شفقنا- بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی همواره نسبت به وجود متحجران ابراز نگرانی می کردند و از جمله در یکی از سخنان خود فرمودند:« خون دلی که پدر پیرتان از این متحجرین و مقدس مآبان می خورد از مشکلات و سختی های دیگر نمی کشد.»

خبرنگار شفقنا به میان طلاب حوزه علمیه خواهران و جامعه الزهرا رفته و نظرات آنها را پیرامون تحجر در جامعه و پیامدهای آن جویا شده است:

مقدس مآبی، خانواده مذهبی را به حاشیه می راند

نرگس موحدی طلبه سطح چهار جامعه الزهرا(س) به خبرنگار شفقنا گفت: افراد متحجر خودخواه و خودشیفته اند.

این محقق و پژوهشگر حوزه اظهار کرد: اگر قرار باشد که دین منجمد و محدود باشد و در هر عصری برای خودش برنامه ریزی کند و دستش کوتاه باشد در واقع این دین جامع و اجتماعی نیست. شخصی که می گوید همان که ۱۰۰۰ سال قبل گفتند و غیر از این نیست، یعنی انسان باید فکر را تعطیل کند!؟ انسان متحجر دشمن را خوشحال می کند و تفکر را در جامعه به تعطیلی می کشاند، یعنی تقدس مابی فکر را تعطیل می کند و در این جامعه دشمن، سالار می شود، چون مردم می گویند مقدس هستند.

موحدی خاطرنشان کرد: مثلا برخی با برق، بلندگو و تکنولوژی مخالف بودند در این شرایط یعنی فکر تعطیل شود و جوانان به سمت دین نیایند، مقدس مابی این است. وقتی مقدس مابی تفکر را تعطیل کرد خانواده مذهبی به حاشیه می رود و دین داری، فردی و جزئی می شود و کسی که جرات حاضر شدن در جمع را ندارد قداستش زیر سوال می رود. مثلا می گویند چه مقدس مابی هستی که به سینما و دریا رفته ای.

او گفت: همین ها ابزاری در دست دشمن است، اگر دشمن بخواهد با دین مستقیم درگیر شود شکست می خورد، پس باید بَدَل درست کند، بدل دین حقیقی، تقدس مابی و تحجر است یعنی می گوید چیزی که شما دارید ثابت است و تکان نمی خورد و همیشه قیمت آن ثابت است و طرف به خاطر جهل و نادانی قبول می کند و یا اینکه به علم خود عمل نکند، دشمن همین را می خواهد و هر جا تحجر بود دشمن پیروز می شود.

بسیاری از آسیب های اجتماعی به نگاه تحجرآمیز به دین باز می گردد

سمیه سادات سیروانی از طلاب سطح دو حوزه علمیه خواهران اظهارکرد: در این ۴۱ سال از پیروزی انقلاب در هر جا تحجر و قداست مابی و سختی داشتیم، دشمن بر ما پیروز شده است، به این دلیل نسل جوان از دست ما رفته است زیرا جوانان می‌خواهند به روز زندگی کنند، وقتی یک انسانی مقدس مآب است می گویند زندگی نمی کنیم ولی اگر حرف دین را بزنیم و بگوئیم برای هر فکری از بشر و نسلی حرف نو دارد پذیرفتنی است.

او تصریح کرد: یکی از دلایلی که قرآن اصلا کهنه نمی شود این است که همیشه حرفی نو و جدید دارد، پس تحجر و تعطیلی عقل در جامعه نخبگانی مردود است، از طرفی وقتی دین می گوید مجتهد برای هر موضوعی حکم دین را پیدا کند این پویایی و به روز بودن دین اسلام را می‌رساند که انسان توسط خدا و دین خدا قابل اداره است.

این محقق حوزه خواهران ادامه داد: اما اگر مقدس مابی آمد می گوید قابل اداره نیست به همین دلیل در متون آموزشی و در بحث آموزش نیروی انسانی در ارتباط با جهان باید حرفهای جهانی و سخن جوان داشته باشیم وگرنه دین به حاشیه می رود و یا با خرافات آمیخته می شود که دین را به واسطه تحجر تمسخر کنند.

سیروانی ادامه داد: یکی از عواملی که مردم دین را سبک می شمارند همین محدودگرایی و قداست مابی و انحصاری بودن در دوره ای خاص است.

او بیان کرد: از دلایلی که در جامعه آسیب های همچون طلاق و ازدواج نکردن، اختلاس، حزب گرایی، آسیب‌های انتخاب های ناسالم، حمایت های ناآگاهانه رقم می خورد، این است که مردم می بینند تحجر گرایی و مقدس مابی راحت است و فرد برای اینکه فکر نکند و زحمت نکشد، بدون اینکه اطلاعات تخصصی به دست بیاورد به سمت تحجر رفته و برای رسیدن به هدف خود میانبر می زند.

