صاحب‌خبر - گروه سیاسی: یک روز بعد از اعلام خبر انجام نخستین تراکنش مالی در سازوکار موسوم به اینستکس، رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی با حسن روحانی از ایران خواست به تعهدات برجامی خود بازگردد! به گزارش «وطن امروز»، کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه روز دوشنبه طی یک تماس تلفنی با «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران از اعلام آمادگی فرانسه و شرکای اروپایی این کشور برای ادامه همکاری‌های بشردوستانه با ایران خبر داد. در این بیانیه درباره گفت‌وگوی تلفنی رؤسای جمهور ایران و فرانسه آمده است: «رئیس جمهوری فرانسه امروز (دوشنبه) گفت‌وگویی با رئیس جمهوری اسلامی ایران داشت. وی (مکرون) بر اتحاد با مردم ایران که بشدت از شیوع «کووید-۱۹» آسیب دیده‌اند، تأکید کرد». در ادامه این بیانیه درباره عزم فرانسه و اروپا برای ادامه همکاری بشردوستانه با ایران برای کمک به این کشور به منظور مقابله با ویروس کرونا آمده است: «وی (مکرون) یادآوری کرد که فرانسه و شرکای اروپایی این کشور، تجهیزات پزشکی به ایران منتقل کرده‌اند و آماده ادامه همکاری بشردوستانه با این کشور هستند». طبق این گزارش، مکرون در تماس تلفنی خود به اقدامات برجامی ایران در کاهش تعهداتش ذیل این توافق در پی بدعهدی شرکای اروپایی برجام به وعده‌های‌شان، اشاره کرد و همچنین ابراز امیدواری کرد ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد. تماس تلفنی مکرون با روحانی و ابراز امیدواری نسبت به بازگشت ایران به تعهدات برجامی‌اش یک روز پس از آن رخ داد که اعلام شد نخستین تراکنش سازوکار اروپایی اینستکس با اعتبار چندصد هزار یورویی انجام شده و موضوع مبادله نیز دارو و تجهیزات پزشکی بوده است. مانور مکرون روی این موضوع یا برخی اقلام بهداشتی اهدایی به ایران برای درخواست بازگشت کشورمان به تعهدات برجامی در حالی است که ایران 5 گام کاهش تعهدات هسته‌ای خود را برای مجاب کردن طرف‌های اروپایی جهت انجام تعهدات‌شان در برجام انجام داده و فعال کردن اینستکس آن هم در حد چندصد هزار یورو هیچ نسبتی با مطالبات ایران ندارد. اروپایی‌ها پس از خروج آمریکا از برجام در قالب تعهدات یازده‌گانه به ایران وعده دادند تبعات این تصمیم آمریکا را برای ایران جبران کرده و از جمله در زمینه خرید نفت و برقراری مبادلات تجاری و بانکی با ایران همکاری کنند. با این حال اکنون و بعد از گذشت حدود 2 سال از شروع مذاکرات موسوم به برجام اروپایی هیچ یک از تعهدات طرف‌های مقابل اجرایی نشده است. از سوی دیگر این انتقاد نیز به دولت و دستگاه دیپلماسی وارد است که بعد از اجرای 5 گام کاهش تعهدات هسته‌ای و عدم تغییر در رفتار منفعلانه طرف اروپایی، عملا ابتکار عمل در این موضوع را از دست داده و هیچ برنامه جایگزینی را جهت الزام تروئیکای اروپا به انجام تعهداتش به کار نبسته‌اند. البته در مقطعی روحانی و ظریف موضوع تهدید ایران به خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های کشتارجمعی ان‌پی‌تی را پیش کشیدند، هرچند در ادامه مشخص شد این تهدید صرفا ادعا بوده و دولت برنامه‌ای در چنته ندارد. چنانکه اخیراً علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انژی اتمی در گفت‌وگویی خاطرنشان کرده بود: «گام‌های پنج‌گانه تاکنون بیشتر ناظر بر فعالیت‌های فنی بوده است و با ادامه کاهش تعهدات، می‌توان به جنبه‌های حقوقی نیز از قبیل بازنگری در اجرای پروتکل الحاقی و نیز NPT پرداخت. البته شاید اینگونه گام‌ها نه‌تنها در جهت کسب نتایج عملی و پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان موثر نباشد (و در واقع به‌طور معکوس منجر به کاهش همکاری‌های موجود و تشدید جوسازی‌های بین‌المللی علیه کشورمان می‌گردد)، بلکه تضمین‌کننده بازگشت طرف‌های مقابل به اجرای تعهدات برجام نیز نخواهد بود». به اعتقاد کارشناسان، چنانچه دولت در موضوع اقدام متقابل در برابر اروپایی‌ها جدیت داشت، می‌توانست به جای طرح موضوعات چالش‌آفرین نظیر خروج از ان‌پی‌تی، به موضوع بازرسی‌های گسترده آژانس از تاسیسات هسته‌ای کشورمان ورود کرده و از آن به‌عنوان یک اهرم فشار استفاده کند.∎​