صادرات گاز ایران به ترکیه که از ۱۲ فروردین‌ماه امسال به دلیل انفجار بخشی از خط لوله صادراتی در خاک ترکیه، متوقف شده بود، بعدازظهر روز چهارشنبه، ۱۱ تیرماه از سرگرفته شد.
در این باره خبرگزاری شانا به نقل از محمدرضا جولایی، سرپرست مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران نوشت که صادرات گاز ایران به ترکیه با رعایت همه تعهدهای پیشین از سوی طرفین ادامه خواهد داشت. ترکیه پس از 12 فروردین ماه که خط لوله وارداتی گاز ایران در مرز بازرگان و در خاک ترکیه دچار حادثه شد، پس از مذاکرات با مقامات ایرانی اعلام کرد تعمیرات این خط لوله را تا تیرماه انجام می‌دهد. بر این مبنا نیز محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرده بود: ترکیه تا پایان ماه ژوئن واردات گاز ایران را از سر می‌گیرد. بررسی‌های «ایران» در خصوص سبد تأمین گاز مصرفی ترکیه نشان می‌دهد که در این مدت سهم LNG (گاز طبیعی مایع) ایالات متحده امریکا در سبد سوخت مصرفی ترکیه افزایش یافته بود. این مسأله در راستای مذاکرات ترامپ و اردوغان، رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ 2020، با هدف افزایش سطح تجاری دو کشور به سالانه 100 میلیارد دلار در دهه آینده رقم خورده که در این مدت جایگزین بخشی از گاز وارداتی ایران بوده است.
همچنین در دو ماه متوالی، کشور آذربایجان در صادرات گاز طبیعی به ترکیه از روسیه پیشی گرفته بود و حدود 34.80‌درصد از گاز مصرفی ترک‌ها را تأمین می‌کرد. روسیه با سهم 17.86 درصدی در رتبه دوم قرار گرفت.
در عین حال، الجزایر با 13.37 درصد سومین تأمین کننده گاز مصرفی ترکیه بود. LNG امریکا 10.95 درصد از این سبد را به خود اختصاص می‌داد و پس از آن کشور قطر با 9.94 درصد در جایگاه بعدی قرار داشت. ترینیداد و توباگو و نیجریه نیز از دیگر کشورهای صادرکننده گاز به ترکیه بوده‌اند. در این میان سهم ایران از این بازار صفر بوده است. مرتضی بهروزی فر، عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات انرژی، در خصوص توقف واردات گاز ترکیه از ایران می‌گوید: «ترکیه با 2 هدف اصلی در چند ماه اخیر مبادی وارداتی گاز مصرفی خود را به‌طور قابل توجهی تنوع بخشیده است. نخست؛ داشتن برگ برنده در مذاکرات برای عقد قرارداد و دوم؛ تبدیل شدن به هاب گازی منطقه. به همین خاطر صفر شدن واردات گاز از ایران به اقتصاد این کشور ضربه‌ای نزد. علاوه بر این، کاهش مصرف گاز با افزایش دمای هوا و همینطور تعطیلی برخی از صنایع به سبب شیوع ویروس کرونا میزان واردات گاز این کشور را در ماه‌های اخیر کاهش داده بود. در چنین شرایطی حادثه خط لوله گاز وارداتی از ایران رخ داد و اکنون دوباره صادرات برقرار شده است.» او با اشاره به اتمام دوره قرارداد کنونی در سال 2025 بیان می‌کند: «ایران با ترکیه یک قرارداد بلندمدت صادرات گاز از سال ۲۰۰۱ دارد و مدت آن ۲۵ سال است. بر اساس این قرارداد، ترکیه باید هر سال حداقل حدود ۸.۵ میلیارد مترمکعب گاز برداشت کند. اکنون با نزدیک شدن به اتمام دوره این قرارداد، می‌بینیم که شرایط متفاوت از سال 2001 شده و این موضوع حساسی است. رقابت بر سر این بازار افزایش یافته و ایران باید با هوشمندی بیشتری این بازار را حفظ و حتی گسترش دهد.»
علاوه بر امریکا، کشورهایی مانند روسیه نیز با احداث خط لوله ترک استریم به ظرفیت صادراتی سالانه 31.5 میلیارد متر مکعب در نظر دارند، سهم خود را در بازار ترکیه افزایش دهند. قطر نیز به دنبال افزایش حضور خود در این بازار است و در چنین شرایطی مذاکرات برای تمدید قرارداد گازی با ترک‌ها سخت‌تر خواهد شد. ترکیه در سال 2019 حدود 47 میلیارد متر مکعب گاز وارد کرد و بیشترین رقم واردات روزانه نیز مربوط به 8 ژانویه بود که مصرف گاز این کشور به 246 میلیون متر مکعب رسید. گفتنی است که ایران جمعیت برابر با ترکیه اما مصرف گازی بیش از 3 برابر این همسایه صنعتی خود دارد.