خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه_آزاده سهرابی: شنبه سوم اسفندماه ۴ روز پس از اعلام درگذشت دو نفر در شهر قم به دلیل ابتلاء به بیماری کرونا، مدارس تهران و بسیاری از شهرهای کشور به خاطر آنکه روز قبلش بسیاری از مدارس شعب اخذ رأی بودند، تعطیل اعلام شده بود.
روز شنبه اعلام شد مدارس استان تهران دو روز دیگر هم تعطیل خواهند بود تا ضدعفونی شوند و موارد ایمنی برای سلامت دانش آموزان برای مبارزه با کرونا مهیا شود. اما پس از این اعلام دیگر کرونا در تهران هم دیده شد. تا این اعلام، مسئولیت اطلاع رسانی درباره تعطیلی مدارس به صورت شفاف به عهده وزارت آموزش و پرورش بود اما از روز دوشنبه آشفتگی در مدیریت اطلاع رسانی در این خصوص آغاز شد.
پنجم اسفند ابتدا فضای مجازی بود که خبر از تعطیلی مدارس تا آخر هفته می‌داد آن هم به نقل از سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران. مسعود ثقفی قویاً این نقل قول را تکذیب کرد، اما کمتر از ۴۵ دقیقه بعد به طور رسمی وی خبر از تعطیلی مدارس شهر تهران برای روز ۶ اسفند داد. خبری که گفته می‌شود مستقیم از سمت مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران گرفته شده بود چرا که پیش تر اعلام شده بود قرار است از آن پس وزارت بهداشت متولی اعلام تعطیلی مدارس باشد.
اما ماجرا کمی پیچیده‌تر از این حرف‌ها بود؛ پیچیدگی که خود را روز گذشته نشان داد. در حالی که محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش به صورت رسمی و با تاکید اعلام کرده بود: «در تعطیلات، تابع سیاست‌ها و صلاحدید وزارت بهداشت هستیم و اگر در منطقه و استانی وزارت بهداشت تشخیص بدهد که تعطیلی ضرورت دارد حتماً این کار را انجام خواهیم داد». سخنگوی آموزش و پرورش تهران نیز اعلام کرد بخشنامه شده که اعلام تعطیلی مدارس از سوی وزارت آموزش و پرورش صورت نمی‌گیرد و وزارت بهداشت آن را اعلام خواهد کرد، ساعت از ۱۰ شب می‌گذشت اما مسئولان وزارت بهداشت پاسخی برای اعلام تعطیلی یا عدم تعطیلی مدارس برای امروز ۷ اسفند نداشتند تا بار دیگر سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران مجبور شود به نقل از ستاد ملی کرونا تعطیلی مدارس برای روز چهارشنبه را اعلام کند.
مسعود ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران شامگاه گذشته و پیش از اعلام این تعطیلی در گفت‌وگو با شبکه خبر درباره بلاتکلیفی خانواده‌ها مبنی بر تعطیلی مدارس در روز چهارشنبه ۷ اسفند اظهار کرد: رئیس جمهور تمام تصمیمات درباره ویروس کرونا از جمله تعطیلی مدارس را بر عهده وزارت بهداشت گذاشته است. درباره اطلاع‌رسانی وضعیت تعطیلی مدارس به ما دستور داده‌اند که تصمیم‌گیری و اطلاع‌رسانی در این رابطه با وزارت بهداشت است و آموزش و پرورش نباید ورود کند.
سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران، گفت: «ما هم منتظر هستیم تا وضعیت تعطیلی مدارس استان تهران برای روز چهارشنبه تعیین تکلیف شود، هم اکنون چند ساعت است که تلفن بنده زنگ می‌خورد و همه وضعیت تعطیلی مدارس را پرس و جو می‌کنند. از وزارت بهداشت خواهش می‌کنیم اگر تصمیمی درباره تعطیلی مدارس در روز چهارشنبه گرفته‌اند سریع‌تر آن را اعلام کنند تا مردم تکلیف خود را بدانند. ما هم نگران این وضعیت هستیم و اگر قرار باشد درباره اطلاع‌رسانی وضعیت تعطیلی مدارس ضعیف عمل شود، جامعه دچار آسیب می‌شود.»
وزارت بهداشت مخالف تعطیلی مدارس است، مدارس موافق!
