به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مدتی است وضعیت بازار‌های مالی عجیب‌تر از روال تاریخی آنها شده و با راه‌انداختن کارناوال صعودی، قیمت هر مترمکعب مسکن در شهر تهران به 19میلیون تومان، دلار به 19هزار تومان، سکه به هشت‌میلیون و 700هزار و درنهایت نیز شاخص بازار سهام به مرز 1.5میلیون رسیده است. هرچند بخش کوچکی از مردم از این صعود‌ها منتفع بودند اما بخش زیادی از فعالان اقتصادی از التهابات به وجود آمده بسیار نگران هستند. این التهابات که در متفاوت‌ترین حالت تاریخی خود این‌بار از بازار سرمایه و رشد بی‌سابقه آن شروع شده است (در گذشته پس از افزایش قیمت ارز، بازار‌های دیگر نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گرفتند) احتمالا با بازیگردانی همین بازار نیز ادامه پیدا کند، چراکه با وجود حجم نقدینگی و بین پنج تا هشت‌میلیون فعال بازار سرمایه این بازار درحال حاضر مرکز ثقل توجهات رسانه‌ها و حتی افراد عادی بوده و خواهد بود. در گذشته به این صورت بود که پایین آمدن نرخ دلار می‌توانست آرامش را به بازار‌های دیگر برساند اما درحال حاضر به نظر می‌رسد که خود بازار ارز نیز متاثر از بازار سهام و فرازوفرود‌های آن شده است. از همین‌رو بررسی روند بازار سهام و متغیر‌های موثر بر آن نه‌تنها می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های بین‌بازاری کمک‌کننده باشد بلکه فعالان اقتصادی را در معامله سهام نیز یاری می‌رساند. یکی از فاکتور‌های بسیار مهم بررسی بازار سهام، عملکرد گروه‌های عضو و پیش‌بینی بازده اقتصادی و واقعی آنها در آینده بوده است. از گروه‌های موردتوجه بازار و فعالان حقیقی و حقوقی که عمدتا گروه‌های بزرگ و مطرح بازار را تشکیل می‌دهند، می‌توان به گروه محصولات شیمیایی، گروه خودرو، بانکی‌ها، گروه آهن و فولاد و دارویی‌ها اشاره کرد که حرکت صعودی یا نزولی آنها می‌تواند شاخص بازار را نیز به‌دنبال خود بکشاند. به‌عنوان مثال در روز بازگشایی نماد خودرو با هجوم خریداران برای نشستن در صف خرید این سهام، عمده بازار با ریزش و عرضه سهام مواجه شد. بررسی بزرگان بورسی نشان می‌دهد بازدهی این گروه‌ها هرچند بالا اما در بعضی موارد نیازمند اصلاح و در بعضی دیگر همچنان با پتانسیل رشد دیده می‌شود. اما درکنار گروه‌های بزرگ بازار سهام که آینده‌سازان این بازار نیز محسوب می‌شوند، گروه‌های کوچک و با نماد‌هایی محدود وجود دارند. این گروه‌ها هرچند ممکن است به اندازه سهام‌های بزرگ مطرح نباشند اما در بسیاری موارد با بازدهی‌های عجیب و غریبی همراه بوده‌اند، مثلا گروه محصولات چرمی تنها با یک نماد بازدهی بیش از 1000درصدی را نصیب سهامداران خود کرده که ممکن است از دید بسیاری از فعالان بازار غافل مانده باشد. «فرهیختگان» در این گزارش به بررسی ویژه‌ای از جزئیات و اطلاعات گروه‌های بزرگ و پربازده بازار بورس پرداخته و با نگاه به متغیر‌های بنیادین موثر براین گروه‌ها از روند پیش‌روی آنها نیز صحبت کرده است. شناخت کامل از گروه‌های فعال در بازار بورس می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری برای فعالیت در بازار سهام باشد.

    بازدهی 1660 درصدی معدنی‌ها

سهام شرکت‌‌های معدنی از دیرباز در بورس تهران در زمره سهام پیشرو قرار داشته و همواره این شرکت‌‌ها طرفداران زیادی در بازار سرمایه داشته‌اند، یکی از ویژگی‌‌های اصلی سهام معدنی در بازار، بزرگی این شرکت‌‌ها و تاثیرگذاری آنها بر رشد‌های پی‌در‌پی شاخص است. درحال‎‌حاضر سهام شرکت‌‌های معدنی ازجمله سنگ‌آهنی‌ها، تولیدکنندگان سرب و روی و مس صرف‌نظر از سهام فولادی‌ها ‌بخش قابل‌توجهی از ارزش بورس را به خود اختصاص داده‌اند، ازاین‎رو سهامداران بسیاری در این شرکت‌‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. صنعت استخراج معادن با 15 نماد معاملاتی حدود 6درصد از بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است. این صنعت در سال 98 و سه ماهه نخست امسال، همزمان با رشد شاخص کل با ثبت 1660درصد، بازدهی سالیانه به‎عنوان پربازده‌ترین صنعت بورسی شناخته می‌شود و در دوران طلایی بورس این صنعت بسیار خوش درخشید. همچنین این صنعت در ماه اخیر که شاخص کل و بسیاری از صنایع دچار اصلاح شده بودند با ثبت 37درصد بازدهی ماهیانه بین اهالی بازار به‎عنوان یک صنعت مطمئن برای سرمایه‎گذاری شناخته می‌شود. شرکت‌‌های حاضر در این صنعت با میانگین قیمتی 5300 تومان به‎عنوان یکی از صنایع گران در بازار شناخته می‌شوند؛ به‎نحوی که سهام شرکت معدنی دماوند با نماد معاملاتی کدما با قیمت هر سهم 47 هزارتومان، عنوان گران‎ترین سهم بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است. این درحالی است که سهام شرکت توسعه و معادن فلزات با نماد معاملاتی و معادن، با قیمت هر سهم1600 تومان، ارزان‌ترین سهم این صنعت تلقی می‌شود. نسبتP/E این صنعت طبق اطلاعات ثبت‎شده در سایت سازمان بورس20.94 است که 9 سهم حاضر در این صنعت، نسبت P/E بالاتر از صنعت و 6 سهم نیز نسبت P/E کمتر از صنعت را به ثبت رسانیده‌اند. میانگین حجم 90 روزه‌ این صنعت حدود 65 میلیون حجم است که سهام شرکت معدنی و صنعتی گل‎گهر با نماد معاملاتی کگل، 28 میلیون حجم از این میانگین حجم 90 روزه را به خود اختصاص داده است. بازدهی صنعت استخراج معادن در یک سال گذشته، بسیار فراتر از بازدهی شاخص کل، رشد قیمت دلار، تورم و نقدینگی بوده است و به نظر می‎رسد این صنعت علاوه‎بر روند مثبت بازار بورس و اوراق بهادار تهران و ورود جریان نقدینگی به این بازار، بیشتر تحت‎تاثیر افزایش قیمت فلزات جهانی و رشد تقاضای جهانی برای فلزات اساسی است که تقاضا برای محصولات معدنی را نیز افزایش می‌دهد. همچنین قوانین و مقررات حمایتی دولت نقش مهمی در سودآوری شرکت‌‌های این صنعت بورسی دارند. علاوه‎بر مطلب گفته‎شده استفاده از نرخ تسعیر ارز در بازار آزاد، موجب سود‌آوری بالای این صنعت و درنهایت نسبتP/E بالاتر از حد معمول آنها نسبت به بازار یا صنایع دیگر است. درمجموع این گروه به‎عنوان مکمل صنعت فلزات اساسی و یکی از صنایع مهم و ارزآور در کشور بسیار موردتوجه است. درحالی‌که همزمان با شیوع ویروس کووید-19 اقتصاد جهانی در یک رکود بی‌سابقه قرار گرفت، به نظر می‌رسد با اوج‌گیری دوباره قیمت فلزات جهانی و نشانه‌‌های پایان رکود اقتصاد جهانی، همچنان به رشد و بازدهی این صنعت می‌توان امید داشت.

