانی لغو نمی‌شود مسلم است که هیچ کانال مالی نمی‌تواند نقش مفیدی در مبادلات با ایران ایفا کند؛ از سویی دیگر ایران برجام را امضا نکرد که اینستکس نسیه‌ای را تحمیل کشورمان کنند، توافق نامه هسته‌ای امضا شد که تمامی تحریم‌ها لغو شود، آیا تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران لغو شد؟ از وزیر خارجه سوییس نیز باید پرسید آیا حاضر است بدون توجه به سیاست و رویکردهای آمریکا روابط اقتصادی‌اش را با تهران از سر گیرد؟ اگر این هدف و سیاست در دستور کار این سفر باشد، بطورحتم می تواند سفری موثر در روابط دو جانبه تهران و برن باشد، آیا به واقع هدف سفر آقای کاسیس برای گشایش‌های اقتصادی ایران است؟ 

^{نویسنده: هدی دهقان بذرافشان}