‌‎متن این گفت و گو به شرح زیر است:

با سلام خدمت دکتر احمدی نژاد. خوشحالیم که در خدمت شما هستیم. لطفا در ابتدا بفرمایید کجا هستید و چه می کنید؟

 بسم الله الرحمن الرحیم
‌‎اللهم عجل لولیک الفرج و العافیة و النصر و جعلنا من خیر اعوانه و انصاره والمستشهدین بین یدیه.
‌‎بنده هم اکنون در تهران هستم. یک مقدار در دانشگاه فعال هستم و یک مقدار هم به کارهای عمومی می رسم.

 در مورد فعالیت های بین المللی‌تان مقداری توضیح بفرمایید که چه چیز باعث شد در حوزه خلیج فارس و ‌به خصوص عربستان و یمن فعال شوید و صدایتان را به گوش همگان برسانید؟

 مسائل انسانی همانند مسئولیت های انسانی حد و مرز ندارد. من هم به عنوان یک انسان نسبت به مسائل انسانی در کل جهان حساس هستم و معمولا اظهارنظر می کنم، نامه می دهم یا مصاحبه می کنم اما مسائل اخیر در افکار عمومی از حسایت بیشتری برخوردار شد.

 پیام اصلی شما به سعودی ها و دولت های غربی چه بود؟

 خطاب مستقیم من، بن سلمان، ولیعهد سعودی و عبدالمالک بدرالدین رهبر گروه انصارالله یمن بود. این موضوع بسیار مهم است و من معتقدم که همه ملت ها و انسان ها باید در صلح و دوستی با هم زندگی کنند. هر جا اختلاف و جنگی هست، برخلاف فطرت انسانی انسانهاست. منطقه ما هم مدتهاست که دچار درگیری شده است. جنگ چیز بسیار بدی است. بنظرم مسئولیت همه دولت ها، ملت ها و هر انسانی این است که تلاش بکند این درگیری ها در سایه احترام و عدالت به دوستی و همکاری های برادرانه تبدیل شود. رقابت های سیاسی را می توان به نحوی توجیه و مثبت تلقی کرد اما جنگ به هیچ وجه نمی تواند جنبه مثبت داشته باشد. جنگ تمامش کشتار و خرابی است. جهان هنوز تحت تاثیر جنگ دوم جهانی قرار دارد و بابت آن خسارت می پردازد. همه باید تلاش کنیم جنگ ها ریشه کن بشوند. امروز یمن و مردم یمن دچار یک جنگ خانمانسوز هستند. زنها و کودکان کشته می شوند، زیرساخت ها تخریب می شوند، فقر گسترش پیدا می کند، بیماری ها گسترش پیدا می کنند، بسیاری از ابنیه فرهنگی و تاریخی تخریب می شود. این جنگ، محصول برخی از رقابت ها و البته دخالت های منطقه ای و بین المللی است و هیچ دلیل منطقی و روشنی ندارد. بنظرم همه باید تلاش کنیم که این جنگ و همه جنگ ها ریشه کن شوند. پیوستگی های تاریخی بین مردم یمن و مردم عربستان و زمینه های دوستی آنان بسیار بیشتر از زمینه های اختلاف و درگیری است.

همه این ها حرفهای خوب و قشنگی است اما اگر ایران می خواهد نشان بدهد که جدی است، یکی از مشکلاتش مسئله انرژی اتمی است که هدف آن مورد توجه دولت های غربی است و زیاد واضح و روشن نیست. چرا ایران با اسرائیل صلح نمی کند در حالی که این مساله یکی از ریشه های اصلی درگیری در منطقه است؟

 البته من نظر خودم را می گویم، من مقام رسمی نیستم. مقامات جمهوری اسلامی نظرات خودشان را اعلام خواهند کرد. اما من این سوال شما را اگر درست متوجه شده باشم، اینگونه می فهمم که شما می گویید علت جنگ یمن، نگرانی دولت های غربی از پیشرفت هسته ای ایران است، درست متوجه شدم؟

به طور مستقیم خیر! ولی بصورت غیرمستقیم دلیل اصلی جنگ یمن اختلاف بین ایران و عربستان است. حمایت ایران از حوثی ها هم دلیل اصلی جنگ است ولی اگر ایران برنامه اتمی خودش را متوقف بکند یک پیام مثبت و واضح است!

