گروه استان‌های خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با توجه به توان علمی استادان به‌ویژه دانشجویان مستعد، توجه ویژه‌ای برای تولید و گسترش علوم و فناوری در برنامه­‌های خود گنجانده است.

مطالعات امكان­‌سنجی به‌منظور ایجاد مرکز تحقیقات نانوفناوری صنعتی، اواخر سال 1391 توسط گروهی از استادان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام و پس از تدوین اهداف و برنامه‌های پژوهشی و ارسال به سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، مجوز راه‌اندازی مرکز، بهمن 1392 به دانشگاه اعلام شد و همان سال آغاز به کار کرد.

براساس گزارش ناسا، نانوفناوری یکی از پنج علم روز دنیاست که پیش­‌بینی می‌­شود کاربرد آن در تمام حوزه­‌ها گسترش یابد؛ بنابراین این مرکز با اهداف و چشم‌اندازهای زیر فعالیت خود را آغاز کرد:

- انجام پژوهش‌­های بنیادی و کاربردی علوم نانوفناوری به‌منظور تولید علم و رفع نیازهای صنعت

- فراهم آوردن محیط مناسب از لحاظ تجهیزات و امکانات آزمایشگاهی و محققان باانگیزه برای انجام پژوهش­‌های مرتبط

- برقراری ارتباط با مراکز علمی و صنعتی و ایجاد همکاری­‌های فی‌مابین

- ایجاد فرصت مناسب برای رشد و تحقیق شرکت­‌های فعال در حوزه نانوفناوری

- ارائه طرح و راهکارهای حل مسائل و مشکلات شرکت‌های فناور در حوزه نانو

- تهیه و آماده‌سازی بانک اطلاعات شرکت‌های فعال در حوزه نانو و نیز فناوران فعال در حوزه نانو در میان اعضای هیئت‌علمی

- برگزاری کارگاه‌های نانوفناوری و کاربردهای آن برای دانشجویان، مسئولان حوزه‌­های تحقیق و توسعه، صاحبان صنایع، اعضای هیئت علمی و فناوران فعال در حوزه نانو

- متمرکزسازی و همسوکردن پروژه‌­های انجام شده در حوزه نانو

- حمایت از طرح‌­های پژوهشی مسئله‌محور در حوزه نانوفناوری بر مبنای نیاز صنایع استان آذربایجان‌شرقی

- ایجاد بستر مناسب برای گسترش تحقیقات نانو در تمام حوزه‌­های علمی و تخصصی

- تجاری‌سازی طرح‌­های فناورانه ارائه شده در این حوزه

خبرنگار خبرگزاری آنا برای بررسی جزئیات فعالیت مرکز تحقیقاتی نانو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و مأموریت‌ها و اهداف آن با سعیده ابراهیمی دکتری تخصصی نانومواد و نانوفناوری و رئیس این مرکز گفتگو کرده است که مشروح گفتگو در پی می‌آید:

آنا: درباره تاریخچه راه‌اندازی مرکز تحقیقاتی نانو و مأموریتی که برای آن تعریف شده، توضیح دهید و ارزیابی شما از فعالیت‌ها در راستای دستیابی به پیشرفت چگونه بوده است؟

ابراهیمی: مرکز تحقیقات نانو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، سال 1392 با مأموریت نانوفناوری صنعتی آغاز به کار کرد و رویکردی صنعتی داشت. با این رویکرد آنچه که لازم بوده برای مرکز تحقیقات در راستای نیازهای صنعت فراهم شده است.

با توجه به اینکه رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال‌های مختلف متفاوت بوده، مرکز تحقیقات نیز با رویکردهای مختلف در سال‌های متفاوتی فعالیت کرده است. فعالیت مرکز تحقیقات نانو واحد تبریز در سال‌های نخست صرفاً در راستای تأمین دستگاه‌های مورد نیاز و ابزارهای زیرساختی بوده است.

فعالیت‌های برون‌دانشگاهی

مرکز تحقیقات نانو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال‌های اخیر در راستای تحقیقات بنیادین فعالیت و نگاه اصلی خود را به صنعت معطوف کرده و در تلاش است تا بتواند ارتباط خود را با صنعت پیش ببرد.

