قهرمانی در جام ملتهای آسیا به یکی از هزاران حسرت و دغدغه های جامعه هواداری فوتبال ایران تبدیل شده است از آخرین قهرمانی ایران در این جام حدود نیم قرن می گذرد. در این فاصله تقریبا 50 ساله، بوده اند لحظاتی که ایران برای رسیدن به اهدافش تنها یک ضربه پنالتی فاصله داشته است. ضرباتی که گاهی به تیرک می خورد، گاهی به اوت می رفت و یا گاهی در قالب یک ضربه چیپ به سمت دروازه نواخته می شد.

به گزارش طرفداری، ضربات پنالتی، جایی که قرار است چند ضربه از فاصله ای کم با دروازه به توپ نتیجه تلاش چندین ساله یک تیم را مشخص کند.شاید دراماتیک ترین لحظات هر تورنومنت مربوط به زمانی است که دو تیم در میانه زمین حلقه زده اند و بازیکنی با ساق های خسته باید در مقابل دروازه بانی قرار بگیرد که انگیزه های بسیاری برای ناجی تیمش شدن دارد.

"...آن لحظه یک شکنجه است، سفر از دایره میانه میدان تا نقطه پنالتی مملو از احساسات است. ترجیح می دادم آهسته قدم بردارم. در یک جور حالت نیمه هشیار نمی خواستم چیزی را از دست دهم. می خواستم از تمام لحظات استفاده کنم. سوگند خوردم که هرگز آن سفر کوتاه را فراموش نکنم، سفری که ورای همه چیز بود، سفری که ثانیه ها را به ساعت و هر قدم را به داستانی دراماتیک تبدیل می کرد.."

کلمات بالا (جملاتی از کتاب می اندیشم پس بازی می کنم، آندره آ پیرلو) شاید بهترین توصیف برای سفری است که یک بازیکن از میانه زمین به طرف نقطه پنالتی دارد تا با نواختن یک ضربه گاها سرنوشت یک ملت را مشخص کند.

 

جام ملت های 2004 / چه وقت چیپ زدن بود آقای گل محمدی؟

"....من تصمیم خود را در آخرین ثانیه گرفتم، درست در آخرین لحظه وقتی دروازه بان را دیدم که زودتر از من حرکت می کند. تصمیم خود را گرفتم. تمامش فی البداهه بود، برای چیپ زدن شما نمی توانید از قبل برنامه ریزی کنید، اگر می توانید یا پیش گو هستید یا احمق و یا فرانچسکو توتی...(جملاتی از کتاب می اندیشم پس بازی می کنم، آندره آ پیرلو)"

چیپ توتی/ یورو 2000

در 20 ژوئن 1976  شاید آنتونیو پاننکا نمی دانست که قرار است چه کاری را انجام دهد، در مقابل دروازه بانی که ترس مغلوب شدن مقابل وی را داشت توپ را مقداری از زمین بلند کرد و درست به میانه دروازه فرستاد. تقلید های موفق و ناموفقی بسیاری از این ضربه بازیکن تیم چکسلواکی انجام شد.

اما در ادبیات فوتبال ایران یحیی گل محمدی و چیپ ناموفق پیوند ناگسستنی باهم دارند. ضربه ای که ایران را در حسرت رسیدن به فینال 2004 آسیا گذاشت. یحیی حرکات دروازه بان چینی را در ضربات قبلی دیده بود که قبل از زده شدن ضربه به طرف چپ می پرید پس از قبل تصمیمش را گرفته بود که ضربه را چیپ به وسط دروازه بزند. اما به یکی از ناموفق ترین چیپ های تاریخ فوتبال ایران تبدیل شد. در این بازی ایمان مبعلی هم پنالتی خود را از دست داد. ابراهیم میرزاپور هم تنها توانست یک ضربه از چینی ها مهار کند.

جام ملت های 2007/ ایده زیبا اما ناموفق ژنرال

تعویض دروازه بان ها در وقت های اضافه برای ضربات پنالتی ابتکار جالبی است که توسط برخی مربیان در تورنومنت های سنگین انجام می شود شاید این اتفاقا ما را ناخودآگاه به یاد ورود موفق تیم کرول در جام جهانی 2014 به دروازه هلند بیاندازد که توانست هلند را در ضربات پنالتی به مرحله بعد برساند.

