مهسا قوی قلب
خبرنگار
دکتر حسن روحانی روز پنجشنبه در جلسه رؤسای کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مبارزه با کرونا، با اشاره به لزوم اجرای طرح جامع سازگاری با کرونا تأکید کرد همه وزارتخانه‌ها، موظف به ارائه برنامه جامع سازگاری با کرونا به کمیته اجتماعی- امنیتی هستند تا در ستاد ملی، بررسی و تصویب شود. در این زمینه با توجه به اهمیت موضوع، جمعی از کارشناسان و تحلیلگران حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی معتقدند با سیاستگذاری جامع، ساماندهی و مدیریت کرونا می‌توان با تغییر سبک زندگی و عادات جدید رفتاری برای شهروندان شرایط سازگاری با این بیماری را در جامعه ایجاد کرد.
باید دستورالعمل‌ها تبدیل به رفتار، اخلاق و ایثار شوند
تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این رابطه به «ایران» می‌گوید: حدود ۶ ماه است که ویروس کرونا به‌طور جدی کلیه سیستم‌ها را در کشور تحت تأثیر قرار داده است. این طرح باید زودتر اجرا می‌شد تا طرح دومی مبنی بر انطباق‌پذیری در کرونا به اجرا درآید. مفروض این است که کرونا پدیده‌ای است که آمده تا بماند و تا همه جامعه و سطوح را فتح نکند، تمام نمی‌شود. به عبارتی کرونا وقتی تمام می‌شود که همه کرونایی شویم. در این حوزه، افراد ضعیف و کسانی که مراقب نیستند، آسیب می‌بینند، اما کسانی که مراقب هستند، با آن تطبیق پیدا می‌کنند.
به گفته او، چون همه این ماجرا را شوخی گرفته‌اند، در زندگی روزمره این بیماری به شکل معیوبی باقی مانده است. باید خود را با کرونا تطبیق دهیم، همه کرونایی شویم تا این بیماری هم از جامعه رخت بربندد. در این خصوص باید همه نهادها و سازمان‌های اجتماعی ورود پیدا کنند، اما اینکه کدام نهادها ارجح هستند، باید اولویت‌بندی شوند. حوزه عمومی از جمله اقتصاد جزو اولین نهادهای مسئول هستند، بهداشت و درمان و جامعه پزشکی نیز در رده‌های اول هستند، آموزش و پرورش، علوم و درنهایت حوزه سینما و دین و نهادهای دیگر در جامعه هم به عنوان اولویت‌های بعدی، باید در این مسأله ورود پیدا کنند. تاکنون سیاست نوشته شده‌ای در این خصوص ایجاد نشده تا تبدیل به رفتار شود.  آزاد ارمکی ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم به جایی برسیم که مدیریت کرونا را ساماندهی کنیم و این کار فقط با نوشتن دستورالعمل به انجام نمی‌رسد بلکه باید دستورالعمل‌ها تبدیل به رفتار، اخلاق و ایثار شوند. البته در این حوزه مطبوعات، روحانیت، روشنفکران و سیاستمداران نیز باید پیشقدم شوند و برای ارائه سیاستگذاری و ارائه راهکار مشارکت کنند.
ترکیب موفقیت‌ها با فرصت‌ها در مقابله با کرونا
هادی خانیکی، استاد علوم ارتباطات نیز با بیان اینکه پدیده کرونا جهان را درگیر کرده است، به «ایران» می‌گوید: مهمترین ویژگی این پدیده، نوظهور بودن آن و اپیدمی شدن و فراگیری آن است. به همین دلیل مواجهه با این بیماری عمدتاً بر اساس مجهولات و مشابهت‌سازی با پدیده‌های پیش از خود بوده که الآن متفاوت شده است. در پدیده کرونا، بحث آزمون و خطا در فرآیند مواجهه و مقابله با شیوع، از ابتدا تاکنون وجود داشته است. در هر مرحله هم برجسته شدن و حاد شدن پدیده شیوع کرونا، سیاستگذاری‌ها و اقدامات ما را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. مثلاً در ابتدا بیشتر ابعاد زیستی و بهداشتی و درمانی برجسته بود و در برنامه‌ها و سیاست‌ها، قرنطینه و اعمال محدودیت‌ها و رعایت فاصله فیزیکی و نظایر آنها مطرح می‌شد، اما به تدریج هرچه به جلو رفتیم، ابعاد اجتماعی، روانی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی نیز در مهار کرونا برجسته‌تر شدند و تفاوت نگرش‌ها به این پدیده حالا بیش از پیش به چشم می‌آید. او می‌افزاید همین دلایل است که مسأله سیاستگذاری جامع را به عنوان یک ضرورت مطرح کرده است، چون نادیده گرفتن ابعاد و آثار اقتصادی و دیگر ابعاد این اپیدمی بر زندگی تأثیر می‌گذارد. در نگاه اول تصور این بود که ظرف چند هفته و با گرم شدن هوا و یا بعضی از ملاحظات دیگر می‌توان برای کرونا محدودیت‌هایی در شیوع به وجود آورد، اما هرچه پیشتر آمدیم، چه در سطح جامعه و چه در سطح سیاستگذاری و حاکمیت، می‌بینیم که جنبه‌های دیگری از کرونا خود را نشان می‌دهد و نمی‌شود آنها را نادیده گرفت. بحث این است که در این شرایط چه می‌توان کرد؟ آیا باید تابع ضرورت‌های زندگی و نان شد یا بهداشتی و جان؟ به نظر می‌آید، تأکید روی محدود شدن در هر بخش پاسخگوی این وضعیت نیست و نیاز به این است که هم موفقیت‌ها و هم فرصت‌هایی که به وجود آمده در برخورد با مسأله کرونا ترکیب شوند تا بتوان نتیجه مورد نظر را بدست آورد. به عنوان مثال، در بحث آموزش و پرورش و دانشگاه دیدیم که با گسترش آموزش مجازی، افق تازه‌ای پیش روی کشور باز شد و قطعاً این قضیه پرتابی رو به جلو بود، از طرفی طبیعتاً باید روی کیفیت آموزش و جنبه‌های اجتماعی آن هم بیشتر کار شود. در سیاست‌هایی هم که کمابیش به گوش می‌رسد، سیاست‌های ترکیبی در حال لحاظ شدن هستند. طبیعتاً در حوزه‌های اقتصادی، دانش و صنعت تعبیراتی داریم و فضای جدید را باید با فضای کلاسیک به یکدیگر پیوند دهیم و با در نظر گرفتن فاکتورهای جدید مخاطره نیاز به اتخاذ سیاست‌های ترکیبی دیده می‌شود.البته باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که قربانی موفقیت‌های اولیه خود نشویم. کرونا، پدیده‌ای جدید و هزار چهره است که با اشکال جدید خود، تهدید‌های زیستی، اجتماعی و فرهنگی را به دنبال دارد. خانیکی، ادامه می‌دهد: فکر می‌کنم از اینجا به بعد، جنبه‌هایی که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، باید بیشتر دیده شوند و نگاه‌ها به این پدیده جامع‌تر شود.
تغییر سبک زندگی در همه ابعاد زندگی شهروندان
پوران درخشنده، کارگردان سینما هم با بیان اینکه برای اولین قدم باید سبک زندگی را عوض کرد، به «ایران» توضیح می‌دهد: با وجود کرونا نمی‌توان مثل قبل زندگی کرد. باید فاصله گذاری‌های اجتماعی جدی‌تر گرفته شود و شیوه نامه‌ها در این خصوص تجمیع شوند، تا با تغییر سبک زندگی بتوان مشکلات را از میان برداشت. نمی‌توان گفت مردم رعایت کنند ولی از طرف دیگر، سازمان‌ها و نهادها شیوه‌های مورد نظر را به‌طور کامل رعایت نکنند. به گفته این کارگردان سینما، تمامی سازمان‌ها و نهادها باید در خصوص شیوه نامه‌های مشخص به توافق برسند و پس از تصویب، تمامی وزارتخانه‌ها ملزم به اجرای آن شوند. همه باید برای کاهش بیماری احساس مسئولیت داشته باشند. برای مثال وقتی به مردم می‌گوییم ماسک بزنید، در ادارات و وزارتخانه‌ها هم همه باید ملزم به رعایت آن باشند، فرقی نمی‌کند، اتاق وزیر باشد یا کارمند، همه باید ملزم به رعایت اصول شیوه نامه‌ای باشیم که تصویب خواهد شد. به نظر من حتی باید قضیه جدی‌تر گرفته شود و برای رعایت نکردن اصول مورد نظر، جریمه هم اعمال کرد. در نهایت بهتر است هر چه سریعتر طرحی تدوین و تصویب شود و همه تابع آن باشند. در این خصوص، دولت و مردم هم باید با یکدیگر هماهنگ شوند.

بــــرش
سازگاری به معنای تعطیلی کسب و کارها نیست

آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی هم با اشاره به اینکه کرونا فعلاً با ما هست به «ایران» می‌گوید: در بحث مهار هم این بیماری را باید به عنوان یک میهمان ناخوانده در درازمدت پذیرفت. در مدت زمان کوتاهی، تعطیلی موقتی کسب و کارها به وجود آمد و بعد کسب و کارها بازگشایی شدند. این قضیه در دنیا هم مطرح شده که باید کرونا را بپذیریم. به گفته این اقتصاددان، باید حداقل خساراتی را که توسط کرونا بر زندگی وارد می‌شود نیز بتوانیم متحمل شویم. باید یک حداقلی را در تحمیل خسارات بپذیریم. اگر بیماری کنترل شود و از شیوع آن تا اندازه‌ای جلوگیری شود، باید سازگاری به وجود آید. منظور از سازگاری این است که کسب وکارهای مختلف فعالیت خود را تعطیل نکنند، بلکه درصدی از ظرفیت خود را به شیوه‌های مختلف تعطیل کنند و متحمل جزئی از خسارات باشند، در برابر می‌توانند هزینه‌های ثابت خود را با ادامه کار همپوشانی دهند، مثلاً وقتی سریالی بدون ماسک قرار باشد ساخته شود، می‌توان با فاصله‌گذاری اجتماعی و ابداعات و نوآوری کار را پیش برد. در بحث صنعت هم باید با سازگاری جلوی تعطیلی صنایع را بگیریم، در عین حال هم متحمل هزینه‌های جزئی برای جلوگیری از شیوع بیماری باشیم. کسب‌وکارها، می‌توانند با ظرفیت پایین همچنان سرپا بمانند.