آنا: درباره فعالیت‌هایی که در حوزه طرح‌های برون‌دانشگاهی دارید، توضیح دهید؟

ابراهیمی: در مرکز تحقیقات نانو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طرح‌های برون‌دانشگاهی تعریف و ارتباطات و تعاملاتی با صنایع برقرار و برخی از طرح‌های برون‌دانشگاهی با موفقیت خاتمه پیدا کرده و تبدیل به محصول شده است.

علاوه بر آن، این طرح‌ها ثبت شرکت و کارهای تجاری‌سازی آن انجام شده است. با ثبت برند و اخذ مجوزهای لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت، مرکز تحقیقات نانو دانشگاه آزاد اسلامی تبریز امروز در عرصه تولید حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و قادر است نیازهای جامعه و اهداف خود را تأمین کند.

آنا: مرکز تحقیقات نانو در راستای حل مشکلات پژوهشگران چه اقداماتی انجام داده است؟

ابراهیمی: سعی کردیم در مرکز تحقیقات نانو نگرش دانشگاه آزاد اسلامی را به سمت صنعت پیش ببریم و برای این منظور کارگروهی را در مرکز تحقیقات نانو تشکیل داده‌ایم تا مشکلات صنایع را رفع کنیم. روی این موضوع کار کرده‌ایم که مشکل صنعت چیست؟ یا به عنوان مثال درباره اینکه صنعت به ماده X نیاز دارد؛ اما قادر به سنتز آن ماده نیست. جلسه گذاشته می‌شود. درصورتی‌که صنعت دنبال تأمین آن ماده باشد، ما آن ماده را به عنوان طرح پژوهشی به دانشگاه وارد می‌کنیم.

مرکز تحقیقات نانو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به عنوان واسط به پژوهشگر اعلام می‌کند که تأمین مالی پژوهش از سوی صنعت است و شما این طرح پژوهشی را برای صنعت با این رقم و شرایط انجام دهید.

تحریم و فعالیت مرکز تحقیقات نانو

صنایع اکنون وضعیت مناسبی ندارند و با مشکلات بسیار زیادی دست به گریبان هستند. در یک مورد نیاز صنایع پزشکی در استان آذربایجان شرقی را بدون اینکه هزینه‌ای از آنها دریافت کنیم برآورده کردیم و آن طرح را ساختیم.

آنا: همانطور که می‌دانید دشمن تحریم علمی ایران را هدف قرار داده و در این راستا دنبال سنگ‌اندازی جلوی پای پژوهشگران ایرانی نیز هست. آیا این تحریم روی فعالیت شما در مرکز تحقیقات نانو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز نیز تأثیرگذار بوده است؟

ابراهیمی: به هیچ عنوان، تحریم هیچ تأثیری روی فعالیت ما نداشته است، برعکس فکر می‌کنیم این تحریم پلی برای موفقیت ماست. به‌تازگی تحقیقاتی را با ایران‌خودرو آغاز کرده‌ایم و این تحقیق صرفاً امروز که ایران‌خودرو توان واردکردن قطعه خارجی را ندارد و باید به نیروی داخلی متکی باشد، انجام‌پذیر است و در تلاشیم تا عمر قطعات ایران‌خودرو را دو برابر کنیم. قطعه قبلاً از ترکیه وارد می‌شد و هیچ نیازی به ساخت آن در ایران نبود؛ اما اکنون با تحریم‌های صورت گرفته بستری مهیا شده تا در این مورد تحقیق کرده و راهکار جدیدی برای استقلال و پیشرفت خودمان پیدا کنیم.

آنا: پایان‌نامه‌های دانشجویی و طرح‌های پژوهشی دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی را در مرکز خود چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ابراهیمی: به نکته خیلی خوبی اشاره کردید. متأسفانه هنوز راهکاری برای هدفمند کردن پایان‌نامه‌ها در راستای مراکز تحقیقاتی نداریم. یعنی بخش اعظم پایان‌نامه‌ها، مشکلات صنعت را رفع نمی‌کنند و باید راهکاری برای این موضوع پیدا شود. به عنوان مثال در صحبتی که با رئیس اتحادیه قطعه‌سازان داشتم، وی پیشنهاد کرد که نیرو در اختیار این اتحادیه قرار دهیم تا بعد از گذراندن دوره‌های تخصصی وارد بازار کار شوند و در این صورت نیاز صنایع نیز برطرف می‌شود.