کره ای ها برخلاف دوره قبل، تیم جوانی را راهی این مسابقات کرده بودند و از ستاره های قدیمی آن ها به آن شکل خبری نبود. دو تیم در حالی وقت های قانونی و اضافی را با تساوی بدون گل گذراندند که ایران بارها بخت گلزنی در این بازی را به دست می آورد، اما واکنش های گلر کره ای ها مانع از بازشدن دروازه او می گشت. کار به ضربات پنالتی کشیده شد. ضرباتی که برای ایران در جام ملت های آسیا همیشه شوم بوده و ایران هیچگاه وقتی در مراحل حذفی با ضربات پنالتی روبرو میشد، نمی توانست موفق عمل کند. تیم قلعه نویی در این جام نیز ترک عادت نکرد و رسول خطیبی و مهدی مهدوی کیا، پنالتی های خود را خراب کردند تا ایران در رسیدن به مرحله نیمه نهایی ناکام مانده و کره ای ها این بار انتقام دوره قبل که با درخشش علی کریمی به دست آمده بود را جبران نمایند. در سال 2007 بازی مرحله یك چهارم نهایی بین ایران و كره جنوبی برگزار شد، امیر قلعه نویی سرمربی تیم ملی در این دیدار وحید طالب لو، را در دقایق پایانی جانشین حسن رودباریان كرد اما او تنها یك پنالتی را مهار و در نهایت ایران با این دوره از جام وداع كرد. در این دیدار مهدی مهدوی كیا و رسول خطیبی پنالتی های خود را از دست دادند تا ایران بار دیگر دست خالی این تورنمنت را ترك كند.

 

جام ملت های 2015/ ایرانی که قصد حذف شدن نداشت

سال 2015 و دیدار با تیم ملی عراق در مرحله یک هشتم نهایی می توانست یکی از دراماتیک ترین بازی های طول تاریخ تیم ملی ایران باشد ایران دوبار در وقت های اضافه گل تساوی را به ثمر رساند و قصد حذف شدن نداشت  اما احسان حاج صفی و وحید امیری پنالتی های خود را در برابر عراق از دست دادند و علیرضا حقیقی نتوانست ناجی دروازه ایران باشد.

1984،1996 / استراتژی اشتباه

بسیاری معتقدند استراتژی کادر فنی تیم ملی در سال 1984 این بود که در گروه به عمد دوم شده تا در مرحله نیمه نهایی به تیم قهرمان دوره قبل، کویت نخورده و با عربستانی که در آن دوران هنوز قدرت شناخته شده ای در آسیا به حساب نمی آمد، روبرو شویم! ایران در اولین بازی مرحله نیمه نهایی در 22 آذرماه به مصاف عربستان می رود. مردان سرنوشت ساز این بازی، برادران بیانی بودند. ایران ابتدا با گل دقیقه 23 شاهرخ بیانی از عربستان پیش افتاده و در آستانه صعود به فینال قرار می گیرد که شاهین بیانی در واپسین دقایق بازی با ضربه سر دروازه خودمان را به اشتباه باز می کند تا کار در پایان 90 دقیقه به تساوی 1-1 بیانجامد. در وقت های اضافه نیز اتفاق خاصی نمی افتد تا کار صعود به فینال، به ضربات پنالتی کشیده شود. عربستان هر پنج پنالتی خود را گل می کند و محمد پنجعلی نیز چهارمین پنالتی ایران را خراب کرده تا در عین ناباوری این عربستان سعودی باشد که راهی بازی پایانی می شود و برای دومین بار متوالی ایران از رسیدن به فینال این بازی ها باز می ماند

داستان جام ملت های آسیا در سال 1996 و ضیافت پنالتی های آن برای ایران متفاوت از گذشته بود زیرا تیم ملی فوتبال ایران كه توانسته بود تیم ملی عربستان را در مرحله گروهی سه بر صفر شكست دهد در دیدار نیمه نهایی نتوانست در وقت قانونی و اضافه این تیم را شكست داده و كار به ضربات پنالتی كشید.

در دیدار سال 1996 عابدزاده به جای نیما نکیسا برای ضربات پنالتی وارد زمین شد، هر چند عابدزاده با مهار 2 پنالتی امیدها را برای صعود به فینال زنده نگه داشت اما علی دایی، محمد خاكپور و داریوش یزدانی پنالتی های خود را از دست دادند. همچنین در دیدار رده بندی یازدهمین دوره جام ملت های آسیا در امارات ایران در برابر تیم ملی كویت قرار گرفت و پس از تساوی یك بر یك در پایان 90 دقیقه، كار به ضربات پنالتی كشیده شد. مجتبی محرمی در این دیدار پنالتی خود را از دست داد اما عابدزاده با مهار 2 پنالتی زمینه برد ایران را فراهم كرد.