این محقق و پژوهشگر علوم اسلامی عنوان کرد: اگر ببینیم قرآن، رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) در مورد انسان چه می گوید و باید سخنان به روز را به مردم برسانیم بدون تردید در اقتصاد ضربه نمی خوریم، یکی از دلایلی که در اقتصاد ضربه می خوریم همین تحجر در اقتصاد است. مردم نمی دانند باید به خریداران داخلی و خارجی احترام بگذاریم یا نه چون فکر در آن نیست و فقط نماز و روزه می گیریم آیا این نماز و روزه او را به فکر وا می دارد در اقتصاد فکری کند؟ وقتی به فکر وانداشت متحجر است و دین مآبی کرده و هیچ دردی را درمان نمی کند.

او ادامه داد: دین پویا، فعال و متعالی در زندگی بشر می تواند حرفی برای گفتن داشته باشد، وقتی دین جامد،بی صدا و بی حرکت شد ما را متوقف می‌کند از این رو بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و مشکل ازدواج و دغدغه‌های اقتصادی و اجتماعی به این نگاه تحجرآمیز به دین باز می گردد، در حالی که اگر بخواهیم با جهان تعامل کنیم باید ببینیم جهان چه چیزی از ما می خواهد و جاودانه بودن و تفاوت جسم و روح در چیست.

سیروانی اظهار کرد: در نظام جمهوری اسلامی، مقدس مابی کم و نهی شده است، اما هنوز درلابه لای بخش‌هایی از جامعه خود را حفظ کرده است، تا زمانی که از دین برای خودمان قفس تحجر و مقدس مآبی درست کرده باشم لذت نماز و حج خیالی می‌شود.

توجه دادن به سنت اصیل نبوی و قرآن راهکار از بین بردن تحجر در جامعه است

در ادامه نرگس عبدالحمید در پاسخ به سوال خبرنگار شفقنا گفت: تحجر در لغت به معنای سنگ شدن، ارتجاع، جمود و تاریکی اندیشی و در معنای اصطلاحی به معنی امتناع انسان از پذیرش حق و روی‌گردانی از خداوند بوده و نقطه مقابل آن، شرح صدر است. در آیات قرآن از تحجر به قساوت قلب و عدم خضوع در برابر حقیقت تعبیر شده است.

این محقق و پژوهشگر جامعه الزهرا(س) افزود: افراد متحجر دارای تنگی و ضیق صدر هستند چنان که قرآن کریم می‌فرماید:” و آن کس را که بخواهد گمراه نماید سینه‌اش را چنان تنگ می‌کند که گویی می‌خواهد به آسمان بالا رود” (سوره انعام/۱۲۵). بعضی آن چنان روح و فکرشان محدود است که گویی هیچ جایی برای هیچ حقیقتی در آن نیست، گویی مغزشان را در یک محفظه با دیوارهای نیرومند آهنی قرار داده‌اند.

او مهمترین آثار و پیامدهای نفوذ متحجرین و مقدس مآبان در جامعه و حکومت و حوزه های علمیه و دانشگاه را در هشت عرصه تببین کرد و گفت: الف) تقلید عوامانه برگرفته از تحجر است؛ پایبندی بی‌چون و چرا به سنت‌ها و آداب ملی و قومی، سد راه فکر و نوآوری و مانع شناخت حقیقت است البته باید توجه داشت که این گونه از تقلید و پیروی با تقلید از اهل علم و دانشمندان، فرق دارد و این نه تنها مانع شناخت حقیقت و نوآوری نیست بلکه وسیله‌ی تکامل و رشد و ترقی است ‌و به همین دلیل مورد تأیید قرآن قرار گرفته است.

عبدالحمید افزود: هم نشینی با بدان و فاجران و مجرمان و تأثیر پذیری از آنان و تسلیم کورکورانه اوامرشان، دنیاپرستی، هواپرستی و آرزوهای دور و دراز، و نیز تنگی روح و قساوت قلب از آثار تحجر در جامعه است.

او تصریح کرد: تَحَجُّر موجب کفر و خروج از دین و دین ستیزی افراد جامعه می شود، چون منشاء تحجر جهل است قطعا سبب بروز گناه و لجاجت و جدال و مراء در جامعه خواهد شد همچنین تحجّر و تعصّب، سبب نادیده گرفتن حقایق است.

پژوهشگر حوزه علمیه خواهران، تصریح کرد: تحجّر و مقدس مآبی، هلاکت و نابودی فرهنگی جامعه را به همراه دارد و سبب دل مردگی افراد مبتلا به آن و انتشار به دیگران می شود.

او به راه حل مصون ماندن از این دست افراد و افکار اشاره کرد و گفت: توجه دادن به وحی الهی و سنت پیامبر اسلام و راهبری امامان(ع) به صورتی پیوسته راهکار مناسبی برای از بین بردن مقدّسات باطل و خرافات به جای مانده از دوران جاهلیت ‌و مورد تقلید جوامع مدرن است.

عبدالحمید اظهار کرد: از دیگر راه حل ها، یادآورى، تذکر و بیدار کردن دانسته‌هاى انسان در خاطره و ذهن، و نیز تعقل و تفکر و علم اندوزی به گونه ای که اگر صاحب خرد آن را جست و جو کند، حقایق نهفته بسیاری آشکار می‌شود که می‌تواند تحجر را از انسان و جامعه انسانی بزداید.

گزارش: اکبر پوست چیان