    در یک نگاه

گروه کاشی و سرامیک: این صنعت نیز مانند صنعت سیمان در چرخه تولید مسکن و انبوه‌سازی قرار می‌گیرد، مجموع ارزش بازار شرکت‌های این صنعت تنها ۲۳۰۰ میلیارد تومان بوده، لذا از صنایع کوچک بورسی به‌شمار می‌رود. صنعت کاشی و سرامیک نیز با 8 نماد معاملاتی خود توانست 676 درصد بازدهی سالیانه را داشته باشد، این صنعت که 0.20 درصد از بازار بورس و اوراق بهادار تهران را نیز در اختیار دارد توانست طی روزهای معاملاتی قبل بازدهی پنج‌درصدی به‌خود اختصاص دهد. سهام حاضر در این صنعت با میانگین قیمتی 1800 تومانی، مانند گروه واسطه‌گری‌های پولی و مالی در طبقه نسبتا ارزان جای می‌گیرند.

غذایی‌ها: این صنعت به‌همراه صنعت داروسازی علی‌رغم ارزش بازار نه‌چندان بالای خود (مجموعا حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان) از صنایع بورسی مورد توجه است. 32 نماد معاملاتی حاضر در این صنعت علاوه‌بر اختیار داشتن سه‌درصد از بازار سهام واوراق بهادار تهران طی سال 98 و دوماهه نخست امسال نیز حدود 660 درصد بازدهی و رشد قیمتی داشته‌اند. همچنین این صنعت طی معاملات ماه قبل نیز از بازدهی 13 درصدی برخوردار بود تا فارغ از اصلاح شاخص کل بتواند به رشد خود ادامه دهد. بررسی مقدار میانگین قیمتی سهام موجود در این صنعت قیمت 5800 تومان را نشان می‌دهد که حاکی از گران بودن این صنعت در بازار بورس و اوراق بهادار است.

 معدنی‌ها: صنعت استخراج معادن با 15 نماد معاملاتی حدود 6درصد از بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است. این صنعت در سال 98 و سه ماهه نخست امسال، همزمان با رشد شاخص کل با ثبت 1660درصد، بازدهی سالیانه به‎عنوان پربازده‌ترین صنعت بورسی شناخته می‌شود و در دوران طلایی بورس این صنعت بسیار خوش درخشید. همچنین این صنعت در ماه اخیر که شاخص کل و بسیاری از صنایع دچار اصلاح شده بودند با ثبت 37درصد بازدهی ماهیانه بین اهالی بازار به‎عنوان یک صنعت مطمئن برای سرمایه‎گذاری شناخته می‌شود. شرکت‌‌های حاضر در این صنعت با میانگین قیمتی 5300 تومان به‎عنوان یکی از صنایع گران در بازار شناخته می‌شوند.

گروه ارتباطات: صنعت اطلاعات و ارتباطات با سه نماد معاملاتی های_وب، اپرداز و اوان سهم ناچیزی از بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است؛ اما این صنعت کوچک در سال گذشته بازدهی سالیانه 1100درصدی ثبت کرد و در ماه گذشته با ثبت بازدهی ماهیانه 22درصدی از صنایع موردتوجه بازار بود.

گروه خودرو: بازدهی این گروه در یک‌ماهه اخیر با ثبت رقم 68 درصد، پنجمین بازدهی در بین گروه‌های بازار بوده است. این گروه که متشکل از 28 شرکت بورسی و فرابورسی بوده، در یک سال اخیر و درحالی‌که دلار با بازدهی 48 درصدی، تورم با رشد 29.8 درصدی و نقدینگی با افزایش 31 درصدی همراه بوده، بازدهی 550 درصدی را نسبت به اوایل تیرماه سال پیش ثبت کرده که در مقایسه با سال‌های دورتر خیره‌کننده بوده است.

گروه شیمیایی‌ها: درحال حاضر به‌صورت کلی 58 شرکت شامل شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی و شیمیایی در بورس و فرابورس مشغول به فعالیت بوده که پتروشیمی پارس با ارزش بازاری 100 هزار میلیارد بزرگ‌ترین سهم گروه پتروشیمی فناوران (شفن) با قیمت 29,600 گران‌ترین سهم گروه محسوب می‌شود. این گروه 10 درصد از ارزش کل بازار را تشکیل داده و در لیست شرکت‌های آن پتروشیمی داراب با قیمت 241 تومان ارزان‌ترین سهم گروه محسوب می‌شود. این گروه در یک سال اخیر و باوجود بازدهی 48 درصدی نرخ ارز، بازدهی 440 درصدی را تجربه کرده است.

