به گزارش ایسنا، "آنخل وورا"، روزنامه‌نگار مستقر در لبنان در تحلیلی برای "فارن پالسی" نوشته است: «رستوران چینی کوچک بیروت از برجسته‌ترین بناهای شهر است که غذای اصیل چینی سرو می‌کند و مکان رایج گردهمایی برای مردمی با اصالت چینی است. این رستوران همچنین به طور کلی نمادی برای نقش حاشیه‌ای چین در زندگی لبنانی محسوب می‌شود.
اگر حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، راه خود را دارد، این راه ممکن است به زودی تغییر کند. نصرالله اخیراً در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد لبنان برای نجات از بحران حال حاضرش، باید به شرق و چین چشم بدوزد. منظور او واضح بود: لبنان نباید از صندوق بین‌المللی پول کمک بگیرد. مخاطبان لبنانی او مبهوت شدند. میزان بحران مشهود است- اقتصاد لبنان طی هفته‌های اخیر، تا میزان فاجعه‌باری دچار تنزل شده- اما لبنان و برخی محافظه‌کاران ارتجاعی این کشور همواره خود را به عنوان پایگاهی برای ارزش‌ها و تأثیرات غربی در خاورمیانه، بازمی‌شناسند.
اما نصرالله در باور به اینکه کشورش به زودی چاره‌ای ندارد جز اینکه وارد چرخه سیاسی و اقتصادی چین شود، در بین قانون‌گذاران لبنانی تنها نیست. بنا بر گفته تحلیل‌گران، اگر چنین چیزی اتفاق بیفتد، فصلی جدید و نامطمئن در تاریخ این کشور گشوده خواهد شد.
اقتصاد لبنان نابسامان است و با این تهدید روبه‌روست که در کنار زیمبابوه یا ونزوئلا، در انتهای جدول اقتصادی دنیا قرار گیرد. از اکتبر ۲۰۱۹، پوند لبنانی بیش از ۸۰ درصد ارزش خود را از دست داده و هفته گذشته در بازار سیاه از نرخ ثابت مبادله ۱۵۰۰ پوند با دلار آمریکا به۸۰۰۰ پوند سقوط کرد. همزمان با سه برابر شدن قیمت کالاهای اساسی، حقوق دریافتی با پول ملی بی‌ارزش شده است. افزایش قیمت غذا (و نان)، به ویژه به طبقات متوسط و پایین جامعه ضربه سختی وارد کرده و قطع برق به رویداد رایجی بدل شده است. برخی از اهالی لبنان به معاملات پایاپای پناه برده‌اند، در حالی که افراد جوان و بیکار به طور فزاینده‌ای در حال انتخاب اقداماتی از سر استیصال، برای گذران زندگی هستند. یک فارغ‌التحصیل ۲۴ ساله اخیراً در بازاری در مرکز شهر بیروت- که در میان مهاجران شهرت دارد- از این مغازه به آن مغازه می‌رفت تا آب پرتقال بفروشد. او ملتماسانه از دیگران طلب حمایت می‌کرد.
اما نخبگان حاکم لبنان، همچنان از اصلاحات سیاسی و اقتصادی در راستای توقف فساد و بازسازی بانک‌های بدهکار طفره می‌روند؛ اقداماتی که برای به دست آوردن کمک مالی ۱۰ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول، الزامی است. دو دیپلمات اروپایی به فارن پالسی گفتند تفرقه بین جناح‌های سیاسی لبنان، دلیلی است که وام صندوق بین‌المللی پول هنوز به این کشور داده نشده است. "آلن بیفانی"، یکی از مذاکره‌کنندگان رده‌بالای لبنانی با صندوق بین‌المللی پول، از سمت ارشد خود در وزارت دارایی کناره‌گیری کرد و از او چنین نقل شد که گفته با نخبگان سیاسی و اقتصادی به "بن‌بست" رسیده است. وی اظهار کرد، آن‌ها که منافع محوله دارند، بر سر راه تغییر قرار می‌گیرند، به این خاطر که تصور می‌شود هرگونه کمک مالی ۳ میلیارد دلار از حساب‌های ثروتمندترین افراد کشور کم می‌کند. میلیون‌ها لبنانی پس از آنکه بانک‌ها در اواسط نوامبر ۲۰۱۹ کنترل سرمایه را اعمال کردند، با کسری پول بالفعل مواجه شدند و بانک‌ها نیز از بازگرداندن پول آن‌ها خودداری کردند. چند روز پس از کناره‌گیری بیفانی، مذاکرات با صندوق بین‌المللی پول تماماً به حالت تعلیق درآمد.