 پیام برای چه کسی است؟

 ترس عربستان سعودی از این هست که ایران دارد از متحدان خود در یمن حمایت می کند، ایران را یک کشور تهاجمی می بیند که می خواهد صاحب سلاح اتمی بشود. از نظر من اگر ایران برنامه اتمی خود را متوقف کند، این یک پیام عملی هست که دنبال صلح است ولی اگر مثلا شما با این موافق نیستید، به جز نامه نوشتن که چیز خوبی هست، ایران چه اقدام عملی می تواند انجام دهد تا همگان بفهمند که این کشور تهاجمی و به دنبال جنگ نیست؟

من باز هم تاکید می کنم که نظرات خودم را دارم بعنوان یک نفر از هفت و نیم میلیارد انسان روی زمین ابراز می کنم.

معتقدم اگر هیچکس در امور یمن دخالت نکند و اجازه داده شود مردم یمن خودشان راجع به خودشان تصمیم بگیرند، مسائل حل خواهد شد.

‌‎اما درباره موضوعی که مطرح کردید، دو نکته را خاطر نشان می کنم. آن روز که ایران در غنی سازی به سطح صنعتی رسید، من با مرحوم ملک عبدالله تماس گرفتم و به ایشان اطلاع دادم که ما به سطح صنعتی رسیدیم و اعلام کردم که حاضریم دانش و تکنولوژی خودمان را زیر نظر آژانس، در اختیار عربستان هم قرار بدهیم. این ادعا که ایران خطرناک است یک مطلب القایی است. من از شما سوال می کنم؛ آیا علت جنگ هایی که در گوشه و کنار دنیا رخ می دهد، این است که بعضی کشورها غنی سازی اورانیوم دارند؟ اگر اینطور باشد، آیا ما نمی توانیم آنهایی را که سالی ۲۰ هزار تن غنی سازی می کنند و انواع بمب اتم را در انبارهای خود ذخیره کرده اند، علت اصلی جنگ های دنیا به حساب بیاوریم؟ من اگر مطالب شما را درست متوجه شده باشم، به این نتیجه می رسم که مردم یمن دارند هزینه ادعاهای دولت های غربی را می پردازند، این برداشت من درست است؟

بله مطمئنا. یک سئوال دیگر به اظهار نظر چند وقت پیش درباره قرارداد ایران و چین مربوط می شود و بنظر می آید که شما مخالف این قرارداد هستید. لطفا در این مورد بیشتر توضیح بدهید.

 بنظرم توضیحات من در صحبت های قبلی مناسب و کافی بوده. من موافق ارتباط همه ملت ها هستم منتهی ارتباط و همکاری بر اساس عدالت و احترام و تامین حقوق همه ملت ها. توضیحات من در این خصوص روشن است.

درست است که شما الان می گویید به عنوان یک فرد صحبت می کنید ولی به هر صورت رئیس جمهور سابق ایران بودید. آیا نامه ای که به بن سلمان نوشتید، قبل از نوشتن این نامه با دولت ایران صحبت کردید و از آنها اجازه خواستید؟ و آیا با رهبر انقلاب صحبت کردید و ایشان این اجازه را دادند یا اینکه خودتان شخصا و بدون هماهنگی این نامه را نوشتید؟ سوال بعد اینکه آیا می خواهید در قرارداد با چین تاثیرگذار باشید با اینکه مقام رسمی ندارید؟

برمی‌گردیم به صحبت های اول. مسئولیت های انسانی ربطی به پست های سیاسی ندارد. همه انسانها درباره سرنوشت‌شان مسئولند و باید دخالت، نظارت و فعالیت کنند. اتفاقا یکی از اشکالات اساسی مدیریت امروز جهان این است که امور سیاسی فقط در انحصار دولت ها و سیاستمداران رسمی قرار گرفته و مردم و صاحبنظران از این عرصه کنار گذاشته شده اند. سوال می کنم؛ الان که شما دارید با من مصاحبه می کنید، با دولت خودتان هماهنگ کرده اید؟ یا بعنوان یک مسئولیت انسانی مصاحبه می کنید؟

 به هر حال من روزنامه نگار یک روزنامه هستم و از سردبیرم اجازه خواستم برای این مصاحبه! بنابراین فکر کردم شما به عنوان یک مقام سابق، شاید قبل از نوشتن نامه با کسان دیگری هماهنگ کرده اید.