اما چرا وزارت بهداشت شخصاً اعلام این تعطیلی را به عهده نگرفت؟ آنچه مشخص است ستاد ملی مبارزه با کرونا و وزارت بهداشت مخالف تعطیلی مدارس هستند و علت آن را این می‌دانند که با تعطیلی مدارس، مردم تهران سفر در پیش می‌گیرند و این مساله باعث گسترش ویروس کرونا در شهرهای دیگر خواهد شد. اما چرا وزارت بهداشت مسئولیت اعلام عدم تعطیلی مدارس را به عهده نگرفت؟
آموزش و پرورش ذی نفعان بسیاری دارد؛ از دانش آموز و اولیای دانش آموزان تا معلمان و حتی رانندگان سرویس مدارس و…. در شهر تهران به تنهایی ۴ هزار مدرسه وجود دارد. حال تصور کنید در هر مدرسه روز گذشته چه تعداد ذی نفع تا پاسی از شب منتظر بودند تا بدانند تکلیفشان برای فردا -امروز- چه خواهد بود
موضوع این است که آموزش و پرورش ذی نفعان بسیاری دارد؛ از دانش آموز و اولیای دانش آموزان تا معلمان و حتی رانندگان سرویس مدارس و….. در شهر تهران به تنهایی ۴ هزار مدرسه وجود دارد. حال تصور کنید در هر مدرسه روز گذشته چه تعداد ذی نفع تا پاسی از شب منتظر بودند تا بدانند تکلیفشان برای فردا -امروز- چه خواهد بود.
پیش از این هم در تعطیلی مدارس به دنبال آلودگی تهران شاهد پاس کاری‌های میان آموزش و پرورش و استانداری بودیم و حتی یکی از همان روزها نیز اعلام تعطیلی به پاسی از شب کشید. در تعطیلی مدارس به دنبال بارش برف و یخبندان نیز در همین سال جاری یکبار اعلام تعطیلی مدارس ساعت ۵ صبح اتفاق افتاد و بسیاری از همین ذی نفعمان سردرگم و ناراضی بودند.
حال تصور کنید در شرایطی که بسیاری از خانواده‌ها نگران شیوع ویروس کرونا هستند و پیگیر وضعیت تعطیلی یا عدم تعطیلی مدارس، اخبار ضد و نقیض در فضای مجازی می‌گردد، خبر می‌رسد نمایندگان کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می‌خواهند طرحی ارائه دهند که مدارس و دانشگاه‌ها تا ۱۵ فروردین تعطیل شوند و این تصمیم که باید مراحل بسیاری تا تصویب را طی کند بدون ملاحظه رسانه‌ای می‌شود تا برخی نیز تیتر بزنند مدارس تا ۱۵ فروردین تعطیل می‌شود!.
از سوی دیگر رئیس جمهور روز گذشته اعلام کردند از شنبه همه فعالیت‌ها از جمله فعالیت مدارس از سر گرفته می‌شود و در اطلاع رسانی روز گذشته برای اعلام تعطیلی امروز نیز تاکید شد که مدارس از ۱۰ اسفند برقرار هستند. و در نهایت اینکه باز گشته‌ایم به همان وضعیت پیچیده‌ای که بود: هنوز مشخص نیست که متولی اعلام رسمی تعطیلی یا عدم تعطیلی مدارس کدام نهاد است و نظر آموزش و پرورش در این میان تا چه میزان اثرگذار است. این بدترین اتفاق در مدیریت اطلاع رسانی می‌تواند باشد.
آیا مدارس برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا مهیاست؟
روزهای این هفته گذشت؛ مدارس استان تهران تعطیل شد تا برای ایمنی بچه‌ها در مقابل ویروس کرونا آماده شود. این وضعیت در مدارس برخی شهرهای کشور نیز کمابیش به همین منوال گذشت. اما این آمادگی شامل چه چیزهایی است؟ اگر قرار است از شنبه ۱۰ اسفند بچه‌ها به پشت نیمکت‌های مدرسه بازگردند و بدون استرس و با بالاترین سطح رعایت نکات بهداشتی تمرکز خود را بر یادگیری بگذارند، آیا این شرایط مهیاست؟
وزیر آموزش و پرورش می‌گوید: دستورالعمل‌هایی برای مدیران مدارس، معلمان و دانش‌آموزان تدوین شد که شامل نحوه پیشگیری و مراقبت‌ها و اقداماتی بود که باید مورد توجه قرار بگیرد.
مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش می‌گوید: تسهیل دسترسی مدارس به تولید مواد ضدعفونی ازجمله مصوباتی است که در دستور کار داریم. آموزش سرایداران مدارس برای نحوه ضدعفونی کردن محیط مدارس ازجمله مواردی است که با مساعدت وزارت بهداشت عملی می‌شود. آموزش و مشارکت والدین در موضوع پیشگیری از کرونا ویروس ازجمله اقداماتی است که توسط اداره کل انجمن اولیا و مربیان انجام می‌شود.
پرس و جوی خبرنگار مهر به این نتیجه منجر شده که همه مدارس پایتخت به صورت اصولی ضدعفونی نشده‌اند، از سوی دیگر همانطور که در زمان شیوع ویروس آنفلوآنزا در گزارشی با عنوان «چالش کمبود مراقبان بهداشت در مدارس» در همین بخش منتشر شد، نوشتیم هم اکنون در سطح کشور حداقل با کمبود ۶ هزار مراقب بهداشت رو به رو هستیم که در تهران نیز این کمبود خود را نشان می‌دهد و از همین رو است که معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش می‌گوید قرار است سرایداران مدارس برای ضدعفونی کردن مدارس آموزش ببینند. و این میان حلقه مفقوده بحث نظارت است. چه کسی یا کسانی بر نحوه ضدعفونی های روزانه مدارس نظارت خواهند کرد؟
مدرسه از دو جبنه در مواقعی که شیوع یک ویروس را شاهد هستیم کانون توجه شده است: اول اینکه یکی از مهمترین مکان‌هایی است که امکان انتقال ویروس به دلیل همجواری دانش آموزان طی ساعت‌های طولانی در آن و به تعداد بالای دانش آموزان مطرح است و دوم اینکه چقدر مدارس ما برای رو به رو شدن با چنین شرایطی از پیش آمادگی دارند.
فرصت‌هایی که از دست رفت
این دو مورد شاید همان دو موردی است که باعث شده این روزها بیشتر خانواده آموزش و پرورش موافق تعطیلی مدارس باشند. عدم اطمینان از دسترسی کافی به مواد ضدعفونی کننده و توان مالی تهیه آن -به طوری که در این روزها بسیاری از مدارس با سفیدکننده ضدعفونی شده‌اند تا نداشتن ناظران واقعی برای رعایت بهداشت دانش آموزان. در این هفته‌ای که گذشت هم فرصت‌ها از دست رفت و حتی یک کلاس یا جلسه توجیهی در مدارس برای معلمان مدارس برگزار نشد و کسی از وزارت بهداشت برای نحوه نظارت معلمان و بسیج آنها برای رعایت بهداشت اصولی در برابر چنین شیوعی توسط دانش آموزان و خود کادر مدرسه فرستاده نشد و هر چه بود در سخن مسئولان آموزش و پرورش منعکس شد و یا در جلسات ستاد و نه در کف مدارس! در حالی که از روز شنبه ستاد مبارزه با شیوع ویروس کرونا باید کف مدارس باشد.
فرصت‌ها از دست رفت و حتی یک کلاس یا جلسه توجیهی در مدارس برای معلمان مدارس برگزار نشد و کسی از وزارت بهداشت برای نحوه نظارت معلمان و بسیج آنها برای رعایت بهداشت اصولی در برابر چنین شیوعی توسط دانش آموزان و کادر مدرسه فرستاده نشد و هر چه بود در سخن مسئولان آموزش و پرورش منعکس شد و یا در جلسات ستاد و نه در کف مدارس!
همه اینها نشان می‌دهد که یک مدیریت بلند مدت برای مقابله با این ویروس حداقل برای آموزش و پرورش تعریف نشده است و از آنجا که تا به حال در هر بحران کوچک‌تری مثل آلودگی هوا و بارش برف و بارانی ساده، تعطیلی اولین و آخرین راهکار بوده است، بیراه نیست که بگوییم مدارس در حوزه پیشگیری و مدیریت بحران منفعل شده‌اند.