در بین چند کشوری که موفق شدند به شکل مؤثری بین صندوق بین‌المللی پول و لبنان وساطت کنند، آمریکا است؛ متحد همیشگلی بیروت و مهم‌ترین کمک‌کننده به صندوق. اما با شدت گرفتن بحران اقتصادی لبنان، حتی بازیگران سیاسی آمریکا و لبنان نیز به جنگ کلامی خود شدت بخشیده‌اند. حزب‌الله، آمریکا را بابت توقف عمدی جریان نقدینگی (دلار) به لبنان مقصر دانسته، در حالی که نمایندگان آمریکایی نیز حزب‌الله را به احتکار دلار و اخلال اقتصادی متهم کرده‌اند. هفته گذشته، یک قاضی لبنانی "دوروتی شیا"، سفیر آمریکا در لبنان را بابت انتقاد از حزب‌الله مورد توبیخ قرار داد. این قاضی گفت او (دوروتی شیا)، مردم لبنان را بر علیه هم قرار می‌دهد و در اقدامی بی‌سابقه، مصاحبه سازمان‌های رسانه‌ای با او را به مدت یک سال ممنوع کرد. وی افزود که هرگونه نقض این حکم، جریمه ۲۰۰ هزار دلاری به همراه خواهد داشت. (در اعتراض به این حکم، چندین شبکه تلویزیونی محلی همان شب سفیر آمریکا در لبنان را به استودیو آوردند.) ایالات متحده همچنین با اعمال یک‌جانبه تحریم‌های قانون سزار علیه رژیم سوریه، از سود بردن اقتصاد لبنان از هرگونه بازسازی در کشور همسایه‌اش جلوگیری کرده است.
در همین حال، چین نیز با وجود سابقه کم حضور سیاسی و تاریخی در منطقه، با بال‌های گشوده منتظر است تا جای آمریکا را به عنوان بازیگر خارجی اصلی بگیرد. شرکت‌های چینی بیش از یک دهه است که سعی دارند پروژه‌های بزرگی را در لبنان راه‌اندازی کنند و به ویژه مشتاق سرمایه‌گذاری زیربنایی در لبنان هستند. همین حالا نیز چهل درصد واردات لبنان از چین انجام می‌شود و طی سال‌های گذشته، بیروت روابط فرهنگی را از طریق ساخت یک مرکز موسیقی جدید، افزایش داده است. چین طی جنگ ۲۰۰۶ لبنان و اسرائیل، کمک‌های نظامی و بعد از جنگ نیز صلح‌بان به لبنان فرستاد. در جریان بیماری همه‌گیر کرونا نیز چین دیپلماسی نرم خود را به کار گرفت و کمک‌های پزشکی، شامل کیت‌های آزمایش، به لبنان ارسال کرد. در اوج شیوع ویروس کرونا در لبنان، دکترهای ارشد این کشور با همتایان چینی خود کنفرانس‌های ویدیویی آنلاین ترتیب دادند تا از آن‌ها اطلاعاتی درباره چگونگی کنار آمدن با این بحران سلامت، کسب کنند.
