گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو: عباس اسماعیل گل؛ چند وقت پیش بود که دبیرخانه جشنواره تلویزیونی مستند اعلام کرد مهلت ثبت نام در بخش فیلم این جشنواره تا 20 تیر ماه تمدید شده است و با ورود به 21 تیرماه مهلت ارسال اثر به این جشنواره به پایان یافته است ؛ اما برپایی جشنواره تلویزیونی مستند خبری خوش برای مستندسازانی است که می‌خواهند از فرصت طلایی نمایش آثارشان در تلویزیون بهره‌مند شوند. اما این خبر بهانه‌ای شد تا مروری بر وضعیت جشنواره تلویزیونی مستند و برخی از نکات مهم و جالب مرتبط با این جشنواره داشته باشیم. جشنواره ای که به شکلی محسوس ارتباط مخاطبان با شبکه تلویزیونی مستند را ارتقا می‌دهد؛ به ویژه آن که در این روزهای کرونایی و خانه‌نشین شدن بسیاری از مردم، پخش آثاری متنوع از سینمای مستند می‌تواند بسیاری از مخاطبان را جذب خود کند.

در این دوره از جشنواره تلویزیونی مستند، جوایز تخصصی دررشته هایی همچون تدوین، تصویربرداری، پژوهش، صدا و ...درنظرگرفته شده که می‌تواند جامعیت جشنواره را به عنوان یکی از اصلی‌ترین جشنواره‌های مستند کشور افزایش دهد. اتفاقی که می‌تواند انگیزه مستندسازان برای شرکت در این رویداد را افزایش دهد و البته انگیزه سایر عوامل برای حضور در آثار مستند را نیز افزایش خواهد داد چرا که حالا فرصتی برای رقابت و دیده شدن آن‌ها نیز مهیا شده است.

چهارمین جشنواره تلویزیونی مستند یک ویژگی خاص دیگر نیز دارد. این جشنواره در روزهایی برگزار می‌شود که نه فقط ایران بلکه همه جهان با پیامدهای شیوع ویروس منحوس کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند. امسال یک بخش ویژه برای مستندهایی که باموضوع کرونا تولید شده است، دراین جشنواره در نظرگرفته شده که موضوعات آن حول محورهایی همچون تلاش‌های نظام سلامت و کادر درمانی کشور و مجاهدت‌های مدافعان سلامت و اقدامات مردمی و جهادی صورت گرفته برای همدلی مومنانه میان اقشار مختلف مردم است. این بخش در هر سه حوزه فیلم مستند،عکس مستند و مستندنگاری خواهد بود.

به بهانه برپایی این جشنواره تلویزیونی گفتگویی داشته ایم با جواد موگویی، مستندساز کشورمان درباره جشنواره تلویزیونی مستند و تاثیر این جشنواره بر فضای مستندسازی کشور که در ادامه از نظرتان میگذرد:

جشنواره تلویزیونی مستند به مستندسازان انگیزه می‌دهد

موگویی در ابتدای این مصاحبه گفت: قطعا جشنواره‌ها به مستندسازان انگیزه می‌دهد و باعث دیده شدن آثار مستندسازان می شوند و این مولفه مشترکی میان همه جشنواره‌ها و حداقلی‌ترین آورده هر جشنواره برای فعالین این عرصه به شمار می رود. طبیعتا هر مستندسازی نیز به دنبال این مسئله خواهد بود؛ چرا که خالق هر اثر هنری دوست دارد که اثرش در راستای اثرگذاری بیشتر، دیده شود.

وی ادامه داد: جشنواره تلویزیونی مستند سال گذشته مورد توجه جدی قرار گرفت و همین مسئله باعث شد تا امسال در جشنواره شرکت کنم؛ هر چند که جشنواره های متنوعی در حوزه مستند داریم، با این حال قطعا این جشنواره توانسته شوری را در میان مستندسازان ایجاد کند و حداقل برای بنده که چندان اهل شرکت در جشنواره‌ها نیستم، انگیزه لازم برای شرکت در آن به وجود آورده است.

