بازار؛ گروه استان‌ها: اگر قرار باشد یک جمله در باب عظمت و ویژگی شهر توس بیان کرد کافی است به همین جمله‌ای که سایت اینترنتی یونسکو درباره آن نوشته است بسنده کنید «توس یکی از اماکنی است که دیرینه‌ترین بقایای حیات انسان را در خود جای‌داده است و امروز بزرگ‌ترین شهر مذهبی جهان اسلام شناخته می‌شود و زادگاه بسیاری از فرهیختگان ایرانی است».
تلخ‌کامی‌های توس
شهر تاریخی توس در ۳۵ کیلومتری مشهد مقدس قرار دارد که در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با مجموعه ارگ و برج و بارو با شماره ۱۷۵۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت‌شده است.
بقایای شهر تاریخی توس که بناهایی همچون زندان یا گنبد هارونیه در آن قرار دارد هم‌اینک محدوده‌ای ۳۶۰ هکتاری را در برمی‌گیرد که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است
در همین راستا از فاصله ۵۰۰ متری مرکز هارونیه به شعاع ۹ کیلومتر حریم منظری تعریف‌شده است یعنی به این معنا که در حریم‌های درجه‌یک تا فاصله ۳۰ متر و تا درجه سه به میزان ۵۰۰ متر نزدیک‌تر شدن به اثر تاریخی با ضوابط در قالب ساخت‌وسازها تعریف می‌شود که متأسفانه این حریم‌ها در سال‌های گذشته زیر پا گذاشته‌شده است.
فعالیت بیش از ۱۴ معدن شن و ماسه در این بافت تاریخی و تردد خودروهای سنگین در تمامی این سال‌ها آرامش این شهر تاریخی را به‌هم‌ریخته است که درمان آن هزینه و زمان‌بر است.
برداشت غیرمجاز معادن، تردد کامیون‌ها روی بافت تاریخی، تخریب محیط‌زیست، ایجاد گودال‌های تاریخی، تخلیه نخاله و زباله و تصرفات غیرمجاز در قالب باغ و ویلا تنها بخشی از زخم‌هایی است که در این مدت بر پیکره توس وارد آمده است.
محرومیت ساکنان توس از خدمات
طرح راهبردی و جامع توس یکی از ضرورت‌هایی است که طی سال‌های گذشته مردم این منطقه را بلاتکلیف و البته از خدمات شهرداری محروم گذاشته است.
برداشت غیرمجاز معادن، تردد کامیون‌ها روی بافت تاریخی، تخریب محیط‌زیست، ایجاد گودال‌های تاریخی، تخلیه نخاله و زباله و تصرفات غیرمجاز در قالب باغ و ویلا تنها بخشی از زخم‌هایی است که در این مدت بر پیکره توس وارد آمده است
نبود طرح راهبردی در همین راستا نه‌تنها اجازه ورود سرمایه‌گذاران را برای شرکت در برنامه‌های ویژه گردشگری و توسعه بافت تاریخی شاهنامه در این منطقه نداده بلکه اجازه آسفالت معابر را نیز به شهرداری مشهد نمی‌دهد.
این موضوع همواره در طی سال‌های گذشته بستر اعتراضات ساکنان توس و عامل درگیری بین مردم و پلیس ساختمان و کارشناسان نظارتی و فنی شهرداری بوده است زیرابه دلیل نبود طرح جامع تمامی اقدامات مردم و حتی شهرداری غیرقانونی محسوب می‌شود.
عنایت مقام معظم رهبری
در پی توجه رهبری، توس در بهمن ۱۳۹۱ با تائید شورای عالی معماری و شهرسازی ایران به‌عنوان یک محدوده منفصل شهری به شهرداری مشهد واگذار شد و به‌این‌ترتیب در سال ۱۳۹۳ به شهر مشهد پیوست و هم‌اینک تحت مدیریت شهرداری منطقه دوازدهم کلان‌شهر مشهد اداره می‌شود.
همچنین از سال ۱۳۹۳ باهدف حراست از میراث تاریخی توس اهالی ساکن این منطقه از هرگونه عملیات ساخت‌وساز و دخل و تصرف زمین و ساختمان در آن منع شدند
معادن برداشت شن و ماسه و رفت‌وآمد کامیون‌ها به همین منظور در محدوده توس نیز یکی از ویرانگرترین معضلات این عرصه مهم تاریخی بود که از سال ۱۳۹۴ به‌طورجدی موردتوجه قرار گرفت تا اینکه از این فعالیت مخرب در آن منطقه جلوگیری شد.
سال ۱۳۹۶ در ادامه اقدامات به‌منظور رونق توس، برای تدوین«طرح راهبردی توس» مشاور استخدام شد و نتیجه این کار مطالعاتی سال ۱۳۹۷ در اختیار شورای عالی معماری و شهرسازی کشور قرار گرفت.
در پی توجه رهبری، توس در بهمن ۱۳۹۱ با تائید شورای عالی معماری و شهرسازی ایران به‌عنوان یک محدوده منفصل شهری به شهرداری مشهد واگذار شد و به‌این‌ترتیب محدوده منفصل شهری توس سال ۱۳۹۳ به شهر مشهد پیوست
کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس در شورای اسلامی شهر مشهد نیز شهریور ۱۳۹۶ از سوی پنجمین دوره شورای شهر مشهد تأسیس شد و در پی آن با توجه به ظرفیت بسیار گردشگری این خطه و جذابیت آن برای گردشگران، اقدامات توسعه و بازآرایی این منطقه آغاز شد.
تصویب طرح راهبردی توس
رئیس کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس شورای اسلامی شهر مشهد بابیان اینکه این منطقه، محدوده‌ای فرهنگی است، افزود: با اجرای طرح راهبردی توس جلوی تفکیک زمین‌های بزرگ در آن گرفته خواهد شد.
سید مسعود ریاضی بابیان اینکه طرح راهبردی توس در جلسه کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور مورد واکاوی قرارگرفته است به خبرنگاران گفت: جلسه کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در تهران با حضور شهردار و دو نفر از اعضای شورای اسلامی شهر مشهد دهم تیرماه برگزار و طرح راهبردی توس نیز مصوب شد.
طرح راهبردی توس چند محور کلی را دنبال می‌کند که تأکید بر گردشگری فرهنگی و جمعیت‌پذیری ۶۵ هزارنفری در زمره مهم‌ترین این محورها به‌حساب می‌آید
وی بیان کرد: این طرح درحالی‌که حاضر می‌تواند به شورای عالی شهرسازی و معماری برای تصویب نهایی ارسال شود و با تصویب نهایی این طرح، محدوده توس دارای طرح جامع می‌شود.
جلوگیری از تفکیک زمین‌های بزرگ‌مقیاس
رئیس کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس در شورای اسلامی شهر مشهد گفت: طرح راهبردی توس چند محور کلی را دنبال می‌کند که تأکید بر گردشگری فرهنگی و جمعیت‌پذیری ۶۵ هزارنفری در زمره مهم‌ترین این محورها به‌حساب می‌آید و باید به آن‌ها توجه شود.
ریاضی افزود: جمعیت فعلی این منطقه حدود ۴۰ هزار نفر است و در همین راستا این منطقه، محدوده‌ای فرهنگی خواهد بود و جلوی تفکیک زمین‌های بزرگ‌مقیاس نیز در آن گرفته خواهد شد.
وی ابراز امیدواری کرد که در ۱۹ تیرماه، سالروز حضور رهبری در منطقه توس و فرمان تاریخی ایشان برای احیای این محدوده، طرح راهبردی توس در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب نهایی برسد.
نظر شما