گروه فلزات: درحال حاضر معاملات 38 شرکت خود را در بازار‌های بورس و فرابورس انجام داده و درطول یک‌سال اخیر سهامداران خود را با بازدهی 475 درصدی همراه کرده است. در بین 38 شرکت از گروه فلزات اساسی، شرکت ملی سرب و روی ایران (فسرب) با قیمت 17,100 تومان گران‌ترین سهم و ذوب‌آهن اصفهان با 844 تومان ارزان‌ترین سهم‌های موردمعامله را در اختیار خود قرار داده‌اند. این گروه با میانگین قیمتی 4716 تومان برای هر برگه سهم در طول سه‌ماهه اخیر که بازار‌های جهانی تحت‌تاثیر شیوع ویروس کرونا بوده‌اند، با بازدهی بیشتر از بازدهی شاخص کل رقم 207 درصد را ثبت کرده است. این گروه که 14.4درصد از ارزش کل بازار بورس و فرابورس را در اختیار خود قرار داده است.

وضعیت خوب دارویی‌ها: این صنعت در کشور ما در حدود 100 شرکت را در خود می‌بیند که 47 شرکت آن به عضویت بازار بورس و فرابورس درآمده است. این صنعت که در یک سال اخیر با بازدهی 539 درصدی همراه بوده است همزمان از حاشیه سود و سود خالص خوبی نسبت به دیگر صنایع برخوردار بوده است. این گروه 47 شرکتی میانگین قیمتی 5389 تومان داراست که شرکت پارس‌دارو (دپارس) با قیمت 15,375 گران‌ترین و داروسازی شیمی تهران (شتهران) با 851 تومان ارزان‌ترین شرکت‌های عضو این گروه هستند. همچنین گروه دارویی در 6 ماهه اخیر که حجم معاملات گروه به‌طور میانگین در حدود 100 میلیون در روز بوده است، بازدهی 219 درصد را ثبت کرده است. از طرف دیگر این صنعت 2 درصد از ارزش کل بازار را تشکیل داده و 18 درصد سهام شناور را در خود جای داده است.

گروه بانکی‌ها: صنعت بانکی و موسسات اعتباری با 18 نماد معاملاتی با ارزش بازاری 460 هزار میلیارد تومان معادل حدود 7.2 درصد از بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است. این صنعت طی سال 98 و سه‌ماهه نخست امسال، همزمان با رشد شاخص کل بازدهی سالیانه 514 درصد را ثبت و طی ماه اخیر که شاخص کل و بسیاری از صنایع روزهای
پرافت و خیزی را سپری کردند، بازدهی 47 درصد را داشته است.

گروه ارتباطات کوچک، اما پر بازده

مورد مهمی که درمورد صنعت اطلاعات و ارتباطات باید به آن توجه شود، به‎کارگیری فناوری‌‌ها و تکنولوژی‌‌های جدید و رشد روزافزون آنهاست. لذا به‎طور کلی معمولا شرکت‌‌هایی که توجه بیشتری به فناوری‌‌های روز دنیا دارند در این صنعت موفق‌تر خواهند بود. واضح است که اطلاعات و ارتباطات در کشور ما صنعتی نوپا بوده و در آینده احتمالا شرکت‌‌های بیشتری در این حوزه وارد بورس خواهند شد. صنعت اطلاعات و ارتباطات با سه نماد معاملاتی های_وب، اپرداز و اوان سهم ناچیزی از بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است؛ اما این صنعت کوچک در سال گذشته بازدهی سالیانه 1100درصدی ثبت کرد و در ماه گذشته با ثبت بازدهی ماهیانه 22درصدی از صنایع موردتوجه بازار بود. میانگین قیمتی سهام حاضر در این صنعت، 4000تومان است و مبین‎وان کیش با قیمت هر سهم 9600 و داده‎گستر عصر نوین_‌های‎وب با قیمت هر سهم 2700 به‎ترتیب به‏عنوان گران‌ترین و ارزان‎ترین سهام این صنعت شناخته می‌شوند. نسبت P/Eثبت‎شده در سایت سازمان بورس 43.48 است که نماد‌‌های های_وب و اوان نسبت‎های P/E بالاتری از صنعت ثبت و تنها در این صنعت نماد اپرداز است که نسبت P/E کوچکتری از صنعت را ثبت کرده است. میانگین حجم 90 روزه‌ این صنعت حدود 53 میلیون حجم است که سهام شرکت داده‎گستر عصر نوین_‌های‎وب با نماد معاملاتی های_وب، 41 میلیون حجم از این میانگین حجم 90 روزه را به خود اختصاص داده است. سیستم‌‌های اطلاعاتی و تکنولوژی اطلاعات (IT) روزبه‎روز نقش مهم‌تر و حیاتی‌تر در کسب‎وکار شرکت‌‌ها پیدا کرده و جایگاه خود را در معاملات شرکت‌‌ها تثبیت می‌کنند. روند روبه‎رشد تجارت الکترونیک نیز بر همین موضوع دلالت دارد. از طرفی شیوع ویروس کووید-19 نیز موجب گسترش فعالیت و آشنا شدن آحاد مردم با این دست از شرکت‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی است که می‌توان انتظار داشت با عرضه اولیه‌‌های بیشتر در این صنعت همچنان مورد تقاضا و توجه، سرمایه‎گذاران و فعالان بازار قرار گیرد.