 البته من بعد از فرستادن نامه برای آقای بن سلمان و آقای بدرالدین، یک رونوشت آن را هم برای وزارت امور خارجه فرستادم و از آنها هم خواستم که پشتیبانی و کمک کنند.

خطاب مستقیم من، بن سلمان، ولیعهد سعودی و عبدالمالک بدرالدین رهبر گروه انصارالله یمن بود. این موضوع بسیار مهم است و من معتقدم که همه ملت ها و انسان ها باید در صلح و دوستی با هم زندگی کنند. هر جا اختلاف و جنگی هست، برخلاف فطرت انسانی انسانهاست

 چه گفتند؟

منتظریم تا هر چهار طرف پاسخ بدهند. البته برخی پاسخ دادند و موافقت خودشان را اعلام کردند و بعضی دیگر را منتظریم که نظرشان را بدهند. وقتی پاسخ ها آمد من اطلاع رسانی خواهم کرد. در مورد سوال دوم شما، بنده در همان روز اول توضیحات لازم را دادم. باید مراجعه کنند، متن سخنرانی موجود است.

 من این سوالات را پرسیدم تا به این نکته برسیم که آیا می خواهید دوباره داوطلب ریاست جمهوری بشوید؟ شما این را نه تایید کردید و نه تکذیب. آیا قصد دارید دوباره رئیس جمهور بشوید؟

 من اصلا به این موضوع فکر نمی کنم. من به مسئولیت های امروز توجه دارم.

 پس این یک تکذیب کامل نیست و امکان دارد که شما دوباره برای ریاست جمهوری کاندید بشوید.

در فضای سیاسی معمولا رسانه ها برداشت خودشان را می کنند ولی من تا امروز در این باره اظهارنظری نکرده ام.

 خودتان علاقه ای دارید که رئیس جمهور شوید؟ آیا از آن 8 سال ریاست جمهوریتان لذت بردید یا اینکه بنظرتان کار سنگینی بود و همان یکبار کافی است؟

 طبیعی است که مسئولیت ریاست جمهوری، مسئولیت سنگینی است اما فکر می کنم که پست ها و صندلی ها مهم نیستند، انگیزه ها و تلاش های انسانی برای اصلاح جامعه مهم است. مشکل جوامع از آنجا آغاز می شود که رقابت ها، بجای تلاش برای اصلاح، تبدیل به تلاش برای تصرف پست های قدرت می شود. من فکر می کنم که مهمترین وظیفه ما تلاش برای اصلاح وضعیت زندگی مردم در جهان است. البته درباره آن مناصب و سیستم های قدرت هم ملت ها باید به طور آزاد و مستقل تصمیم بگیرند.

 

 یکی از چیزهایی که می تواند باعث روابط بهتر بین مردم ایران با مردم کشورهایی مثل بریتانیا و کشورهای غربی مثل آمریکا بشود این است که مردم دو کشور بتوانند آزادانه به کشور هم مسافرت کنند. خیلی از کسانیکه به ایران رفته اند، بدون اینکه نیت بدی داشته باشند، حتی دوستدار ایران هم بودند، زندانی کرده اند. مثل نازنین زاغری که این الان در زندان است و این ها برای مردم غرب زیاد قابل قبول نیست و به همین دلیل به ایران مسافرت نمی کنند. آیا برای نشان دادن حسن نیت ایران، بهتر نیست آنها آزاد بشوند؟

من معتقدم که همه ملت ها باید آزادانه ارتباط داشته باشند و با یکدیگر رفت و آمد کنند و به فعالیت های علمی، فرهنگی، تجاری و اقتصادی بپردازند و در این عرصه محدودیتی وجود نداشته باشد. من معتقدم که هیچکس نباید محدودیت ایجاد کند.

