شفقنا – حجت الاسلام علیرضا سبحانی فرزند حضرت آیت الله العظمی سبحانی درنوشتاری با عنوان حوزه‌ای علمیه در برابر رخدادهای ناگوار که دراختیار شفقنا قرار داده این گونه آورده است:

هر پدیده اى که در عالم رخ می دهد قطعاً حکمتى در آن نهفته است، برخى از این پدیده ها بدست بشر اتفاق مى افتد، مانند جنگ ها،  و برخى رخدادها طبیعى نیز است مانند: سیل و زلزله…؛  برخى از این وقایع  خیراست و برخى از آنها شرّ میباشند که در مباحث علم کلام بدان پرداخته شده است.

به اعتقاد کارشناسان بعد از جنگ جهانى دوم  (۱۳۱۸ ـ ۱۳۲۴ش) که حدود ۷۰ تا ۸۵ میلیون انسان در این نبرد خانمان سوز، جان خود را از دست دادند، ویروس کرونا مهم ترین رخداد قرن است  با این تفاوت که این ویروس همه جامعه جهانى را بمعنای واقعی بخود مشغول ساخته و چند میلیارد انسان، به ناچاردر قرنطینه خانگى با این پدیده نوظهور دست و پنجه نرم مى کنند. انسان گاهى به این می اندیشد که بشرى که آسمانها را توانسته فتح کند، چگونه در مقابل یک ویروس، اظهار عجز وناتوانى مى کند (خُلِقَ الإنْسانُ ضَعیفاً).

جداى از این که آیا این ویروس مُهلک یک حمله بیولوژیک و ساخته و پرداخته آزمایشگاهى است تا بدین وسیله دشمنان بشریت بتوانند به اهداف شوم و غیر انسانى خود برسند و یا یک رخداد طبیعى است، جامعه امروز جهانى را  بشدت با چالش بى سابقه اى مواجه ساخته و بسیارى از مشاغل، از کشاورزان و صنعت گران گرفته تا جوامع علمى را درگیر این متغیّر نموده است.

اوّلین اقدام

یک روز قبل از انتخابات مجلس شوراى اسلامى یکى از مسئولین در مورد شرایط پیش آمده با بنده تماس گرفتند و در مورد اتفاقات اخیر در قم بحث شد و مقرر گردید به اطلاع والد رسانده شود، و با هماهنگى برخى اعاظم، روز جمعه اطلاع رسانى شد و درس ها از روز شنبه تعطیل شد؛ روز شنبه جناب آقاى دکتر قدیر –رئیش علوم پزشکی قم-  به دیدار آیت الله سبحانى آمدند و طى گزارشى درخواست داشتند که یک پیام ویدئویى از ایشان ضبط شود تا جوّ بسیار سنگینى که در روزهاى نخستین در فضاى مجازى علیه شهر قم ایجاد شده است مقدارى تلطیف شده و مردم را به آرامش دعوت کنند. متن پیام ایشان:

بسم الله الرّحمن الرحیم

«هر واقعه اى در این دنیا، بر اساس یک مصلحت است، خلّاق متعال در این مصیبت چه مصلحتى را در نظر گرفته است ما از آن بى اطلاع هستیم، امّا ما باید همواره به یاد خدا باشیم. خداوند متعال همیشه نسبت به بندگان رئوف و رحیم است. خداوند در قرآن یاد آور شده است که او حافظانى را براى بشر مى فرستد تا انسان ها را از بسیارى از بلایا حفظ کنند. امید است با دعا و توسل این بلا دفع گردد کما این که سابقاً هم مشابه آن را دفع کرده است.

قول مسئولان پزشکى، براى همه ما حجت است، مانند پرهیز از اجتماعات عمومى و غیر ذلک.ان شاء الله خداوند متعال رحمتش شامل حال ما بشود.والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته»

این پیام در رسانه هاى داخلى و بیگانه بازتاب گسترده اى داشت و عصر همان روز یکى از پزشکان بیمارستان قم با من تماس گرفت و از این اینکه ایشان توجهی به هشدار های مسئولان پزشکى و اطباء داده اند، بسیار خرسند بود، چون براى تعطیل شدن برخى اماکن مذهبى، اختلاف نظر وجود داشت که بحمدالله به تدریج همه مسئولان به این وحدت نظر رسیدند.

عقلانیّت یکى از ممیزات روحانیت شیعه  بوده و حوزه و مراجع انصافاً در این رخداد خوش درخشیدند، و این در تاریخ  ثبت خواهد شد که علماء نه تنها هیچ مخالفتى با نظر کارشناسان نکردند بلکه همراه آنها نیز بودند، همان ها که روحانیت را افراد متحجّر مى پنداشتند، امروز در فضاى مجازى، زبان به تمجید گشوده اند.