    گروه محصولات چرمی تنها با یک نماد

گروه صنعتی ملی با نماد معاملاتی وملی تنها نماد حاضر در این صنعت است که حدود 0.5 از بازار بورس اوراق بهادار تهران را تشکیل می‌دهد. این شرکت با 247 میلیون تعداد سهم و درصد شناوری چهار درصد، در سال گذشته و دو ماهه نخست امسال حدود 1000درصد رشد قیمتی و بازدهی داشته و سود خوبی را برای سهامداران به ارمغان آورده است. با توجه به عملکرد و گزارش‌های این شرکت در‌ بخش تولیدات کفش، اکنون با قیمت 40 هزارتومان به‎عنوان یکی از گران‎ترین سهام بازار شناخته می‌شود که همچنان موردتوجه خریداران قرار دارد. از طرفی با ثبت 15 هزار بیشترین مقدار ثبت‎شده برای نسبتP/E را داراست. این سهم در ماه گذشته فارغ از نوسانات شاخص کل بازدهی 16درصدی را ثبت کرد و توانست از لحاظ قیمتی وارد کانال 40 هزارتومانی شود. از طرفی میانگین حجم 90 روزه‌ این سهم نیز حدود 70 میلیون حجم بود. وملی تنها عضو صنعت دباغی و پرداخت چرم در بورس اوراق بهادار تهران است. ارزش بازار این شرکت حدود ۱۷۰۰ میلیاردتومان است که برای یک گروه تک‌سهم عدد جالب‏توجهی است. این صنعت نیز با رشدی فراتر از رشد متغیر‌‌های کلان اقتصادی همراه بوده و علاوه‎بر روند بازار بورس و اوراق بهادار تهران و رشد تورم، وضعیت سودآوری و رشد این شرکت را می‌توان با میزان تولید و فروش آن در سنوات گذشته بررسی کرد. واردات بی‌رویه محصولات مشابه خارجی تهدیدی جدی برای این صنعت در کشور ما به شمار می‌رود، اما استفاده از تکنولوژی و متد روز دنیا می‌تواند به رشد و توسعه آن کمک کند.

    گروه واسطه‌گری‌‌های پولی و مالی

این صنعت که به لیزینگ مالی نیز معروف است با مجموع حدود هفت هزار میلیاردتومان ارزش بازار شرکت‌هایش، یکی از کوچک‌ترین صنایع بازار سرمایه در ایران است. صنعت واسطه‎گری‌‌های پولی و مالی با 20 نماد معاملاتی حدود یک درصد از بازار بورس و اوراق بهادار تهران را در اختیار دارد که این صنعت نیز با ثبت 776درصد بازدهی سالیانه در میان صنایع پربازده جای می‌گیرد و در روز‌های معاملاتی ماه قبل هفت درصد بازدهی ماهیانه را ثبت کرده است. 20 نماد حاضر در این صنعت دارای میانگین قیمتی 1400 تومان هستند که این صنعت را از لحاظ قیمت در طبقه‌ نسبتا ارزان جای داده‌اند. با این حال لیزینگ ایران با نماد معاملاتی ولیز با قیمت هر سهم 1900 تومانی گران‎ترین و لیزینگ رایان سایپا با نماد معاملاتی ولساپا با قیمت هر سهم 800 تومان ارزان‎ترین سهام این صنعت شناخته می‌شوند. طبق اطلاعات موجود در سایت سازمان بورس مقدار نسبت P/E 28.73 است که سهام 9 شرکت نسبت P/E بالاتری نسبت به صنعت و سهام 11 شرکت نیز نسبت P/E کوچک‎تری از صنعت ثبت کرده‌اند. میانگین حجم 90 روزه‌ این صنعت حدود 189 میلیون حجم است که سهام لیزینگ رایان سایپا با نماد معاملاتی ولساپا، 99 میلیون حجم از این میانگین حجم 90 روزه را به خود اختصاص داده است. مزایای عمد‌ه‎ای همچون تسهیل در فرآیند اعطای تسهیلات، امکان تامین مالی صددرصدی، عدم‎نیاز به وثایق زیاد به‎علت عدم‎انتقال مالکیت دارایی، امکان تامین مالی بلندمدت، برخورداری از مشوق‌‌های مالیاتی و... از مهم‎ترین مواردی است که تامین مالی به روش لیزینگ را در مقایسه با تامین مالی به شیوه اخذ تسهیلات از بانک‌ها، جذاب‌تر می‌کند. بیشترین تاثیر بنیادی در این گروه نشأت‏گرفته از نرخ بهره بانکی، ریسک پایین‎تر و وضعیت تسهیلات و بازپرداخت آنهاست. همچنین قرارداد‌های انعقادی با مشتریان بزرگ نیز می‌تواند به سودآوری این شرکت‌‌ها کمک بسزایی کند. کاهش نرخ سود بانکی از سوی وزارت اقتصاد و تمایل تامین سرمایه اولیه برای طرح‌‌های اقتصادی و صنعتی از طریق شرکت‌‌های تامین سرمایه از عواملی است که باعث جذابیت این صنعت می‌شود و می‌تواند همچنان در کانون توجه قرار گیرد.

    8 نماد با 676 درصد بازده در گروه کاشی و سرامیک

این صنعت نیز مانند صنعت سیمان در چرخه تولید مسکن و انبوه‌سازی قرار می‌گیرد، مجموع ارزش بازار شرکت‌های این صنعت تنها ۲۳۰۰ میلیارد تومان بوده، لذا از صنایع کوچک بورسی به‌شمار می‌رود. صنعت کاشی و سرامیک نیز با 8 نماد معاملاتی خود توانست 676 درصد بازدهی سالیانه را داشته باشد، این صنعت که 0.2 درصد از بازار بورس و اوراق بهادار تهران را نیز در اختیار دارد توانست طی روزهای معاملاتی قبل بازدهی پنج‌درصدی به‌خود اختصاص دهد. سهام حاضر در این صنعت با میانگین قیمتی 1800 تومانی، مانند گروه واسطه‌گری‌های پولی و مالی در طبقه نسبتا ارزان جای می‌گیرند و سهام کاشی پارس با نماد معاملاتی کپارس با قیمت هر سهم 9500 و سهام کاشی صدف سرام استقلال آباده با نماد معاملاتی کصدف با قیمت هر سهم 1100 تومان، به ترتیب گران‌ترین و ارزان‌ترین سهام موجود در این صنعت شناخته می‌شود. همچنین نسبت P/E این صنعت 63.58 است و در بررسی نسبت‌های  P/Eسهام شرکت‌های این صنعت متوجه می‌شویم سهام سه شرکت نسبت  P/Eبالاتری از صنعت و سهام پنج‌شرکت نسبت P/E کوچک‌تری از صنعت را دارند. میانگین حجم 90 روزه این صنعت در حدود 22 میلیون حجم است که سهام کاشی و سرامیک حافظ با نماد معاملاتی کحافظ، 6.5 میلیون حجم از این میانگین حجم 90 روزه را به‌خود اختصاص داده است. در سال‌های اخیر کمبود نقدینگی و مشکلات بخش مسکن بر شرکت‌های حاضر در این گروه نیز اثراتی گذاشته است. هرچند توسعه صادرات در سال‌های گذشته در افزایش سودآوری شرکت‌های این حوزه نقش موثری داشته است. اثرات افزایش نرخ فروش محصولات در گروه کاشی و سرامیک مثبت ارزیابی می‌شود و همان‌گونه از اطلاعات آورده شده، برمی‌آید افزایش حاشیه سود خالص شرکت‌ها را در پی داشته است. امید به بهبود و رونق اقتصادی کشور و افزایش ساخت‌وساز می‌تواند زمینه‌های بالا رفتن فروش مقداری شرکت‌ها و افزایش درآمد را به‌وجود آورد. همچنین با توجه به شرایط ساخت‌وساز در کشورهای همسایه همچون عراق و سوریه می‌توان به افزایش صادرات امید داشت.

