گروه اقتصادی-محمدرضا حقی: بازار مسکن همچون سایر بازارهای کشور در طول یکسال گذشته با افزایش قیمت‌ها مواجه بوده است.البته در رقابت بازارها طی سال 98، بازار سرمایه با رشد خیره کننده 180 درصدی پیشتاز بوده اما بازار مسکن هم با رشد حدود 40 درصدی قیمتها در رتبه بعدی از قافله عقب نیافتاده است.بنابر آخرین گزارشها از بازار مسکن متوسط قیمت هر متر آپارتمان مسکونی در شهرتهران به 16 میلیون  و نهصد و هفتاد هزارتومان رسیده است که بر اساس همین گزارش در اردیبهشت امسال میزان معاملات مسکن در شهر تهران ۶.۷ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال کم شده است.در بازار اینروزهای مسکن اتفاق دیگری هم خبرساز شده است و آن ورود خرید و فروش متری مسکن در بورس کالاست.در خصوص پیش فروش متری مسکن که در انتظار تایید در صحن دولت است، چارچوبی تحت عنوان اوراق سلف موازی استاندارد در بازار سرمایه پیاده سازی شده که سازندگان می‌توانند اقدام به انتشار اوراق کنند و خریداران می‌توانند بر مبنای متراژی که خریداری کرده واحد تحویل بگیرند یا سود آن را در زمان سررسید دریافت کنند.بنابر این گزارش، طرح پیش فروش مسکن از طریق بازار سرمایه که وزارت راه و شهرسازی و سازمان بورس بر روی آن تفاهم کرده‌اند در انتظار طرح در صحن دولت است.
از روز ۱۶ اردیبهشت ماه سال جاری تفاهم نهایی بین وزارت راه و شهرسازی و سازمان بورس برای تامین مالی پروژه‌های مسکن و حمل و نقل از طریق بازار سرمایه انجام شد. در صورتی که در صحن دولت با این طرح موافقت صورت گیرد در فاز اول قرار است ۱۰۰۰ واحد مسکونی از این طریق تامین مالی شود. محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی معتقد است که بورس مسکن سوددهی مناسبی را برای سهامداران خواهد داشت.در این طرح، شرکت سازنده و انبوه ساز و یا هر مجموعه ای که در حال ساخت مسکن است می‌تواند با هدف تامین مالی و حتی فروش ملک اقدام به انتشار اوراق سلف موازی استاندارد کند که این اوراق قابل تحویل در سررسید است. یعنی فرد می‌تواند در سررسید به ازای متراژهای معینی که تعیین شده اوراق را تامین کرده و اقدام به تحویل گرفتن واحد مسکونی کند. مثلاً اگر قرار است ۸۵ متر تحویل بگیرد باید بتواند به آن تعداد اوراق تامین کند و یا اینکه اوراق را در سررسید با سود مشخصی که در نظر گرفته شده است تسویه نقدی کند.علاوه بر این می‌توان با قرار دادن اوراق اختیار خرید و فروش تبعی روی اوراق، ریسک ناشر و همچنین ریسک خریدار را مدیریت کرد. لذا تمامی اقداماتی که روی اوراق سلف موازی استاندارد قابل پیاده سازی است، روی این اوراق هم قابلیت اجرایی دارد.اگر برای این طرح، اوراق سلف موازی بدون اختیار خرید تبعی تعریف شود پوشش ریسک را در اختیار خریدار اوراق قرار می‌دهد به طوری که اگر خریدار نمی‌تواند کل واحد را یکجا خریداری کند می‌تواند متراژ مورد نظر خود را بخرد و مابقی را به مرور خریداری کند. 