‌‎اما بنظرم ما باید مشکل را ریشه ای حل کنیم. در مسائل جهانی اگر بخواهیم فقط یک عده را متهم و خودمان را تبرئه کنیم، مسئله حل نمی شود. بنظرم با شرایطی که در دنیا و در منطقه ما پیش آمده، همه طرف ها مقصر هستند. در همه کشورها عده ای وجود دارند که مخالف ارتباط آزادانه ملت ها با هم هستند. یک عده از آنطرف از پوشش مسافر و شهروند برای کارهای اطلاعاتی و دخالت در امور کشورها استفاده می کنند و یک عده هم از طرف دیگر این را بهانه می کنند و رابطه بین ملت ها قطع می شود. بنظرم هر دو طرف در قطع رابطه بین ملت ها نقش دارند. من هر دو طرف را دعوت می کنم که ملت ها را آزاد بگذارند و اجازه بدهند آزادانه با یکدیگر ارتباط داشته باشند و هیچکس بدنبال سوءاستفاده از روابط انسانی بین ملت ها نباشد.

‌‎من به عنوان یک شخص اعتقاد دارم و علاقه مند هستم که برای هیچکس و در هیچ نقطه ای از دنیا محدودیتی ایجاد نشود و زندانی هم نشود و هیچکس مورد سوءاستفاده هم قرار نگیرد و این امر مستلزم آن است که همه برای ساختن یک دنیای جدید دست به دست هم بدهیم. هیچکس دنبال تسلط یا برتری بر دیگران نباشد. همه واقعا دوست و برادر یکدیگر باشیم.

نظر شما درباره نازنین زاغری و کسانی که در ایران زندانی هستند چیست؟ آیا شما فکر می کنید این ها در همان پوشش هایی که گفتید به ایران مسافرت کرده اند تا کارهای اطلاعاتی بکنند یا اینکه سپاه پاسداران اینها را دستگیر کرده تا بین ملت ها اختلاف باشد و ملت ها نتوانند آزادانه با همدیگر ارتباط داشته باشند؟

من در مقام اظهار نظر درباره پرونده های قضایی نیستم. امیدوارم مسئولین مربوطه اطلاعات لازم را در اختیار افکار عمومی قرار بدهند. اما باز هم تاکید می‌کنم که شخصا دوست دارم که هیچ انسانی در هیچ نقطه‌ای از جهان نه مورد سو استفاده قرار بگیرد و نه زندانی شود.

 

 دلتان می خواهد آزادی آنها را ببینید حتی اگر اتهام آنها درست باشد ولی به عنوان حسن نیت یک قدمی برداشته شود؟

 شما فکر می کنید در دنیا چند نفر زندانی هستند؟ در بریتانیا چند نفر زندانی هستند؟ من آرزو دارم تمام زندانیان دنیا آزاد شوند به جز آن معدود افرادی که خطرناک هستند و بقیه انسانها را به خطر می اندازند. برای آنها هم آرزوی سلامتی می کنم و امیدوارم آنها هم اصلاح شوند و به جامعه برگردند.

 شما قبلا گفتید که دلتان می خواهد روابط خوبی بین همه مردم دنیا برقرار باشد، آیا این شامل اسرائیل هم می شود؟ چون این یکی از مشکلاتی هست که در مورد روابط ایران و سایر کشورها وجود دارد.

یعنی شرط کشورها برای ارتباط با ما، رابطه با رژیم صهیونیستی است؟

به طور قطع برای آمریکا اینطور هست و برای کشورهای اروپایی که با ایران ارتباط دوستانه تری دارند، با آنها هم روابط بهتر خواهد شد اگر ایران به این شکل با اسرائیل دشمنی نکند و روابط خصمانه نداشته باشد.

مردم همه جا محترم هستند. ما همه مردم و ملت ها در سراسر جهان را دوست داریم. مسئله اشغال فلسطین، مسئله‌ای است که به منطقه ما تحمیل شده است. من فکر می کنم اگر عده ای دست از اصرار بر تحمیل "راه حل" بردارند، مسئله حل می شود. آنهایی که مسئله را درست کردند، اصرار دارند که فقط راه حل خودشان در آنجا پیاده شود، این غلط است. ۷۰ سال است که منطقه ما دچار مشکل بسیار سنگین و جدی است. من فکر می کنم راه حلی که داده می شود باید راه حلی باشد که در هر موضع مشابهی قابلیت دفاع و اجرا داشته باشد. اگر ما برای یک مشکل راه حل می دهیم، این راه حل باید منطق قابل ارائه به کل جهان را داشته باشد.

