سرويس تاريخ جوان آنلاين: بیتردید خاطرات و یادمانهای فعالان دوران انقلاب و همچنین تأسیس نظام اسلامی، از منابع مهم خوانش و نگارش این بخش از تاریخ معاصر قلمداد میشود. مرکز اسناد انقلاب اسلامی در زمره مؤسساتی است که به ضبط و انتشار خاطرات این فعالان دست زده و عناوین متعددی از این قبیل را، روانه بازار نشر ساخته است. خاطرات زندهیاد مریم بهروزی در این زمره به شمار میرود که به کوشش حکیمه امیری تدوین یافته است. تدوینگر در بخشی از دیباچه خویش بر این اثر مینویسد:
«هم زمان با شروع نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) خانم بهروزی که از مقلدان ایشان بود به تحصیل علوم دینی مشغول شد و پس از پایان تحصیل به تشکیل جلسات مذهبی برای زنان همت گماشت. در این جلسات به تدریس علوم مذهبی و سخنرانی پرداخت که این روش جدید موجب جذب بیشتر علاقهمندان شد. برخی از شرکتکنندگان به مسائل سیاسی علاقهمند بودند، به همین دلیل در گروهی به نام هستههای مقاومت سازماندهی شده و به پخش اعلامیههای حضرت امام پرداختند. با نزدیکی به پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت خانم بهروزی و هستههای مقاومت بیشتر شد. در سال ۱۳۵۷ دکتر مفتح برای سخنرانی در مسجد قبا از خانم بهروزی دعوت به عمل آورد که ایشان در یکی از جلسات سخنرانی توسط ساواک دستگیر و زندانی شد و پس از آزادی از زندان در راهپیمایی و تظاهرات مردم علیه حکومت پهلوی شرکت کرد.
با پیروزی انقلاب اسلامی فعالیتهای سیاسی- مذهبی خانم بهروزی بیشتر شد. وی در ابتدا عضو حزب جمهوری اسلامی شد و از طرف حزب برای تهیه گزارش از ناآرامی استانهای مرزی به آن نواحی فرستاده میشد. همچنین با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران برای تبلیغ به مناطق جنگی فرستاده میشد. به همین دلیل بخشی از خاطرات ایشان به این بخش از زندگی و فعالیتشان اختصاص دارد و مطالبی درباره فعالیت سیاسی- مذهبی زنان قبل از پیروزی انقلاب و همچنین فعالیت آنان در حزب جمهوری اسلامی و حمایتهای آنها از رزمندگان اسلام دارد. به هنگام ثبتنام نامزدهای نمایندگی اولین دوره مجلس شورای اسلامی دکتر بهشتی از خانم بهروزی خواست برای ورود به مجلس ثبتنام کند و ایشان نیز در انتخابات میاندورهای ثبتنام کرده و به عنوان نماینده تهران به مجلس راه یافت. به این ترتیب ایشان تا دوره چهارم نماینده مردم تهران در مجلس بود. وی در دوره نمایندگی یکی از مدافعین حقوق زنان در مجلس بود و با فعالیت ایشان قوانینی مانند منع تعدد زوجات، حق حضانت کودکان به مادر، بازنشستگی زنان با بیستسال کار و... به تصویب مجلس رسید. در این دوره به نمایندگی از مجلس در کنفرانسهای بینالمللی اعزام میشد. بخش مهمی از خاطرات خانم بهروزی مربوط به این دوره است و اطلاعاتی نو و دست اول درباره فعالیتهای مجلس پس از پیروزی انقلاب به دست میدهد. شکلگیری جناحهای سیاسی در مجلس و رقابت آنها از دیگر مسائلی است که خانم بهروزی به تشریح آنها پرداخته است. بخش مهمی از فعالیت خانم بهروزی مربوط به تأسیس جامعه زینب (س) است. این جامعه تشکلی سیاسی- مذهبی برای زنان است که به پیشنهاد رئیسجمهور وقت آیتالله خامنهای به وجود آمد. این تشکل که خانم بهروزی از مؤسسان و دبیرکل آن است نقش مهمی در فعالیتهای انتخاباتی مجلس، ریاستجمهوری و شورای اسلامی شهر تهران دارد و همچنین برای ترویج فرهنگ اسلامی تلاش میکند. خاطرات خانم بهروزی از تأسیس و فعالیت این حزب بخشی از تاریخچه احزاب پس از پیروزی انقلاب اسلامی را روشن میسازد و ما را با زنان فعال سیاسی آشنا میسازد. آگاهی ایشان از مسائل سیاسی و آشنایی با گروهها و احزاب سیاسی و تفکرات آنها موجب شد که تحلیلی دقیق از انتخابات نهم و دهم ریاستجمهوری و حوادث پس از انتخابات در سال ۱۳۸۸ ارائه دهد، که در بخشی از خاطرات ایشان بهخوبی مشخص است.»