    رشد غذایی‌ها وابسته به وضعیت داخلی

صنعت غذایی ایران که عمدتا توسط بخش خصوصی اداره می‌شود از لحاظ تاریخی به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین صنایع ایران شناخته می‌شود که به‌دلیل مدیریت خصوصی نسبت به صنایع دیگر عمدتا دولتی از درجه رقابت‌پذیری بالایی برخوردارند. همین امر موجب شده که شرکت‌های فعال در این صنعت به‌طور مستمر خود را به جدید‌ترین تکنولوژی‌های روز دنیا برای رقابت و حفظ بازار داخلی مجهز سازند. این صنعت به‌همراه صنعت داروسازی علی‌رغم ارزش بازار نه‌چندان بالای خود (مجموعا حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان) از صنایع بورسی مورد توجه است. 32 نماد معاملاتی حاضر در این صنعت علاوه‌بر اختیار داشتن سه‌درصد از بازار سهام واوراق بهادار تهران طی سال 98 و دوماهه نخست امسال نیز حدود 660 درصد بازدهی و رشد قیمتی داشته‌اند. همچنین این صنعت طی معاملات ماه قبل نیز از بازدهی 13 درصدی برخوردار بود تا فارغ از اصلاح شاخص کل بتواند به رشد خود ادامه دهد. بررسی مقدار میانگین قیمتی سهام موجود در این صنعت قیمت 5800 تومان را نشان می‌دهد که حاکی از گران بودن این صنعت در بازار بورس و اوراق بهادار است. به‌هرحال سهام شرکت اقتصادی و خودکفایی آزادگان با نماد معاملاتی خودکفا با قیمت هر سهم 20 هزار تومان علاوه‌بر گران‌ترین سهم این صنعت به‌عنوان یکی از سهام‌ گران در بازار بورس و اوراق بهادار نیز شناخته می‌شود؛ این درحالی است که سهام شرکت گلوکوزانبا نماد معاملاتی غگل نیز با قیمت هر سهم 850تومان نیز ارزان‌ترین سهم این صنعت تلقی می‌شود. نسبت P/E صنعت محصولات غذایی مقدار66.75 است که سهام 13 شرکت محصولات غذایی، نسبت P/E بزرگ‌تری از صنعت و سهام 19 شرکت محصولات غذایی، نسبت P/Eکوچک‌تری از صنعت را ثبت کرده‌اند. صنعت غذایی به‌دلیل تهیه مواد اولیه از داخل کشور و عمده فروش داخلی آن، از صنایعی است که کمترین اثرپذیری را از تنش‌های سیاسی و تحریم‌های بین‌المللی دارد. ولی از لحاظ استفاده از خدمات بانک‌های بین‌المللی برای صادرات و واردات در دوران تحریم با مشکل مواجه شده است؛ به نظر می‌رسد این صنعت طی سالیان گذشته هم بستگی بیشتری با تورم داخلی داشته و بخشی از بازدهی این صنعت متاثر از افزایش تورم و افزایش تورم انتظاری در داخل کشور است، بنابراین این صنعت همگام با افزایش تورم نیز توان رشد و افزایش بازدهی را دارد.