پیشنهاد ما هم روشن است، یعنی نظر مردم باید اجرا شود. هیچکس دخالت نکند و اجازه بدهند که مردم فلسطین خودشان تصمیم بگیرند. این بحث روشن انسانی و اصولی است، منتهی فکر می کنم برخی کشورهای اروپایی و دولت آمریکا هم باید در سیاست هایشان تغییر موضع بدهند. این شیوه ای که در این صد سال با آن دنیا را اداره کرده اند، موفق نبوده و منجر به وضع کنونی شده است که همگان مشاهده می کنند.

آنها هم باید از داروینیسم سیاسی دست بردارند و بر پایه احترام و عدالت به همه ملت ها، سعی کنند در اصلاح اوضاع جهان مشارکت کنند. ما آمادگی داریم که بر پایه عدالت و احترام به حقوق اساسی انسانها، همه دور هم جمع بشویم و مشکلات را حل کنیم. به نظر من حل شدنی است و من دارم تلاش می کنم که چنین چیزی اتفاق بیفتد. امیدوارم همه کسانی که دل در گرو انسانیت دارند و دوست دارند صلح پایدار در جهان برقرار شود، آنها هم در این زمینه تلاش کنند.

شما می گویید که سرگرم تلاش برای صلح و دوستی هستید ولی وقتی که رئیس جمهور بودید نطق های بسیار آتشین و تنش آوری علیه غرب و اسرائیل می کردید و آن زمان یک شهرتی داشتید که یک فرد جنگ افروز هستید. آیا از آن شیوه ای که آن زمان اتخاذ می کردید و صحبت هایی که زمان ریاست جمهوری می کردید، پشیمان هستید و فکر می کنید می بایست مقداری دوستانه تر صحبت کنید؟

 تصویری که رسانه های غربی از افراد درست می کنند بر اساس امیال خودشان است نه واقعیات، اما من از شما سوال می کنم اگر کسی کشور شما را تهدید بکند، شما چه کار می کنید؟ آیا سکوت می کنید و تهدید را می پذیرید؟ ما تمام مواضعمان، در برابر تهدیداتی که شدیم مواضع دفاعی بوده و هیچکس را تهدید نکردیم. ما فقط پاسخ تهدید را دادیم و البته از آن شرایط خوشحال نبودیم.

دولت های غربی از روز اول حضور بنده در دولت، موضعگیری کردند. هم تهدید کردند و هم تلاش کردند ما را از حقوق مسلم خودمان محروم کنند و متاسفانه بسیاری از رسانه های غربی، برای موضعگیری در این زمینه از دولت هایشان اجازه می گرفتند. من ۹ سخنرانی در سازمان ملل داشتم که ۸ مورد آن در مجمع عمومی و یک سخنرانی هم در مجمع آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است. موضوع همه آنها نیز دعوت به همکاری، صلح و دوستی بود.

در موضوع هسته ای هم از روز اول دعوت به همکاری کردم و گفتم همکاری به جای تقابل باشد، اما بعضی از دولت های غربی نخواستند و فرصت ها را از دست دادند. در دوره ما بیشترین ارتباطات با کشورهای دنیا برقرار بود، دوستی با کشورهای منطقه در اوج بود. با آمریکای مرکزی، آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا ارتباطات ما بسیار خوب بود.

من فکر می کنم سیاستمداران غربی باید یک مقدار گوش هایشان را باز کنند و حرف های دیگران را هم بشنوند. دنیا را با امپراتوری نمی شود اداره کرد و با دنیا نمی‌شود مانند یک پادگان نظامی رفتار کرد. همه باید در ساختن دنیایی بهتر با هم مشارکت کنیم.

اینها همان حرف هایی است که من در سخنرانی های مجمع عمومی و بیش از صد کنفرانس خبری، تکرار کردم.

