فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار

نوروز متفاوت امسال با پخش 3سریال «کامیون»، «دوپینگ» و «پایتخت» همراه بود. سریال‌های نوروزی که در میان آنها پایتخت توانست بیشترین مخاطب را داشته باشد. فصل ششم این سریال به نویسندگی آرش عباسی و کارگردانی سیروس مقدم در حالی روی آنتن شبکه یک رفته که پرونده آن با وجود عدم‌پخش قسمت‌های پایانی بسته شد. گروه سازنده سریال با پایان ویروس کووید ۱۹ قرار است چند قسمت باقیمانده را بسازند.

کرونا  کار را خیلی سخت کرد
آرش عباسی از نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان تئاتر که با محسن تنابنده نگارش سریال پایتخت را به‌عهده داشت. درباره تجربه‌اش از نگارش این فیلمنامه به همشهری می‌گوید: «نوشتن پایتخت همزمان با گلچینی از تلخ‌ترین حوادث تاریخ معاصر که برشمردن تک‌تک آنها جز اینکه داغ را تازه کند کار دیگری نمی‌کند، همراه شد». او در ادامه با بیان این مطلب که به همین اندازه اکتفا کنم که طنز نوشتن در آن روزها که حوادث تلخ یکی پشت دیگری از راه می‌رسیدند اگر نگویم جای کار در معدن را از نظر رتبه‌بندی سختی می‌گرفت لااقل همطرازش بود، اضافه می‌کند: «اما در این میان کرونا داستان دیگری بود که ناگهان آمد و تا بخواهیم خودمان را پیدا کنیم به اوج خود رسید. شرایط کار هر روز سخت‌تر و سخت‌تر می‌شد. شمال و مازندران به سبب پتانسیلی که در جذب مسافران دارد با سرعت بیشتری گرفتار شد و ما مجبور بودیم منطقه را ترک کنیم.» عباسی در ادامه با توضیح اینکه تلاش گروه این بوده که سریال را به قسمت پانزدهم برساند، یادآور می‌شود: «برای اینکه داستان به حداقلی از سرانجام تا قسمت پانزدهم برسد چند روزی در تهران کار کردیم و بعد پروژه متوقف شد تا شرایط بسامان شود. البته معتقدم نه پایتخت و نه هیچ فیلم و سریال دیگری ارزش این را ندارد که جان عواملش به خطر بیفتد. این روزها می‌شنوم و می‌بینم که تعدادی از دوستانم همچنان مشغول کارند. به‌نظرم اسم کار تعهد به مخاطب نیست. کسانی که چنین کاری می‌کنند به هیچ عنوان نباید توهم قهرمان بودن بردارند که برای شاد شدن دل مردم خطر می‌کنیم. برعکس این به خطر انداختن و بازی کردن با جان همین مردم است. همین مردم هم انتظار ندارند گروهی در این شرایط به بهانه آنها کارشان را تعطیل نکنند. فرهنگ و کسانی که به‌کار فرهنگی مشغولند بیش از بقیه وظیفه دارند در فرهنگسازی‌ پیشقدم باشند. تعطیل نشدن تعداد محدودی از پروژه‌های تصویری نمونه بارز بی‌فرهنگی و به خطر انداختن جامعه است. نکته بسیار جالب و البته غم‌انگیز اینکه عده‌ای از مسئولینی که قاطعانه می‌توانند در این زمینه تصمیم بگیرند خودشان را کنار کشیده‌اند و سکوت کرده‌اند. این کارگردان و بازیگر تئاتر ادامه می‌دهد: «به هرحال پایتخت در قسمت پانزدهم موقتا به پایان رسید اما به سرانجام نرسید. هنوز بخش مهمی از داستان مانده که باید دیده شود. بدون تردید در نخستین روزی که بتوان از خانه خارج شد گروه پایتخت به تعهد‌شان عمل خواهند کرد.»


تیغ سانسور بر پایتخت
فصل ششم سریال پایتخت نیز تمام شد و قرار است که قسمت‌های پایانی آن بعدها به نمایش در بیاید. اما نکته که بعد از پخش سریال در فضای مجازی دیده می‌شد، سانسورهایی بود که صدای بازیگران و عوامل سریال را بلند کرد. بعد از پخش سریال برخی از بازیگران سریال از سانسور بخشی از دیالوگ‌ها یا قسمت‌های ضبط شده خبر داده و شکایت می‌کردند که به‌طور حتم اگر معضلی چون کرونا وجود نداشت همین سانسورها و ممیزی‌های سازمان به یکی از حاشیه‌های سریال‌های بهاری تبدیل می‌شد.

سانسور نکردیم ملاحظات را رعایت کردیم
هرچند این نقدها درباره سانسور ادامه داشت اما سیروس مقدم کارگردان سریال در گفت‌وگویی که با روابط عمومی سیما فیلم داشته، عنوان کرده است: «من و همکارانم از «پایتخت» محافظت می‌کنیم تا شسته و رفته روی آنتن برود. برخی از موارد در هنگام فیلمبرداری ضبط می‌شود که ممکن است در شرایط فعلی جامعه ایجاد حساسیت کند و آن را تعدیل می‌کنیم. این موارد عنوان سانسور به‌خود نمی‌گیرد. ممکن است بعضی از کلمات یا دیالوگ‌ها را برای اکثریت مخاطب مناسب نبینیم بنابراین ملاحظات را رعایت می‌کنیم تا سریال به سلامت روی آنتن برود و دچار سوءبرداشت و سوءتعبیر نشویم. این به معنی سانسور نیست. این نوع اصلاحات را که به محتوای اثر لطمه نمی‌زند سانسور نمی‌دانم .با این اوصاف با توجه به سلایق متعدد در سازمان و البته اظهارنظر افراد مختلف درباره سریال، سانسور سریال عجیب نبوده و نیست.»

نویسنده‌ پایتخت منیجر می‌شود
آرش عباسی علاوه بر نویسندگی و کارگردان تئاتر، روی صحنه نمایش نیز حاضر شده است. عباسی که نویسندگی پایتخت را عهده‌دار است در قسمت ۱۵ در نقش یک مدیر برنامه فوتبالیست (دلال بازیکن) ظاهر می‌شود. عباسی که در سال‌های گذشته در ایتالیا زندگی کرده، حالا به زبان ایتالیایی صحبت می‌کند و به‌عنوان یک منیجر ظاهر می‌شود و باید دید در قسمت‌های پایانی، عباسی همچنان در مقام بازیگر در سریال دیده می‌شود.

رحمت و قصه ماه‌عسل و فیلم همسفر
بالاخره بعد از ۶ فصل، رحمت امینی عاقبت به خیر می‌شود، تعطیلی مغازه آرایشگری به‌دلیل رفتن به‌ماه عسل به مخاطب نشان می‌دهد که قصه رحمت در پایتخت هم تمام‌شده و نکته قابل توجه سفر با همسر جدید و رفتن به‌ماه عسل با موتور یادآور فیلم سینمایی همسفر است.