    پیشتازی خودرو از بازار

خودرو از صنایع مهمی است که می‌توان آن را به‌عنوان یکی از نمادهای پیشرفت کشورها و نمایش قدرت صنعتی جوامع به‌حساب آورد. به‌واقع صنعت خودرو به‌لحاظ ارتباط گسترده با زنجیره‌ای از صنایع قبل و بعد از خود، صنعتی کلیدی محسوب شده و دارای پتانسیل بالایی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی است، به‌طوری که گفته می‌شود به‌ازای تولید هر خودرو دو شغل ایجاد شده که بخشی از آن به‌طور مستقیم در صنعت خودرو و بخش دیگر مربوط به صنایع پایین و بالادست خواهد بود. درحال حاضر که چند روزی از صف خرید هشت میلیونی برای ثبت‌نام 25 هزار خودرو نگذشته است، گروه خودرو و قطعات آن در بازار بورس و فرابورس نیز با بازدهی مثبت 17درصدی در هفت روز اخیر روبه‌رو بوده‌اند. این درحالی است که بازدهی این گروه در یک‌ماهه اخیر با ثبت رقم 68 درصد، پنجمین بازدهی در بین گروه‌های بازار بوده است. باوجود همه اینها در روز‌های فروش 25 هزار خودرو، عمده سهم‌های این گروه در دامنه منفی 5 معامله می‌شدند که رفتار سرمایه‌گذار‌ها به‌ویژه تازه‌وارد‌ها در به‌وجود آمدن چنین تناقضی بی‌تاثیر نبوده، چراکه عده‌ای در سهام خودرویی و قطعات آن در جایگاه فروشنده می‌نشستند و از آن طرف به‌دنبال ثبت‌نام و فراهم کردن بخشی از پول خرید خودرو بوده‌اند. چنین اتفاقاتی گذرا و تاثیرات آن نیز کوتاه‌مدت خواهد بود، چراکه روند و چشم‌انداز صنایع خودرویی به مولفه‌های کلیدی‌تری چون تجارت بین‌الملل، نرخ ارز، تحریم، تورم و نقدینگی و متغیر بازاری وابسته خواهد بود. این گروه که متشکل از 28 شرکت بورسی و فرابورسی بوده، در یک سال اخیر و درحالی‌که دلار با بازدهی 48 درصدی، تورم با رشد 8/29 درصدی و نقدینگی با افزایش 31 درصدی همراه بوده، بازدهی 550 درصدی را نسبت به اوایل تیرماه سال پیش ثبت کرده که در مقایسه با سال‌های دورتر خیره‌کننده بوده است. در این گروه که میانگین قیمت سهام 2459 تومان بوده، سهم خپویش با قیمت 13074 تومان گران‌ترین و سهام خشاپا با 279 تومان ارزان‌ترین در میان گروه محسوب می‌شوند. صنعت خودرو درمجموع با ارزش بازاری 245 هزار میلیارد درحال حاضر 10 درصد از کل ارزش بازار را در اختیار دارد که 34 درصد از کل این صنعت شناور بوده و باقی در اختیار شرکت‌های حقوقی است. از طرفی در 200 روز اخیر که بازار بورس وارد فاز صعودی بی‌سابقه‌ای شده است، این گروه که هشتمین گروه بازار به‌لحاظ ارزش بازاری محسوب می‌شود، به‌طور میانگین و روزانه 350 میلیون حجم معاملات را برای خود ثبت کرده است که نشان از توجه بازار و فعالان آن به این گروه و همچنین میزان نقدشوندگی بالای آن دارد. در ادامه اما برای ترسیم چشم‌انداز این گروه در سال 99 و 28 شرکت فعال در آن می‌توان از چهار عامل اقتصاد جهانی، نرخ ارز، نرخ تورم و متغیر‌های بازاری کمک گرفت. در اقتصاد جهانی که تحت تاثیر شیوع بیماری کرونا به رکود نسبی فرورفته و کم‌کم در حال بازگشت است، نکته مثبتی برای گروه خودرویی یافت نخواهیم کرد، چراکه این گروه همچون صنایع دیگر تحت تحریم بوده و امکان دریافت و انتقال تکنولوژی و وضع قرارداد جدید را نخواهد داشت. همچنین اهرم نرخ ارز نیز باتوجه به رشد 48 درصدی آن در مقابل بازدهی 550 درصدی این گروه دیگر کارآیی نخواهد داشت و چه‌بسا این گروه باید منتظر افزایش دوچندان نرخ ارز برای صعود و تکیه به آن باشد. تورم اما باتوجه به پیش‌بینی وقوع 25 درصدی آن در سال 99 و همچنین انتظارات تورمی بالای جامعه می‌تواند لنگرگاه خوبی برای افزایش قیمت خودرو و قطعات آن به‌عنوان کالاهای مصرفی و سرمایه‌ای باشد. در بین متغیر‌های بازاری نیز مشاهده می‌شود که (P/E (ttm گروه قطعات با عدد 138 و خودرو با ثبت رقم 34 نسبت به P/E کل بازار بورس و فرابورس که عدد 31 بوده، بیشتر بوده و امکان رشد بیشتر را سخت و مشروط به دلایل دیگر خواهد کرد. در این گروه از 28 شرکت بورسی و فرابورسی با متوسط (P/E) 86 12 شرکت بالاتر از آن و باقی شرکت‌ها پایین‌تر از P/E گروه قرار دارند. با همه این تفاسیر باتوجه به افزایش سرمایه‌ها و تجدید ارزیابی‌های انجام‌شده در این صنعت و باوجود وضعیت بهتر سودآوری در سال 99 و همچنین احتمال ورود نقدینگی مجدد به بازار سهام می‌توان به رشد متعادل این گروه امیدوار بود.

    بازده 440 درصدی برای 58 نماد شیمیایی

با گسترش صنایع پتروشیمی و تلاش دولت برای خصوصی‌سازی در سال‌های اخیر، شرکت‌های زیادی از این حوزه در بورس اوراق بهادار پذیرش شده‌اند. درحال حاضر به‌صورت کلی 58 شرکت شامل شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی و شیمیایی در بورس و فرابورس مشغول به فعالیت بوده که پتروشیمی پارس با ارزش بازاری 100 هزار میلیارد بزرگ‌ترین سهم گروه پتروشیمی فناوران (شفن) با قیمت 29,600 گران‌ترین سهم گروه محسوب می‌شود. این گروه 10 درصد از ارزش کل بازار را تشکیل داده و در لیست شرکت‌های آن پتروشیمی داراب با قیمت 241 تومان ارزان‌ترین سهم گروه محسوب می‌شود. این گروه در یک سال اخیر و باوجود بازدهی 48 درصدی نرخ ارز، بازدهی 440 درصدی را تجربه کرده است که باتوجه به رکود حاکم بر اقتصاد ایران و کاهش تراز تجاری آن، غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. ازطرفی صنعت محصولات شیمیایی در 200 روز اخیر به‌طور میانگین و روزانه 112 میلیون حجم برای معاملات خود ثبت کرده که نشان می‌دهد همچون گروه خودرو از گروه‌های موردتوجه حقیقی‌ها و حقوقی‌ها بوده است. گروه محصولات شیمیایی که بزرگ‌ترین پتروشیمی‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کشور را در خود جای داده است، به‌نسبت دیگر صنایع در زمینه‌های صادرات، واردات، هزینه و درآمد وابسته به مولفه‌های خارج از مرز‌ها خواهد بود. نرخ جهانی نفت، نرخ ارز، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و وضعیت اقتصاد جهانی به غیر از متغیر‌های بازاری از موثرترین عوامل روی قیمت سهم‌های این گروه است. با این اوصاف باتوجه به پیش‌بینی میانگین 30 دلاری قیمت نفت در سال 99 و افت‌وخیز آن حول همین قیمت می‌توان پیش‌بینی کرد که شرکت‌های پتروشیمی لااقل امید زیادی به افزایش قیمت‌های خود از طریق افزایش قیمت نفت نخواهند داشت. از طرفی براساس بودجه سال 99 نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تغییراتی خواهد داشت که فعالان بازار باید متوجه این تغییرات باشند. در کنار اینها، به‌دلیل صادرات‌محور بودن عمده شرکت‌های عضو این گروه، می‌توان تغییرات نرخ ارز را یک دلیل بسیار خوب برای تغییرات سودآوری آنها دانست، به‌طوری‌که گفته می‌شود این گروه بر روی نرخ دلار اهرم داشته و بیشتر از تغییر نرخ ارز تغییر خواهد کرد. البته هرچند باتوجه به بازدهی 48 درصدی دلار در یک سال اخیر و 440 درصدی گروه شیمیایی تناقض زیادی وجود دارد، اما رشد چند وقت اخیر دلار، کمی ارزندگی این گروه را بهبود بخشیده است. همچنین به نظر می‌رسد با بازگشت تقاضا‌ها در بازار‌های جهانی و احتمال افزایش صادرات این گروه می‌توان امیدوار به جبران رشد غیرمنطقی سه‌ماهه اخیر بود. متغیر بازاری  P/E نیز برای این صنعت رقم 18 بوده که 15شرکت از 58 شرکت با نسبتی کمتر از این نسبت فعالیت می‌کنند، بنابراین درمجموع می‌توان عنوان کرد که گروه محصولات شیمیایی درصورت تثبیت روند بازار و متعادل شدن آن و بهبود مولفه‌های تاثیرگذار می‌تواند علاوه‌بر جبران ذاتی رشد‌های غیرمنطقی، روند متعادل‌تر و صعودی را به خود بگیرد.