بعید می دانم که نشریه شما این حرف ها را یکبار هم منتشر کرده باشد. من نمی خواهم به گذشته برگردم. حرف از گذشته بسیار زیاد است و مسائل زیادی برای مطرح شدن وجود دارد اما من نگاهم به آینده است. برای همه انسانها احترام قائلم و فکر می کنم همه باید از حقوق مساوی برخوردار باشند و برپایی صلح و رفاه، جز در سایه عدالت و همکاری همگانی امکان پذیر نیست. برای شما هم آرزوی موفقیت دارم.

برخی نسبت به اظهارنظر اخیر شما فکر می کنند اینها پیام های رمزگونه ای هست که دارد به آمریکا فرستاده می شود که مربوط به انتخابات آنهاست و اگر جوبایدن در انتخابات پیروز شود، این یک پیام از طرف نظام و رهبر ایران است که ایران به دنبال روابط بهتری با غرب هست. شما راجع به این موضوع چه فکر می کنید؟

به نظر شما مهم است که چه کسی در آمریکا رای بیاورد؟ من فکر می کنم سیاستمداران آمریکایی در عرصه بین الملل یک سیاست واحد را دنبال می کنند. انتخابات آمریکا مربوط به مردم آمریکا است و ما دخالتی نداریم و من سخنگوی مقامات ایران نیستم. آنچه را که من دنبال می کنم تغییر سیاست های متوالی دولت های آمریکاست که بیش از ۷۰ سال در دنیا ادامه داشته و من می خواهم آنها تغییر کنند. اینکه چه کسی در آمریکا رئیس جمهور شود، به مردم آمریکا مربوط است، برای شخص من فرقی نمی کند. البته آرزو می کنیم انتخابات، آزاد و سالم باشد و آنچه مردم آمریکا می خواهند، همان محقق شود.

آیا واقعا فکر می کنید هیچ فرقی بین اوباما که آن قرارداد اتمی را با ایران بست با ترامپ که آن قرارداد را فسخ کرد وجود ندارد؟

من فکر می کنم آن قرارداد بسته شد که فسخ شود. مشخص است قراردادی که یکطرفه نوشته می شود برای فسخ است نه برای اجرا. قرارداد باید عادلانه و دوطرفه باشد. از یاد نبرید که پروژه خاورمیانه جدید و ایجاد درگیری در منطقه خاورمیانه را دولت آقای اوباما کلید زد و دنبال کرد. فکر می کنم این حس که برخی کشورها فکر می کنند یک ایالت از ایالت های آمریکا هستند، حس بدی است و باید از بین برود. آمریکا کشور بزرگی است، مردم خوبی هم دارد.

سیاستمداران آمریکا باید توجه خودشان را معطوف به آبادانی و حل مشکلات داخل آمریکا کنند. رویای تسلط بر جهان، به تاریخ پیوسته است و برای هیچکس محقق نمی شود. امیدواریم همه ملت ها سالم و عزیز باشند و در تمام جهان، صلح و برادری حاکم شود.

 گفته می شود وقتی شما ریاست جمهوری را ترک کردید، روابط خوبی با رهبر و سپاه پاسداران نداشتید. آیا از آن زمان به بعد روابط شما بهتر شده و آیا اخیرا رهبر انقلاب را ملاقات کرده اید و روابط بهتری با بیت رهبری دارید؟

من فکر می کنم یکی از مشکلات دنیا، نیت خوانی است. عده ای به دنبال نیت خوانی هستند و این کار بسیار بدی است. من درباره یمن گفتم که جنگ بد است، بیایید صلح کنیم. اگر این حرف خوبی است همه بیایند و حمایت کنند، اگر حرف بدی است بیایند و استدلال کنند که چرا خوب نیست. چه کسی جز خداوند می تواند نیت دیگری را تشخیص بدهد؟

 خیلی متشکرم.

 من انتظار دارم که شما این صحبت ها را جوری منعکس کنید که هرکس بتواند از آن واقعیت را بفهمد. برای شما و خانواده شما و مردم انگلستان آرزوی سلامتی و موفقیت می کنم.