با توجه به وابستگی سیستم‌های بانکی لبنانی به دلار آمریکا و پرداختی‌ها از مهاجران لبنانی غرب، برخی در ابتدا گمان نمی‌کردند که چین جایی در محاسبات ابتدایی سیاست‌گذاران لبنانی داشته باشد. اما لبنان در حال حاضر به درجه‌ای از استیصال رسیده که در پی هر کمکی که از پکن برمی‌آید، باشد. زمان کمی بعد از آنکه حزب‌الله پیشنهاد کرد به سرمایه‌گذاری‌های چین روی آورده شود، به جای کمک مالی صندوق بین‌المللی پول به عنوان علاج بحران اقتصادی لبنان، نخست‌وزیر لبنان با سفیر چین در این کشور دیدار کرد تا کمک چین را طلب کند و همکاری اقتصادی با چین را گسترش دهد. چفت و بست علاقه چین به خاورمیانه در طرح جاده ابریشم جدید یا "پروژه کمربند و جاده"- که گسترش تأثیر چین در جهان از طریق روابط اقتصادی را هدف قرار داده- محکم شده است. چین می‌خواهد جاده متروک و راه‌های ریلی آن بین بیروت و طرابلس در ساحل مدیترانه‌ای لبنان به شهرهای سوری دمشق و حمص را احیا کرده و از آن مهم‌تر، این کار را به عنوان بخشی از یک شبکه زیربنایی وسیع‌تر که سراسر اوراسیا را در کنترل دارد، انجام دهد. کاهش نفوذ آمریکا در لبنان برای چین یک مزیت محسوب می‌شود.
برخی لبنانی‌ها درباره چشم‌انداز شراکت با یک چین پویا مشتاق هستند. اما بسیاری از ناظران سیاسی، از جمله برخی از آن‌ها که در دولت هستند، محتاط‌تر بوده و نسبت به مورد بهره‌برداری قرار گرفتن از سوی پکن هوشیار هستند. یکی از اعضای پارلمان لبنان، به شرط ناشناس ماندن، به فارن پالسی گفت شک دارد که لبنانِ "آمریکایی شده"، چین را- در صورتی که الزام آن کاهش رابطه با ایالات متحده باشد- در آغوش بگیرد. وی در این باره خاطرنشان کرد: "ابتدا باید آمادگی لبنانی‌ها را ارزیابی کنیم. و اینکه آیا شرایط چینی‌ها قابل پذیرش خواهد بود". "کامیل ابوسلیمان"، وزیر کار سابق لبنان می‌گوید با وجود آنکه از اصل سرمایه‌گذاری‌های چینی استقبال می‌کند، اما گزارش‌های سابقه آن‌ها به لبنان رسیده است.
"سامی نادر"، یک تحلیل‌گر سیاسی لبنان نیز در این باره می‌گوید: برای اینکه سرمایه‌گذاری‌های چینی نتیجه بدهد ۵ تا ۶ سال لازم است اما تا آن زمان لبنان مرده است. ما الان به نقدینگی نیاز داریم. ما نیازمند وام صندوق بین‌المللی پول هستیم و چین انتظار دارد ما چگونه بدهی خود را پرداخت کنیم؟ "شن دینگلی"، یک متخصص سیاست خارجه چینی با اشاره تلویحی به اینکه چین در حال آماده‌سازی برای بدل شدن به آمریکای بعدی است، گفت پکن نیازمند بازپرداخت وام از هر کشوری که به آن کمک می‌کند نیست و می‌تواند هزینه اینکه قدرت نرمی در جهان باشد و نفوذ خود را گسترش دهد، بپردازد: "زمانی که ما فقیر بودیم، آمریکا به ما کمک کرد. ما این را به یاد داریم. حالا ما در موقعیتی هستیم که به دیگران کمک کنیم". وی ادامه داد: "ما می‌توانیم به کشورهایی که- به عنوان مثال- به ما قول می‌دهند در سطح بین‌المللی از ما در مقابل تایوان حمایت کنند، چندین میلیون دلار اعطا کنیم."»
انتهای پیام
نظر شما