تدوینگر این اثر در بخش دیگری از مقدمه، به شرح ذیل به معرفی فصول گوناگون این کتاب پرداخته است: «فصل اول کتاب با عنوان تولد، خانواده و تحصیلات به معرفی پدر و مادر و فضای تربیتی و تحصیلات و ازدواج ایشان میپردازد و بخشی نیز فرزندان خانم بهروزی را معرفی میکند.
فصل دوم تحت عنوان نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی مفصلترین بخش کتاب است. در این فصل خانم بهروزی خاطرات خود را از سال ۱۳۴۱ و آشنایی با نهضت امام شروع میکند و تا ورود امام به ایران و ملاقات با ایشان به پایان میرساند.
فصل سوم با عنوان جامعه زینب (س) چگونگی تأسیس و فعالیت جامعه زینب را تشریح میکند و به طور خاص یکی از تشکیلات سیاسی- مذهبی زنان را معرفی میکند.
فصل چهارم با عنوان نمایندگی مجلس شورای اسلامی یکی از فصلهای مهم کتاب است که اطلاعاتی درباره فعالیت خانم بهروزی در مجلس اول تا چهارم شورای اسلامی دارد. در این بخش فعالیتهای خانم بهروزی در مجلس در جهت دفاع از حقوق زنان و مأموریتهای او برای شرکت در کنفرانسهای بینالمللی آمده، همچنین از رقابتهای انتخاباتی گروههای سیاسی برای ورود به مجلس صحبت شده است. به علاوه برخی از احزاب و گروههای سیاسی نیز معرفی شدهاند و مطالبی درباره چگونگی شکلگیری آنها گفته شده است.
فصل پنجم با عنوان احزاب و انتخابات به نقش جوامع همسو و اصلاحگر در انتخابات نهم و دهم ریاستجمهوری و فعالیت اصولگرایان در این دو دوره پرداخته و در پایان حوادث بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ تحلیل شده است.
این کتاب براساس مصاحبه خانم بهروزی با مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۸ تدوین شده است. پس از پذیرفتن این طرح در اردیبهشت سال ۱۳۸۹ در ملاقاتی با ایشان، رضایتنامه خود را برای چاپ خاطرات در اختیار مرکز اسناد انقلاب اسلامی قرار دادند. در ۱۶ رمضان ۱۳۹۰ نیز طی ملاقاتی که در دفتر جامعه زینب (س) با ایشان داشتم، متن تدوین شده و تایپ شده خاطرات را برای مطالعه و اصلاحات در اختیارشان قرار دادم و ایشان نیز یک عدد لوح فشرده حاوی اسناد و مدارک شخصی و عکسهای خود را جهت چاپ در کتاب در اختیارم قرار داد. براساس برنامهریزی، قرار شد پس از مطالعه، ابهامات موجود در متن را اصلاح و در اختیار نگارنده قرار دهد، اما بیماری و وفات ایشان در روز ۲۹ بهمن ۱۳۹۰ این امر را میسر نساخت. جهت ادامه کار بارها با خانواده ایشان تماس گرفتم، اما پاسخی دریافت نکردم. پس از هر بار تماس بیپاسخ نیز مراتب را به منشی ایشان در جامعه زینب (س) منتقل میکردم، اما در این کار نیز بینتیجه بود. پس از انتقال مراتب به مرکز اسناد انقلاب اسلامی برخی ابهامات براساس منابع موجود برطرف شد، اما برخی دیگر همچنان در متن باقی است که به این ترتیب رفع تقصیر نموده و از خوانندگان پوزش میطلبم و برای خانم بهروزی که چهرهای شناخته شده در تاریخ انقلاب اسلامی بود و زحمات ایشان در متن خاطرات بهخوبی مشخص است، از خداوند بزرگ طلب مغفرت مینمایم.»
نظر شما