اگر هم نتوانست به آن تعداد تامین کند می‌تواند در سررسید، اوراق را در بازار به قیمت روز به فروش برساند و پولش را تحویل بگیرد که اگر در این مدت افزایش قیمتی در ملک صورت گرفته باشد روی این اوراق خودش را منعکس خواهد کرد.بر اساس گفته‌های علیرضا ناصرپور، معاون بورس کالای ایران، طرح فروش متری مسکن در پروژه‌های انبوه سازی اجرایی شده و استاندارد سازی آن به این صورت است که معمولاً یک متراژ پایه داخل یک ساختمان در نظر گرفته شده و قیمت اوراق سلفی که منتشر می‌شود بر مبنای واحد پایه خواهد بود و در سر رسید اگر کسی بخواهد واحد دیگری را تعیین کند صرف و کسر متراژ واحدهای دیگر بر مبنای واحد پایه تعیین می‌شود که این موضوع قبل از انتشار نیز در امیدنامه ذکر می‌شود.به گفته وی یکی از اهداف اجرایی شدن این طرح این است که در شرایط تورمی بتواند به خانه دار شدن مردم و خریداران مسکن کمک کند. ضمن اینکه برای سازندگان انبوه مسکن نیز روش مناسب تامین مالی به شمار می‌رود.ناصر پور با بیان اینکه زیرساخت‌های اجرایی شدن فروش متری مسکن در بورس کالای ایران فراهم است عنوان کرد: این طرح نیاز به تصویب در شورای عالی بورس ندارد زیرا اوراق سلف موازی استاندارد در گذشته در شورای عالی بورس به تصویب رسیده و می‌توان بر مبنای آن طرح پیش فروش متری مسکن را راه اندازی کرد.
کاهش تعداد معاملات مسکن در اردیبهشت ماه امسال
در اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران ۱۱.۳ هزار واحد مسکونی بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۶.۷ درصد کاهش یافته است.همچنین متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران ۱۶۹.۷ میلیون ریال بوده که نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۳.۹ درصد افزایش نشان می‌دهد.علاوه بر این، بررسی توزیع تعداد واحدهای مسکونی معامله شده در شهر تهران به تفکیک عمر بنا در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ حاکی از آن است که از مجموع ۱۱ هزار و ۳۱۰ واحد مسکونی معامله شده، واحدهای تا ۵ سال ساخت با سهم ۳۸.۸ درصدی بیشترین سهم را به خود اختصاص دادند که سهم مذکور در مقایسه با اردیبهشت ماه سال قبل حدود ۲.۲ واحد درصد کاهش یافته و در مقابل به سهم واحدهای با قیمت ۶ تا ۱۰ سال و ۱۶ سال و بیشتر افزوده شده است.این گزارش که از سوی بانک‌ مرکزری اعلام شده، نشان می‌دهد که توزیع و تعداد معاملات انجام شده بر حسب مناطق مختلف شهر تهران در اردیبهشت ماه سال ۹۹ از میان مناطق ۲۲ گانه شهر تهران، منطقه ۵ با سهم ۱۵.۲ درصدی از کل معاملات، بیشتر تعداد قراردادهای مبایعه‌نامه را به خود اختصاص داده و مناطق ۲ و ۴ به ترتیب با ۹.۶ و  ۸.۳ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته اند. در مجموع ۷۲.۸ درصد از کل تعداد معاملات انجام شده در شهر تهران در اردیبهشت ماه سال ۹۹ مربوط به ۱۰ منطقه شهر تهران ( به ترتیب بیشترین فراوانی شامل مناطق ۵، ۲ ، ۴، ۱۰، ۱۴، ۸، ۷ ، ۱۵، ۱ و ۳) بوده و ۱۲ منطقه باقی‌مانده ۲۷.۲ درصد از کل تعداد معاملات را به خود اختصاص داده‌اند.تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران در دو ماهه نخست سال جاری به حدود ۱۲.۶ هزار واحد مسکونی رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن، ۱۹.۳ درصد کاهش یافته است.  در این مدت قیمت یک متر مربع بنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران ۱۶۱.۳ میلیون ریال بوده که  نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳۴.۸ درصد افزایش یافته است.همچنین، توزیع فراوانی تعداد واحدهای مسکونی معامله شده بر حسب قیمت یک متر مربع بنا در اردیبهشت ماه سال جاری در این گزارش نشان می‌دهد که واحدهای مسکونی در دامنه قیمتی ۱۲۰ تا ۱۳۵ میلیون ریال به ازای هر متر مربع بنا با سهم ۸.۸ درصد، بیشترین سهم از تعداد معاملات شهر تهران را به خود اختصاص دادند و دامنه قیمتی ۹۰ تا ۱۰۵ میلیون ریال با سهم ۸.۶ درصد در رتبه بعدی قرار گرفته است.علاوه براین، در این ماه توزیع حجم معاملات به گونه‌ای بوده که ۵۶.۹ درصد واحدهای مسکونی با قیمت کمتر از متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی شهر تهران (۱۶۹.۷ میلیون ریال) معامله شده‌اند.