شناسهٔ خبر: 40309387 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: جوان | لینک خبر

«حزب توده در سبزوار» در آیینه یک پژوهش نوانتشار

اوج و افول حزب همسایه شمالی در یک شهر

روزنامه جوان

صاحب‌خبر -
سرویس تاریخ جوان آنلاین: حزب توده ایران در دوران اوج فعالیت خویش، در بسیاری از شهر‌های ایران دارای شعبه بوده و به جذب مردم و به ویژه جوانان پرداخته است. پژوهشی که هم‌اینک درباره آن سخن می‌رود، با اتکا به اسناد در باب فعالیت این حزب در شهر سبزوار سخن رانده و ابعاد گوناگون آن را بازنمایانده است. این اثر که توسط حسن شمس‌آبادی به نگارش درآمده و به همت مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران نشر یافته، در صدر خود دیباچه‌ای مطول دارد که موضوع و شیوه پردازش آن را به شرح نشسته است. در بخشی از این مقدمه آمده است: «روش کار در این پژوهش توصیفی است. کتاب از دو بخش تشکیل شده است: ۱- مدخل پژوهشی. ۲- اسناد خوب. در بخش اول که به عنوان مدخل پژوهشی مطرح شده، تلاش شده است بر اساس گردآوری و پردازش داده‌ها و اطلاعات منتج شده از اسناد، مصاحبه‌های شاهدان عینی، کتب منتشر شده در این زمینه به‌ویژه روزنامه راستی که ارگان حزب توده در مشهد بوده، روایتی روان و گویا از حزب توده در سبزوار ارائه شود. در بخش دوم کتاب حدود ۱۰۰ سند از اسناد مربوط به حزب انتخاب و عیناً آورده شده است. اسنادی که انتخاب نشده‌اند اغلب تکراری و حاوی مطالب پیش‌پاافتاده بوده‌اند. خوانندگان می‌توانند با رجوع مستقیم به اسناد علاوه بر آگاهی از نحوه استفاده نویسنده از آن‌ها در متن، بدون واسطه با سند تاریخی، کم و کیف آن و نکته‌های نهفته در آن آشنایی یابند. کتاب از دو فصل تشکیل شده است. در فصل اول به موضوع تشکیل حزب توده در اوایل دهه ۱۳۲۰ پرداخته شده و بعد از توضیح مختصری درباره تأسیس حزب توده در کشور و به تبع آن در خراسان، درباره فعالیت این حزب در مشهد توضیحات مفصل‌تری آمده است. در ادامه این فصل، حوادث و رویداد‌های مرتبط با حزب در خراسان بررسی شده است. موضوعاتی همچون مؤسسان حزب، ساختار تشکیلاتی، تشکیلات زیرمجموعه حزب در این استان و شرحی از فعالیت‌های حزبی آن به‌ویژه برگزاری دو کنفرانس ایالتی و حضور فعال آن در عرصه انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، محور‌های دیگر این فصل را تشکیل می‌دهد. اهتمام نویسنده در این فصل بر اختصار و ارجاع خوانندگان به منابع موجود در این حوزه بوده چراکه هدف از انتشار کتاب، آشنایی بیشتر با فعالیت‌ها و عملکرد حزب در شهرستان سبزوار بوده است. فصل دوم در واقع فصل اصلی کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد. این فصل به شرح تأسیس حزب در سبزوار و نحوه گسترش آن در این شهرستان و برخی بخش‌ها و دهات پیرامونی اختصاص دارد. رقابت بین احزاب سیاسی فعال در این برهه از جمله حزب میهن و عدالت و شرح فعالیت‌های حزبی که اغلب در قالب میتینگ‌های سیاسی نمود داشته است، انتخابات دوره چهاردهم مجلس شورای ملی و تبلیغ اصول و مرام حزب توده در پوشش نمایش و تئاتر و همچنین بزرگداشت‌های رهبران حزب و اعیاد ملی و مذهبی، محور‌های این فصل را تشکیل می‌دهند. در بخش پایانی کتاب، اصل تصویر برخی از اسناد مراکز سندی همچون مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سازمان اسناد ملی و آرشیو اسناد ریاست جمهوری آورده شده است. از آنجا که اغلب اسناد برای مخاطبان قابل خواندن بود، برخلاف آنچه در ابتدای این پژوهش مدنظر بود، از بازخوانی آن صرف‌نظر شد. همه اسناد در متن مدخل مورد استفاده قرار گرفته و در پاورقی ارجاع داده شده است، اما به منظور اطلاع و آشنایی بیشتر خوانندگان محترم اصل اسناد هم آورده شد. در پایان لازم است از جناب آقای دکتر موسی فقیه‌حقانی ریاست محترم پژوهشکده تاریخ معاصر ایران، جناب آقای دکتر رادمرد و جناب آقای عاملی پژوهشگر و کارشناس محترم و همچنین سایر همکارانشان تقدیر و تشکر کنم.»

نظر شما