دانشگاه‌های ما چارچوب آموزشی خودشان را حفظ کرده‌اند

در نتیجه ما هنوز راهکاری برای تعریف پایان‌نامه نداریم و پایان‌نامه‌ها در گروه‌های آموزشی با موضوعات غیرهدفمند تصویب می‌شوند.

آنا: اگر هدفمند نیست چرا تصویب می‌شود؟

ابراهیمی: متأسفانه دانشگاه‌های ما هنوز آن چارچوب آموزشی خودشان را حفظ کرده‌اند و به‌طور کامل به سمت پژوهش‌محوری سوق داده نشده‌اند.

آنا: مگر نباید دانشگاه‌ها به سمت مسئله‌محوری حرکت کنند. جلسه‌ای نیست که دکتر طهرانچی به بحث مسئله‌محوری در دانشگاه‌ها اشاره نکند، اما همانطور که گفتید بسیاری از دانشگاه‌ها مانند سابق بحث آموزش محوری خودشان را دارند.

ابراهیمی: سال گذشته یک‌هزار و 300 موضوع پایان‌نامه در واحد تبریز تعریف، انجام و دفاع شده است. 300 مورد از این تعداد می‌توانست در راستای جذب پروژه‌های مراکز تحقیقاتی از صنعت باشد و درصورتی‌که به این امر مهم، شکل هدفمند و مسیر داده شود، می‌تواند نتیجه دهد؛ اما اگر به روشی که گروه‌های آموزشی تصویب می‌کنند، باشد، هیچ تفاوتی نخواهد کرد و در این روش دانشجویان روی پایان‌نامه‌ها بدون علاقه کار می‌کنند.

اکنون دانشجویان دوره کارشناسی واحد تبریز روی پروژه‌های پژوهشی بسیار بهتر و باانگیزه‌تر کار می‌کنند.

مشکل عمده‌ ارتباط صنعت و دانشگاه بروکراسی‌های اداری است

متأسفانه برخی پایان‌نامه‌های ارشد با موضوعات تکراری و کپی‌برداری صورت می‌گیرد که نه به درد صنعت می‌خورد، نه به درد استاد و دانشجو. دانشگاه حتماً باید در راستای هدفمندکردن پایان‌نامه‌ها اقدامات عملی انجام دهد، درغیر این صورت تقریباً می‌توان گفت به دانشگاه نسل چهارم نخواهیم رسید.

آنا: درباره ارتباط صنعت و دانشگاه بحث‌های مفصلی صورت گرفته، اما هنوز این مباحث به صورت کامل و جامع عملیاتی نشده‌اند. چه راهکار و توصیه‌ای برای شکل گرفتن این ارتباط به واحدهای دانشگاهی دارید؟

ابراهیمی: آنچه که ما تجربه کردیم اینکه گفتمان، نیاز، حضور و دغدغه‌های صنعت را نمی‌دانیم. بنده با توجه به اینکه خانواده صنعتی دارم، تقریباً به گفتمان صنعت آشنایی دارم. فکر می‌کنم نتوانسته‌ایم از افراد آکادمیک‌ برای ارتباط دانشگاه با صنعت بهره‌گیری کنیم؛ بلکه باید از مسئولان صنعتی بخواهیم افرادی که در صنعت بودند و هستند با دانشگاه همکاری کنند.

مشکل عمده‌ ارتباط صنعت و دانشگاه، بوروکراسی‌های اداری است؛ به عنوان مثال برای ساخت یک فیوز که نیاز صنعت است، باید مراحل اداری طی شود و این وقت زیادی را از دانشگاه و صنعت می‌گیرد و به این ترتیب ارتباط صنعت و دانشگاه با کُندی پیش می‌رود.

انتهای پیام/4078/4062/پ