صاحب‌خبر - زهرا داستانی
کنکور همواره در ایران موضوعی بحث برانگیز بوده است، به خصوص در سالهای اخیر که اظهارات وزیر علوم درباره پشت پرده‌های کنکور و چربیدن زور مافیای کنکوری به زور وزارت علوم برای حذف کنکور حاشیه‌های بیشتری را برای آن به وجود آورده است. اگرچه حذف کنکور با تلاش‌های وزارت علوم به جای نرسیده اما کرونا با آمدنش توانسته این آزمون سرنوشت‌ساز برای داوطلبان و پولساز برای مافیای آن را به تعویق بیندازد. اما همین تعویق هم دیری نپایید و مسئولان و متولیان برگزاری این آزمون خبر از برگزاری آن حتی در استان‌های با وضعیت قرمز داده‌اند. گرچه زمزمه‌هایی درباره موکول کردن کنکور به زمان دیگر از زبان برخی نمایندگان مجلس به گوش می‌رسد اما سخنگوی سازمان سنجش آن را رد کرده است. هرچند بعید به نظر می‌رسد که دولت تصمیم به تعویق این آزمون سرنوشت ساز در این روزهای سخت کرونایی بگیرد و سیاستی خلاف سیاست بازگشایی‌ها اتخاذ کند اما از آنجا که کنکور در تعیین مسیر بسیاری از امورات اجرایی در کشور دخیل است، اجرای هر تصمیمی درباره آن برای دولت به راحتی قابل اجرا نیست. از سرنوشت داوطلبان کنکور گرفته تا به خدمت گرفتن سربازی. با این حال کنکور سراسری در شرایطی برگزار می‌شود که داوطلبان باید بین سلامتی و آینده نه چندان روشنشان در آینده یکی را انتخاب کنند.
بسیاری از داوطلبان هنوز میان شرکت در آزمون کنکور و شرکت نکردن در آن دو به شک مانده‌اند. این شک در دل داوطلبان کنکور ارشد و دکتری که سرنوشتشان با قبولی در آزمون تغییر چندانی نمی‌کند، بیشتر است و شک و شبهه برای داوطلبان کنکور کارشناسی که اولین گام‌ها را برای تحصیلات تکمیلی و حضور در دانشگاه برمی‌دارند کمتر. کنکور سراسری حالا در شرایطی قرار است برگزار شود که برای داوطلبان کارشناسی که عموما آنها را دانش‌آموزان سال دوازدهم تشکیل می‌دهند، سخت‌تر از سالهای گذشته خواهد بود. اگر از شرایط روانی که کنکور برای داوطلبان آزمون کارشناسی پدید می‌آورد بگذریم و از تعطیلی مدارس و کلاس‌های درس و تست چشمپوشی کنیم، داوطلبان کنکور سراسری که بیشترین تعداد شرکت‌کنندگان کنکور در ایران را از آن خود کرده‌اند باید نگران برخورداری از سلامت جسم و جانشان بعد از شرکت در آزمون کنکور کنند. آزمونی که در مکان‌های مسقف و بعضا کم برخوردار از امکانات تهویه و هوا برگزار می‌شوند و داوطلبان موظفند که ساعت‌ها روی نیمکت‌ها بنشینند و به سوالات پاسخ دهند. اگرچه این شرایط قبلتر در مکان‌های آزمون کنکور برقرار بوده و داوطلبان همیشه از آن گلایه‌مند بوده‌اند اما حالا این شرایط را باید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تحمل کنند. زدن تست‌هایی که می‌تواند با یک اشتباه رتبه یک داوطلب را تکان اساسی دهد، پشت ماست و دستکش به دست تا چه اندازه می‌تواند برای داوطلبان میسر باشد؟ داوطلبانی که از استرس، اغلب شب کنکور را تا صبح زندهداری می‌کنند و در روز امتحان با کمبود اکسیژن مواجه می‌شوند. اما کنکور پشت ماسک و دستکش به دست هرچقدر هم سخت باشد، متولیان و تصمیم‌گیرندگان می‌گویند که تصمیم نهاییشان برگزاری آن است؛ هرچند زمزمه‌هایی درباره تغییر زمان کنکور از سوی برخی افراد و نمایندگان مطرح شده است. فاطمه زرین آمیزی، سخنگوی سازمان سنجش درخصوص اظهار نظرها و زمزمه‌ها درباره تغییر زمان برگزاری کنکور گفته است: «این اظهارنظرها صرفا یک پیشنهاد است. چرا که اگر قرار باشد کنکور لغو شود و یا زمان آن تغییر کند، کمیسیون آموزش مجلس نمی‌تواند درمورد آن تصمیم‌گیری کند بلکه اظهار نظرها باید در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شود و بعد از اینکه رای مورد نیاز را کسب کرد آزمون لغو خواهد شد. بنابراین فعلا این اظهارنظرها در حد پیشنهاد کمیسیون است و اتفاق جدیدی در این زمینه نیفتاده است.» او ادامه داده: «باید در خصوص پیشنهادهای کمیسیون آموزش مجلس جهت لغو کنکور از وزارت علوم و سازمان سنجش نیز به عنوان صاحب نظر مشورت گرفته شود و از ما بخواهند که در جلسات آنها حضور داشته باشیم. فعلا هیچ اقدامی در این زمینه ارائه نشده است و فعلا این پیشنهاد داده شده است و اگر به سازمان سنجش ارجاع داده شود ما نیز نظرات خود را ارائه می دهیم. بنابراین با یک پیشنهاد امکان لغو یک آزمون وجود ندارد. چرا که باید مورد کارشناسی قرار بگیرد.»