    گروه امیدوارکننده فلزات

گروه فلزات اساسی متشکل از دو طیف محصولات آهنی و غیرآهنی بوده که طیف اول محصولات فولادی نظیر شمش، میلگرد، تیرآهن یا فولاد‌های آلیاژی مانند استیل را دربرگرفته و طیف دوم گستره‌ای از تولیدات غیرآهنی چون مس را تحت‌پوشش خود دارد. فولاد دومین ماده خام پرمصرف دنیا پس از نفت بوده که به‌دلیل ارتباط گسترده‌ای که با صنایع مختلف ازقبیل ساختمان‌سازی، تولید قطعات، خودروسازی و... دارد، از اهمیت بالایی در تولید و مصرف در دنیا برخوردار است. این صنعت در ایران از معدود صنایعی بوده که در سال تحریمی 98، رشد مثبت 2 تا ‍5 درصدی را در تولید تجربه کرده و با تولید 25 میلیون تن فولاد خود را در رتبه دهم دنیا در تولید این محصولات قرار داده است. این گروه که متشکل از شرکت‌های فولادی _ آهنی و غیرآهنی بوده، درحال حاضر معاملات 38 شرکت خود را در بازار‌های بورس و فرابورس انجام داده و درطول یک‌سال اخیر سهامداران خود را با بازدهی 475 درصدی همراه کرده است. در بین 38 شرکت از گروه فلزات اساسی، شرکت ملی سرب و روی ایران (فسرب) با قیمت 17,100 تومان گران‌ترین سهم و ذوب‌آهن اصفهان با 844 تومان ارزان‌ترین سهم‌های موردمعامله را در اختیار خود قرار داده‌اند. این گروه با میانگین قیمتی 4716 تومان برای هر برگه سهم در طول سه‌ماهه اخیر که بازار‌های جهانی تحت‌تاثیر شیوع ویروس کرونا بوده‌اند، با بازدهی بیشتر از بازدهی شاخص کل رقم 207 درصد را ثبت کرده است. این گروه که 14.4درصد از ارزش کل بازار بورس و فرابورس را در اختیار خود قرار داده است، در 200 روز اخیر به‌طور میانگین 307 میلیون معامله در روز را تجربه کرده که در مقایسه با گروه‌های دیگر، خیره‌کننده است. درصد شناوری فلزات اساسی 25 درصد بوده و سهام باقیمانده این گروه در اختیار شرکت‌های حقوقی قرار دارد. در یک‌ماهه اخیر که بازار روند نسبی منفی و مثبتی را درپیش گرفته بود و حجم معاملات در برخی از نماد‌ها بیش از روزهای معمول می‌شد، گروه فلزات اساسی بدون احتساب محصولات غیرآهنی به‌طور میانگین و روزانه معامله 450 میلیون برگه سهم را در تابلوی نماد‌های خود به‌ثبت رسانده است. P/E این گروه 1/26 بوده که 8 شرکت‌ از شرکت‌های عضو دارای P/E کمتر و 30 شرکت P/E بالاتری از میانگین گروه را دارا هستند. نزدیکی بسیار زیاد P/E این گروه به P/E بازار بورس و فرابورس و همچنین بازدهی‌های بسیار نزدیک و برابر با شاخص کل تایید می‌کند که شرکت‌های این گروه از شرکت‌های روندساز و موج‌ساز در بازار بوده و صعود یا افت قیمتی در آنها می‌تواند تاثیر بسزایی بر بازار بورس داشته باشد. این روند‌ها می‌تواند تحت‌تاثیر عواملی چون قیمت محصولات تولیدی، میزان واردات و صادرات، نرخ ارز و وضعیت صنایع پایین‌دستی باشد. قیمت جهانی محصولات فولادی و افزایش آنها تاثیر بسیار زیادی بر شرکت‌های سهامی این گروه داشته و با تاخیر کوتاهی در قیمت‌های داخلی محصولات نیز منعکس می‌شود، بنابراین قیمت محصولات جهانی تاثیر بسیار زیادی بر شرکت‌های صادرات‌محور این گروه گذاشته و ازطرفی با تاخیر زمانی کوتاه شرکت‌های با هدف بازار داخلی را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. افزایش نرخ ارز نیز به‌عنوان دومین عامل تاثیرگذار بر این گروه درابتدا تاثیر خود را بر سودآوری شرکت‌های صادراتی و بعد از مدتی بر شرکت‌های داخلی خواهد گذاشت، این درحالی است که همچون سایر گروه‌ها و کلیت بازار هیچ‌گونه تناسبی بین افزایش نرخ ارز، افزایش سودآوری شرکت‌ها و افزایش قیمت سهام آنها لااقل در سه‌ماهه اخیر نبوده است. درنهایت نیز وضعیت تمامی صنایع مرتبط به این گروه که می‌تواند نمایی از وضعیت رشد و تولید اقتصادی در کشور باشد، در رونق و رکود این صنعت تاثیرگذار بوده و به‌عنوان یکی از عوامل بنیادی باید از سوی فعالان بازاری پیگیری شود.