کارگردان مستند «نفوذی» درباره تاثیر این جشنواره در شناخت مستندسازان بااستعداد افزود: نه تنها گاهی مستندسازان غیرتهرانی دیده نمی‌شوند، بلکه حتی این مهم برای تعدادی از مستندسازان تهرانی هم صدق می کند، چرا که آنها یا ارتباطات زیادی ندارند و یا نمی دانند چطور باید ارتباط گرفته و ایده هایشان را به کدام سازمان ارائه کنند، به همین دلیل پناه اصلی مستندسازان همین جشنواره‌ها هستند.

مدیران در پخش آثار مستند سیاسی شجاع تر شده است

کارگردان مستند «لاتاری در بیروت» با تاکید بر اینکه مهمترین جایزه جشنواره تلویزیونی مستند نمایش آثار در تلویزیون است، تصریح کرد: این مولفه برای من که 7 مستند ساخته ام هم بسیار مهم است؛ چرا که مستندسازان همیشه به دنبال جذب حمایت ها برای ساخت آثارشان هستند و قطعا هیج حمایتی بهتر از تلویزیون نیست؛ علی رغم وجود شبکه نمایش خانگی و اکران های دانشجویی، اما قطعا رسانه ملی وضعیت دیگری را برای مستندسازان ایجاد می کند. باید به این مسئله توجه شود که در بدترین زمان پخش مستند از رسانه ملی باز هم مخاطبان آن میلیونی خواهد بود.

موگویی درباره اثرگذاری رسانه ملی در جذب مخاطبان بیشتر برای حوزه مستند افزود: در مستندهای سیاسی شاهد تغییر مخاطبان آثار مستند از خاص به عام هستیم و این هم به دلیل تغییر مدیران در برخی شبکه های تلویزیونی و موسسات مرتبط با حوزه مستند، راه اندازی شبکه افق، راه اندازی جشنواره عمار، ایجاد سازمان اوج و ... هستیم. به عبارت دیگر طی 7 سال اخیر به دلیل اینکه کمپانی‌های مستندسازی با محوریت اندیشه انقلاب اسلامی توانمند شده و تعداد آثار تولیدی نیز افزایش پیدا کرد، شاهد گسترش دامنه مخاطبان حوزه مستند هستیم.

وی در همین زمینه افزود: هر چند که  در طول 7 سال اخیر شاهد افزایش تولیدات مستند هستیم و طبیعتا تحقق آن به بخش های مختلفی مرتبط است، اما باید گفت که 50 درصد شرایط فعلی به دلیل رسانه ملی است که هم با تغییر مدیران همراه بوده و هم در پخش آثار مستند شجاع تر شده است؛ به طوری که شاهد پخش آثاری همانند «آقای نخست وزیر»، «قائم مقام»، «راه طی شده» و ... هستیم، اما تا چند سال قبل چنین وضعیتی در تلویزیون وجود نداشت و طبیعی است که  وقتی فیلم های شجاعانه پخش شود حوزه مخاطبان از خاص به عام تغییبر خواهد کرد.

کارگردان مستند «کابوس در بیداری» درباره حضور مستندهای انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت در جشنواره تلویزیونی مستند گفت: علیرغم اینکه در حوزه انقلاب اسلامی و تاریخ سیاسی تعداد پایین تولیدات را شاهد هستیم، اما آنها با استقبال شدید مخاطبان همراه شده اند و این نشان دهنده اهمیت تولیدات این حوزه است. به خاطر دارم زمانی که مستند «نیمه شب آوریل» از رسانه ملی پخش شد به اذعان مدیران تلویزیون، این مستند جزو پربیننده ترین مستندها شد و این نشان دهنده توجه مخاطبان به این حوزه است.

وی با انتقاد از اینکه برخی آثار تولید شده در حوزه دفاع مقدس و جبهه مقاومت کیفیت پایینی دارند که باعث ریزش مخاطبان می شود، خاطر نشان کرد: چندی پیش مستند «خاطرات موتورسیکلت» که درباره گروه شهید چمران بود پخش شد که حتی در فضای مجازی نیز بازتاب های زیادی داشت، قطعا این مهم نشان می‌دهد مخاطبان ما هنوز تشنه دانستن درباره این حوزه هستند که امیدوارم تولیدات در آینده باکیفیت تر شوند.