بنابراین با وجود زمزمه‌های برخی از نمایندگان درباره تغییر زمان کنکور اما آن طور که از سخنان سخنگوی سازمان سنجش آموزش کشور بر می‌آید خبری از به تعویق انداختن بیشتر از این کنکور نیست و براساس نظر سازمان سنجش و وزارت علوم آزمون‌ها کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با رعایت کامل اصول بهداشتی و تمهیدات صورت گرفته برگزار خواهد شد. این تمهیدات اما به گفته سخنگوی سازمان سنجش شامل افزایش حوزه‌ها، فاصله‌گذاری بین صندلی داوطلبان و امکان برگزاری آزمون برای داوطلبان مبتلا به کرونا در بیمارستان می‌شود. به گفته او، تعداد حوزه های برگزاری آزمون ها با افزایش 40 درصدی مواجه شده است و فاصله بین هر داوطلب با داوطلب دیگر نیز افزایش پیدا کرده و روز برگزار آزمون داوطلبان باید با ماسک سر جلسه حضور پیدا کنند و از آوردن وسایل شخصی به جز مدارک هویتی و مداد و پاک کن خود داری کنند. زرین تاکید کرده: «ما اعلام کردیم داوطلبانی که در بیمارستان‌ها بستری هستند با هماهنگی وزارت بهداشت در این بیمارستان‌ها بتوانند آزمون خود را بدهند اما داوطلبانی هم که در منزل بستری هستند می‌توانند مدارک خود را به باجه‌های رفع نقص مراجعه کنند. ما برای آنها حوزه‌های مجزا برای آزمون در نظر می‌گیریم.»
اما دلیل این پافشاری‌ها در چیست؟ سخنگوی سازمان سنجش دلیل آن را اینگونه بیان کرده است: «بسیاری از داوطلبان سرنوشتشان در گرو همین آزمون است و برای شرکت در آن زحمات زیادی کشیده‌اند. ما نمی‌توانیم زحمات آنها را نادیده بگیریم و اگر ما یک سال ورودی جدید نداشته باشیم بنابراین جامعه را از ورود کارشناس و افراد نخبه محروم می‌کنیم. بنابراین باید تبعات بعد از لغو کنکور را نیز درنظر گرفت و نباید عدالت آموزشی را نادیده بگیریم. بنابراین با اصول بهداشتی و رعایت داوطلبان می‌توانیم این آزمون‌ها را برگزار کنیم و برگزاری آن نیز هیچ ضرری به داوطلبان وارد نمی‌کند.»
اما تبعات عدم برگزاری کنکور سراسری تنها به محروم کردن کشور از نخبگان برای یک سال خلاصه نمی‌شود. عدم برگزاری کنکور تبعات بسیاری برای دولت دارد و بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها و امورات روزمره را بر هم می‌زند. تبعاتی که حتی گریبان داوطلبان کنکور را می‌گیرد. به خصوص داوطلبان پسر که عدم حضورشان در کنکور می‌تواند آنها را با چالش سربازی روبه‌رو کند. همین امر سبب شده تا ستاد کل نیروهای مسلح درباره تبعات آن بیندیشد و برای کاهش آن تصمیماتی بگیرد. امیر غلامرضا رحیمی‌پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح گفته است: هر زمانی که کنکور به تعویق بیفتد و تغییری در زمان آن ایجاد شود، ستاد کل نیز درخصوص اعزام مشمولان تصمیم می‌گیرد.
برگزاری کنکور با چنین شرایط خطرناکی که جان داوطلبان را به خطر می‌اندازد اما می‌تواند تبعات اجتماعی نیز برای دولت به همراه داشته باشد؛ «اعتراض داوطلبان و خانواد‌ه‌هایشان به ابتلای فرزندانشان به بیماریی کرونا»، اتفاقی که پیشتر نیز رخ داده است. این اولین بار نخواهد بود که کنکور دلیلی برای تشکیل تجمع‌های اعتراضی می‌شود. پیشتر نیز تجمع‌هایی به نحوه طراحی سوالات آزمون و تقلب در آن یا فروش سوالات در ایران شکل گرفته است. با این حال باید منتظر ماند و دید که اولین آزمون که قرعه آن به نام داوطلبان دکتری افتاده، چگونه برگزار می‌شود.∎
نظر شما