دکتر محمدرضا محبوب فر- جامعه‌شناس و متخصص اپیدمیولوژی

دکتر سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز گذشته اعلام کرد: «زمانی که مرگ‌ومیر روزانه کرونا حدود 30 نفر بود به رهبری نامه نوشتم و مرگ سه‌رقمی در هفته‌ها و ماه‌های آینده را به ایشان گفتم. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در فصل پاییز، احتمال هم‌زمانی آنفلوانزا و کرونا، بیش از 80 درصد است.» در همین ارتباط نگارنده ذکر نکاتی را ضروری می‌داند. امروز ما با ویروسی جهش‌یافته و قدرتمند مواجه هستیم که در جریان تکامل خود، بسیار عفونی‌شده و قدرت انتقال آن تا 10 برابر افزایش پیداکرده است؛ بدین معنا که یک نفر در صورت ابتلا می‌تواند حدود 10 الی 15 نفر را آلوده کند. اگر بدانیم و باور کنیم که ویروس کرونا یک ویروس قدرتمند است، آنگاه می‌توان گفت مبارزه با آن‌هم یک سیاست تصمیم‌گیرنده قدرتمند می‌طلبد. از طرفی برخی مطالعات نشان می‌دهد که ویروس کرونا حداقل یک ماه قبل از اعلام رسمی مقامات کشور، یعنی اوایل دی ماه 98 از کشور چین وارد ایران شد و بنا به برخی دلایل یا ندانم‌کاری‌ها این موضوع اعلام نشد؛ زمانی اعلام شد که کار از کار گذشته بود و در مناطقی مثل قم، تهران، گیلان، مازندران و... بیماری به شکل گسترده شیوع یافت و افراد را مبتلا یا به کام مرگ کشاند. درواقع سیاست نادرست و عدم ارائه اطلاعات شفاف به مردم از همان ابتدا،نوعی ناهماهنگی و سردرگمی در بخش دولتی بهداشت و درمان ایجاد کرد. این موضوع موجب شد تا حساسیت لازم درمیان مردم برای مقابله با این بیماری به وجود نیاید؛ درحالی‌که در بسیاری از کشورهای اروپایی و شرق آسیا، چنان اطلاع‌رسانی دقیقی درباره خطر کرونا صورت گرفت که مردم و اقشار مختلف جامعه به‌طور کامل با پروتکل‌ها همراه شدند. از سویی در ایران در شرایطی که تعطیلات نوروز در پیش بود و خانواده‌ها نسبت به این موضوع هنوز حساس بودند، شاهد آن بودیم که به دلیل ایجاد محدودیت بیماری تا حد قبل توجهی کنترل شد؛ اما گویا برخی مسئولان در دولت که تصور می‌کردند تداوم تعطیلات می‌تواند به لحاظ اقتصادی مشکلات و چالش‌هایی را پیش روی کشور قرار دهد، در برداشتن ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها تعجیل کردند و از 23 فروردین به مرور محدودیت‌ها را برداشتند. درنتیجه مردم دچار نوعی خوش‌خیالی شدند که شرایط به حالت عادی برگشته و ماجرا تمام‌شده است. درحالی‌که خردادماه اوج بی‌تدبیری‌های دولتی صورت گرفت و مسافرت‌ها و ترددها در تعطیلات نیمه خرداد و پس‌ازآن بازگشایی برخی دانشگاه‌ها و مدارس برای رفع اشکال دانشجویان و دانش‌آموزان، بازگشایی مراکز دینی و برخی تجمعات موجب شد ایران وارد فاز دوم بیماری شود. این اتفاق در شرایطی رخ داد که حتی ایالات‌متحده آمریکا که بالاترین میزان مرگ‌ومیر و مبتلایان کرونایی را داشته و دارد، هنوز وارد موج دوم بیماری نشده است و بسیاری از کشورهای اروپایی از طریق اعمال و تداوم شدید قرنطینه، بیماری را کامل تحت کنترل درآورده‌اند. نویسنده بر این باور است به دلیل ساختار معیوب تصمیم‌گیری در حوزه سلامت و سوء مدیریت دولت، ایران همچنان درگیر بیماری هست و خواهد بود. وقتی رئیس‌جمهور بدون توجه به نظر کارشناسان و متخصصان سلامت می‌گوید عزاداری‌های محرم می‌تواند به‌صورت باشکوه برگزار شود، بدین معناست که اختلاف‌نظرها میان اعضای ستاد ملی کرونا و هیئت دولت جدی است و باوجود آن‌که بخش زیادی از مردم خواهان لغو کنکورهای سراسری یا برگزاری مراسم عزاداری به صورت مجازی هستند، ظاهراً منافع عده‌ای به گونه‌ای است که به دولت فشار آورده‌اند که برخی محدودیت‌ها اعمال نشود. آن‌گونه که نگارنده مطلع شده این موضوع باعث شد وزیر بهداشت تصمیم به استعفا بگیرد، اما رئیس‌جمهور با این تصمیم مخالفت کرد. به‌هرحال این بیماری قصد فروکش کردن ندارد و درصورتی‌که یک قرنطینه شدید در کشور، با همکاری نیروهای نظامی و انتظامی مجدداً اعمال نشود، ممکن است با فرارسیدن شهریور و پس‌ازآن در آغاز پاییز، کشور شاهد موج بعدی بیماری باشد و تعداد فوتی‌ها خدای‌ناکرده چهاررقمی بشود.