از سوی دیگر برای پشتیبانی موارد بهداشتی آموزش و پرورش تا چه میزان می‌تواند به پشتیبانی وزارت بهداشت که این روزها باید مدیریت شیوع یک ویروس در سراسر کشور را باید مدیریت کند، تکیه کند تا خیال همه در مدرسه هم راحت باشد؟
کافی است سری به شبکه‌های مجازی بزنیم تا نظر والدین را درباره عدم تعطیلی مدارس بخوانیم. آنها به ندرت نگران افت یادگیری تحصیلی فرزندانشان هستند و با افتخار اعلام می‌کنند که در صورت عدم تعطیلی مدارس هم فرزندانشان را به مدرسه نمی‌فرستند. واقعیت دیگر این است که بسیاری از خانواده‌ها اعلام می‌کنند که مدیران مدارس نیز با نیامدن دانش آموزان به مدرسه نهایت همکاری را می‌کنند و حتی شنبه هفته گذشته و پیش از اعلام تعطیلات مدارس شمار زیادی از مدارس شهر تهران در کانال اختصاصی خود به اولیا اطلاع داده بودند که مدارس تا آخر هفته تعطیل است. آیا آموزش و پرورش می‌تواند جلوی تصمیم والدین برای نفرستادن فرزندانشان به مدرسه را در این شرایط بگیرد؟ آیا وزارت بهداشت می‌تواند؟
چالش‌هایی که با تعطیلی مدارس رخ خواهد داد
اما حال بیایید فرض کنیم مدارس تعطیل شوند. مهمترین نگرانی کسانی که با تعطیلی مدارس در این شرایط مخالف هستند، افت تحصیلی دانش آموزان نیست. بلکه نگرانی بابت این است که با تعطیلی رسمی مدارس موجی از مسافرت‌های بی مورد به سایر شهرها به راه می‌افتد که باعث گسترش شیوع ویروس خواهد شد.
این نگرانی دور از واقعیت نیست که در همین هفته اول نیز خصوصاً شهرهای جنوبی و شمالی کشور شاهد رشد مسافرت‌هایی بود که در این وقت سال طبیعی به نظر نمی‌رسد. حتی هشدارهایی بابت شیوع سیل در شمال و جنوب کشور نیز نتوانست این سفرها را لغو کند. در این شرایط تصور کنیم مدارس فقط تهران تا پایان سال به طور کامل تعطیل شود. از یک سو والدین می‌گویند قادر نیستند فرزندانشان را در خانه نگه دارند. همان بچه‌ها اگر بزرگ‌تر باشند سر از کوچه و خیابان و گیم نیت و فروشگاه و… سر در می‌آورند و اگر کوچک‌تر باشند یا با والدینشان باید این طرف و آن‌طرف بروند، یا سر کار والدین و در بهترین حالت باید روزهای زیادی نگهداری آنها به عهده پدربزرگ و مادربزرگ یا یکی از بستگان والدین باشد. که این خود معلول این غفلت درازمدت است که خانواده‌ها هیچ برنامه‌ای برای سرگرم کردن فرزندان خود در خانه ندارند؛ فرزندانی که این روزها عموماً تک فرزند هم هستند! در این شرایط است که خانواده‌ها بدون نگاه به عواقب سفر، راه آسان‌تر را پیش می‌گیرند.
بدون توجه به اینکه ممکن است ناقلان بیماری و آغاز کننده شیوع بیماری در شهری دیگر شوند، راهی سفر می‌شوند. به نظر می‌رسد نگرانی این افراد نیز قابل توجه و در چنین شرایطی قابل تأمل است. اما باز هم باید در مقابل این نگرانی پرسید برای جلوگیری از سفرهای نوروزی چه تمهیدی اندیشیده شده است؟ آموزش و پرورش ثبت اسکان نوروزی را کنسل کرده است ولی آیا این چه میزان از سفرهای نوروزی خواهد کاست!
بچه‌هایی که از درس و یادگیری بازمانده‌اند!
از سوی دیگر عده کمی هم نگرانی بابت افت تحصیلی دانش آموزان دارند. حالا دیگر باید گفت پیک‌های نوروزی که روزی به حذف آنها از سیستم آموزشی افتخار می‌کردیم باید به سبد گزینه‌های احتمالی و شاید هم ضروری نوروز باز گردد. بچه‌های ما امسال با این میزان تعطیلات عملاً از درس و یادگیری بازمانده‌اند. حال صحبت‌های جسته و گریخته‌ای از این می‌شود که شاید بشود امسال سال تحصیلی را یک ماه دیرتر تمام کرد که خود چنین تصمیمی تبعاتی گسترده دارد.