    وضعیت خوب دارویی‌ها

صنعت جهانی دارو در سال‌های اخیر خود را سودآورتر از صنایعی چون غذایی، انرژی و... معرفی کرده و در رده سوم سودآورترین صنایع پس از صنایع نفت و پتروشیمی معرفی شده است. اهمیت این صنعت در تامین سلامت و امنیت جامعه برای اقتصاددانان و جامعه‌شناسان در بحران اخیر کرونا به‌مراتب بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. این صنعت در کشور ما در حدود 100 شرکت را در خود می‌بیند که 47 شرکت آن به عضویت بازار بورس و فرابورس درآمده است. از آنجایی که ساخت و معرفی دارو در شرکت‌های دارویی از روند بلندمدتی برخوردار است بنابراین عمده وضعیت سودآوری شرکت‌های دارویی به قراردادهای توسعه‌ای، تحقیقی و عملیاتی شدن آنها، میزان فروش (صادرات یا بازار داخل) و نرخ ارز مواد اولیه وابسته خواهد بود. این صنعت که در یک سال اخیر با بازدهی 539 درصدی همراه بوده است همزمان از حاشیه سود و سود خالص خوبی نسبت به دیگر صنایع برخوردار بوده است. این گروه 47 شرکتی میانگین قیمتی 5389 تومان داراست که شرکت پارس‌دارو (دپارس) با قیمت 15,375 گران‌ترین و داروسازی شیمی تهران (شتهران) با 851 تومان ارزان‌ترین شرکت‌های عضو این گروه هستند. همچنین گروه دارویی در 6 ماهه اخیر که حجم معاملات گروه به‌طور میانیگن در حدود 100 میلیون در روز بوده است، بازدهی 219 درصد را ثبت کرده است. از طرف دیگر این صنعت 2 درصد از ارزش کل بازار را تشکیل داده و 18 درصد سهام شناور را در خود جای داده است. همچنین متغیر P/E نشان می‌دهد در این صنعت 21 سهم از P/E  پایین‌تری نسبت به میانگین گروه برخوردار بوده و 26 سهم از P/E بالایی برخوردار است. به نظر می‌رسد شرکت‌های دارویی که از سودآوری با ثباتی در چند سال اخیر برخوردار بوده‌اند در سال 99 بیشترین وابستگی را به تعیین نرخ ارز مواد اولیه دارویی داشته باشند، چراکه اگر آزادسازی دلار در این مواد انجام شود، قطع به یقین شاهد تحولات بزرگی در این صنعت خواهیم بود. از سوی دیگر با توجه به داخلی بودن بازار هدف این صنعت در عمده شرکت‌ها، نرخ ارز و بالا رفتن آن نمی‌تواند تاثیر آنی و گسترده‌ای بر وضعیت بنیادی آنها داشته باشد. در هر حال اما با توجه به تورم قابل پیش‌بینی در سال جاری و احتمال بالا رفتن فروش دارو تحت‌تاثیر شیوع بیماری کرونا می‌توان انتظار رشد تولیدات و فروش شرکت‌های دارویی را برای سال 99 متصور بود.

     7 درصد از بازار در اختیار بانکی‌ها

یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین صنایع بورس ایران، صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری است. عامل اصلی و تعیین‌کننده در این گروه نرخ بهره و تغییرات آن است. صنعت بانکی و موسسات اعتباری با 18 نماد معاملاتی با ارزش بازاری 460 هزار میلیارد تومان معادل حدود 7.2 درصد از بازار بورس اوراق بهادار تهران را به خود اختصاص داده است. این صنعت طی سال 98 و سه‌ماهه نخست امسال، همزمان با رشد شاخص کل بازدهی سالیانه 514 درصد را ثبت و طی ماه اخیر که شاخص کل و بسیاری از صنایع روزهای پرافت و خیزی را سپری کردند، بازدهی 47 درصد را داشته است. شرکت‌های حاضر در این صنعت با میانگین قیمتی 878 تومان به عنوان یکی از صنایع ارزان در بازار شناخته می‌شوند؛ به نحوی که سهام بانک دی با نماد معاملاتی دی با قیمت هر سهم 2768 تومان، عنوان گران‌ترین سهم  را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که سهام بانک سرمایه با نماد معاملاتی و سرمایه، با قیمت هر سهم 582 تومان، ارزان‌ترین سهم این صنعت تلقی می‌شود. نسبت P/E این صنعت طبق اطلاعات ثبت‌شده، 20.24 است که 8 سهم حاضر در این صنعت، نسبت P/E بالاتر از میانیگن گروه و 10 سهم نیز نسبت P/E  کمتر را به ثبت رسانیده‌اند. میانگین حجم ماه بانک تجارت با یک میلیارد و 500 میلیون سهم و بانک صادرات نیز با 700 میلیون سهم از دیگر نکات قابل ذکر این صنعت است. عامل اصلی و تعیین‌کننده در این گروه نرخ بهره و تغییرات آن است. تغییرات نرخ سود بانکی و همچنین میزان سپرده بانک‌ها و از طرف دیگر وضعیت تسهیلات و بازپرداخت‌شان، از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در وضعیت سودآوری بانک‌ها و موسسات اعتباری هستند. میزان ارتباط با سایر کشورها و همچنین ایفای نقش در روابط اقتصادی با کشورهای خارجی، تهاتر ارزی و تجدید ارزیابی دارایی‌ها نیز در مقاطعی می‌تواند بر قیمت سهام این گروه بسیار اثرگذار باشد. همچنین اراثه منظم صورت‌های مالی و بهبود نسبت‌های مالی می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت مطلوب بانک‌ها در آینده باشد. شاخص‌های سپرده، تسهیلات، درآمد و سود، قیمت سهام، افزایش سرمایه و سود هر سهم بانک‌های کشور در سال ۹۸ نشان می‌دهد که شاخص‌های عملکرد این بانک‌ها نسبت به سال‌های ۹۶ و ۹۷ در حال رشد بوده و به تدریج بانک‌ها از طریق رشد بانکداری الکترونیک، درآمد غیرمشاع و کنترل هزینه‌ها، کاهش هزینه سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، توانسته‌اند به سوددهی رسیده و از زیان انباشته قبلی بکاهند و به تدریج سودآوری را در سال ۹۸ نسبت به قبل بهتر کنند؛ مجموع این عوامل و قیمت های پایین سهام حاضر در این صنعت همچنان بر جذابیت‌های این صنعت افزوده و می‌تواند تا پایان سال بازدهی بیشتری نسبت به سال گذشته کسب کند

 * نویسنده :  مرتضی عبدالحسینی و حسین جعفری،گروه اقتصاد