روحانیت همیشه در صحنه

از روزهاى نخستین که مسئله غسل و تجهیز اموات کرونا بحث شد، عدّه اى جان برکف براى تسلّى خانواده هاى داغدیدگان به کمک آنها شتافتند و مستندهایى نیز تهیه شده که نشان از روحیه معنوى و عالى طلاب دارد که بدون هیچ چشم داشتى چه در مراحل درمانى و چه در مراحل دیگر، به وظایف انسانى و روحانى خود می پردازند، این صحنه ها در تاریخ ماندگار خواهد ماند چنان که در گذشته نیز در کمک به هم نوعان خود در مناطق سیل زده و دیگر مواقف، خوش درخشیدند.

کرونا و تعطیلى حوزه

آخرین بارى که حوزه هاى علمیه تعطیل شد در ایام انقلاب بود و والد ما مدتى به جهت شرکت در خبرگان قانون اساسى در سال ۱۳۵۸ش، به ناچار تهران رفتند، براى مدت کوتاهى درس ها تعطیل شد، ولى بعد از مدت کوتاهی مجدداً درس و بحث ها با جدیّت آغاز گردید.

بار دیگر در زمان جنگ و حمله هوایى  صدام به شهرهائی مانند قم، تهران… حوزه ها  تعطیل  شد، ولى این تعطیلی  استمرار چندانى نداشت.

تعطیلی برای طلبه معنا ندارد، هیچ گاه به یاد ندارم در حوزه علمیه درسى بی جهت تعطیل شده باشد، در این ایام خاص همچنان فعالیتهای علمی و پژوهشی در مؤسسه امام صادق (ع) دائر است.

تعطیلی حوزه اختصاص به ایام شهادت و یا ولادت ائمه معصومین (علیهم السلام) و برخى رخدادهاى ملّى است که البته طلاب در این روزها به وظایف دیگر خود می پردازند. والد در مدت ۷۰ سالی که در حوزه کرسى تدریس دارند تاکنون بخاطر ندارند که روز ۱۳ فروردین (روز طبیعت) درس ایشان تعطیل شده باشد، امسال شاید اوّلین سالى است که روز ۱۳ فروردین درس و بحث ایشان تعطیل شده است!

حوزه و امکانات نوین آموزشی

حوزه علمیه در آغاز دهه ۷۰ با یک حرکت جهشى توانست به کمک نرم افزارهاى علوم اسلامى تحولى را در حوزهIT  ایجاد کند و بسیارى از دوره هاى کامپیوتر براى طلاب برگزار مى شد. دهه ۹۰ نیز با تحولى که در شبکه هاى اجتماعى و تلفن هاى هوشمند ایجاد شد، که به لحاظ تأثیرگذارى، قابل مقایسه با هیچ دوره اى نیست، از این فرصت بهرمند شده است،  اخبار و اطلاعات در کمترین زمان، به اقصى نقاط عالم منتشر می شود و تقریباً زندگى بسیارى از مردم با شبکه اطلاعات گِره خورده است البته با استفاده صحیح از فضای مجازی می توان معارف صحیح و اصیل در اختیار علاقمندان قرار گیرد.

صدا وسیما بعلت محدودیت هایی که دارد، شاید نتواند فرصت کافی برای علاقمندان ایجاد کند، اما برخی که در این راه ذوق و علاقه داشته باشند فضای مجازی فرصت بی بدیلی برای آنان خواهد بود، البته برخی بصورت انفرادی قدم هایی برداشته اند که اگر بصورت منسجم برنامه ریزی شود مؤثر تر خواهد بود.

پیشنهاد مى شود، حوزه علمیه برای  گرایشات مختلف  شبکه تلویزیون اینترنتی تأسیس کند و مخاطبین ازاین فضا بتوانند در ایام پیش رو که محدودیت هایى براى تجمعات وجود دارد، به رسالت خود بپردازند.

تأسیس شبکه هاى ماهواره اى علاوه بر هزینه هاىِ ارزى و نیاز به امکانات پرهزینه شاید فعلاً مقدور نباشد، ولى تأسیس تلویزیون های خانگى در موضوعات مختلف تاریخ، مهدویت، پاسخ به شبهات…  باید سریعاً در دستور کار متصدیان امر قرار گیرد.

در پایان از تلاش هاى همه پزشکان، پرستاران، کادر درمانى تشکر مى کنم و به فرموده آیت الله سبحانى، آنان فرشتگانى هستند در لباس انسان که به بشریت خدمت مى کنند.

والد ما هرگاه دست به دعا مى شوند تنها شیعیان و مسلمانان را دعا نمى کنند، بلکه آرزو دارند این بلا از بشریّت رخت برکند.

از مجموعه طلاب و روحانیونى که در این ایام با وجود مشکلات مالى و غیره مانند همیشه در شهرهاى قم، تهران و… به مدد بیماران و خانواده هاى آنان شتافته اند تشکر مى کنم.

قم – مؤسسه امام صادق (ع)

علیرضا سبحانی