شکاف میان صدا و سیما و آموزش و پرورش و از دست رفتن امکانات آموزشی
این عده البته راه حل دومی هم برای جلوگیری از افت تحصیلی دانش آموزان پیشنهاد می‌دهند که متأسفانه در این شش ماهی که از سال گذشته و با وجود گزارش‌های پی در پی درباره اهمیت توجه به این موضوع آموزش و پرورش چندان پیگیر آن نشد و آن هم توجه به آموزش غیرحضوری و استفاده از ظرفیت‌هایی است که این امکان را فراهم می‌کند. هر چند برخی مدارس غیردولتی در همین مدت نیز تجربه‌های خوبی در این زمینه دارند اما در چنین شرایطی که روزهای تعطیل، شمارش از دست خارج شده است، نیاز به استفاده از ظرفیت‌های همگانی‌تر و در دسترس تر است.
شبکه آموزش صدا و سیما و شبکه‌های دیگر که در روزهای عادی ساعات زیادی از زمان خود را به تبلیغ کتاب‌های کمک درسی و کنکوری اختصاص می‌دهند، حالا لابد می‌توانند زمانی را در اختیار آموزش دروس به بچه‌ها بدهند اما آیا این طرح به صورت رسمی از سوی صدا و سیما یا آموزش و پرورش کلید خورده و یا حتی مطرح شده است؟ خیر! و این یک سوال بزرگ است که چرا شکاف میان این دو متولی آموزش - یکی رسمی و دیگری عمومی- در کشور این میزان زیاد است؟
امکان دوم نیز که سال‌ها پیش در آموزش و پرورش مطرح شد اما طرحی بود که مسکوت ماند بحث تبلت دانش آموزی است. اینکه هر دانش آموز یک تبلت ویژه ای داشته باشد که صرفاً برای آموزش مجازی طراحی شده است. استفاده از چنین امکانی به صورت محدود تجربه شده است از جمله پس از زلزله کرمانشاه در سر پل ذهاب ولی شرایط تسری آن مهیا نشد و این امکان نیز از دست رفت.
اما هنوز هم راه برای امکان اول باز است. راه برای تقویت آموزش و یادگیری به دور از مدرسه از طریق فضای مجازی مهیاست. آموزش و پرورش سایت دارد، مدارس عموماً سایت و کانال‌های مجازی دارند و می‌توان از متخصصان کمک گرفت و شرایطی را فراهم کرد که همه کودکان و نوجوانان این سرزمین از پشتیبان آموزشی رایگان و در دسترس در شرایط بحران سود ببرند. نسل ما خوب با چنین پشتیبانی آشناست. روزهایی از دهه ۶۰ که شرایط جنگی برقرار بود و مدارس تعطیل، ما پای تلویزیون درس‌های خود را فرا می‌گرفتیم.
باز گشت به نقطه صفر
آنچه در این سطور سعی در بازگویی آن بود چالش‌های این روزهای تصمیم برای تعطیلی یا عدم تعطیلی مدارس است. نبود مدیریت شفاف و یکپارچه برای اطلاع رسانی تعطیلی یا عدم تعطیلی مدارس، رفع نگرانی‌های عمومی در خصوص تأمین سلامت دانش آموزان در این شرایط در مدرسه و از همه مهمتر آموزش این عبارت ساده به اولیا که «تعطیلی مدارس در این شرایط به معنای ماندن در منزل است و نه راهی سفر شدن». چالش‌هایی که به نظر نمی‌رسد به راحتی قابل حل باشد اما وقت آن است که مدیریت مبارزه با کرونا در کشور این را در صدر کارهای خود قرار دهد که مدرسه یعنی تقریباً بیشتر مخاطب در جامعه. اگر هر آموزش، فرهنگ سازی و مخاطب قرار دادنی را از این نقطه آغاز کنیم، برد کرده‌ایم. در غیر این صورت شاید چیزی بیش از عدم اعتماد به آموزش و پرورش کشور را از دست بدهیم. قانع سازی مردم برای حس امنیت کردن در فرستادن فرزندانشان به مدرسه و یا قانع سازی مردم در عدم سفر رفتن در چنین شرایطی در صورت تعطیلی مدارس، اگر از همین امروز کلید نخورد - که باز هم دیر است- جمعه شب بدون تردید یک مشکل جدی در مدیریت را خواهیم داشت.
نظر شما