آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان٬ دیشب پس از پایان دیدارهایش در نشست اقتصادی داووس سوئیس٬ به ترکیه سفر کرد.

اخبار بین الملل - مرکل٬ تحت تدابیر شدید امنیتی از فرودگاه استانبول به محل اقامت خود رفت و امروز چند دیدار خواهد داشت که مهم‌ترین آن٬ دیدار و گفت‌وگو با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه خواهد بود.

سفر صدر اعظم آلمان به ترکیه در شرایطی صورت گرفته که آنکارا در چند حوزه مهم سیاسی٬ حقوقی و اقتصادی چشم امید به تقویت روابط دوخته و می‌خواهد در اتحادیه اروپا٬ از ظرفیت‌های آلمان٬ بیشتر استفاده کند.

اهمیت فاکتور اقتصاد در روابط ترکیه و آلمان

آلمان٬ بزرگ‌ترین بازار مصرف کالاها و تولیدات ترکیه است و بیشترین میزان صادرات اقتصاد ترکیه به مقصد آلمان است که در حال حاضر٬ رقم آن به 13 میلیارد دلار در سال رسیده است.

ترکیه هر سال 13 میلیارد دلار کالا به آلمان می‌فرستد و این موضوع نقش مهمی در اقتصاد ترکیه دارد.

خودرو (خودروهای خارجی مونتاژ شده در ترکیه)٬ پوشاک و البسه٬ آهن و فولاد٬ دستگاه‌های تهویه٬ میوه و سبزیجات٬ آجیل و خشکبار و وسایل برقی٬ از مهم‌ترین اقلام صادراتی ترکیه به آلمان است و در مقابل٬ ترکیه نیز از آلمان٬ هواپیما٬ دارو٬ تجهیزات طبی٬ مواد شیمیایی٬ ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی وارد می‌کند.

آکپارتی و رشد روابط اقتصادی ترکیه و آلمان

از آنجایی که روابط اقتصادی آلمان و ترکیه تاریخچه‌ای دور و دراز دارد و به اواخر دوران عثمانی باز می‌گردد٬ لذا همواره حجم مبادلات تجاری بین برلین و آنکارا از ثبات بالایی برخوردار بوده و اتفاقاً آلمان از کشورهایی نیست که رشد روابط اقتصادی ترکیه با آن در دوران آکپارتی٬ افزایش چشمگیری پیدا کرده باشد.

به عنوان مثال٬ در 17 سال دوران اقتدار آکپارتی٬ حجم مبادلات ترکیه و چین 9 برابر شده است، اما رابطه تجاری با آلمان٬ از دیرباز ثبات بالایی داشته و از رقم 24 میلیادر دلار در سال 2005 میلادی٬ به رقمی نزدیک به 28 میلیارد دلار در سال 2019 میلادی رسیده و البته رکورد 37 میلیارد دلار را هم در سال 2018 ثبت کرده بود.

نخستین کشور قطب واردات برای ترکیه٬ چین است و رده دوم واردات٬ آلمان است و تلاش برای رساندن حجم تجاری با آلمان به رقم 50 میلیارد دلار در سال 2023 میلادی٬ از اهداف مهم ترکیه است. در حال حاضر 10 درصد از کل اقلام صادراتی ترکیه به آلمان فرستاده می‌شود و به همین خاطر٬ آلمان برای ترکیه٬ یک شریک تجاری مهم و ارزشمند به شمار می‌آید.

البته روابط اقتصادی ترکیه و آلمان٬ صرفاً محدود به صادرات و واردات نیست و در دو حوزه دیگر هم برای آنکارا شایان اهمیت است: نخست٬ نزدیک به یک و نیم میلیون نفر شهورند ترکیه‌ای در آلمان زندگی می‌کنند که بسیاری از آنان دارای حق شهروندی آلمان هستنند و بخش قابل توجهی از درآمدها و سرمایه‌های خود را به زادگاهشان ترکیه منتقل می‌کنند. دوم این که آلمان همواره یکی از 7 کشور مهم در صنعت گردشگری ترکیه بوده و سالانه نزدیک به 3 میلیون توریست آلمانی به ترکیه سفر می‌کنند.

درهم تندیگی اقتصاد و سیاست

کشور اروپایی آلمان٬ همواره یکی از مهم‌ترین کانون‌های فعالیت‌های سیاسی٬ رسانه‌ای و سازماندهی‌های جمع‌آوری اعانه و کمک برای پ.ک.ک بوده و به جرات می‌توان گفت در چهل سال اخیر٬ هیچ کدام از کشورهای اروپایی به اندازه آلمان٬ برای پ.ک.ک مفید به فایده نبوده‌اند.

با این وجود٬ مبادلات تجاری و اهمیت و رابط اقتصادی٬ کاری کرده که نه در دوران اردوغان و آکپارتی و نه در دوران دولت‌های پیشین٬ مساله پ.ک.ک به عاملی برای فریز و توقف روابط٬ تبدیل نشود.

در مقطع کنونی هم٬ تعداد قابل توجهی از دیپلمات‌ها و چهره‌های مهم شبکه فتح الله گولن به آلمان گریخته‌اند و گفته می‌شود که شخص شماره 2 این شبکه تروریستی یعنی عادل اُکسوز در یکی از شهرهای آلمان٬ به شکل مخفیانه زندگی می‌کند اما حتی این مساله هم به روابط فعلی آنکارا – برلین لطمه چندانی وارد نکرده است.

پوشه‌های مهم کیف مرکل در استانبول

دو موضوع سیاسی – منطقه‌ای بسیار مهم سوریه و لیبی ٬ از موضوعات ویژه گفت‌وگوهای امروز بین اردوغان و مرکل خواهد بود.

ترکیه در پرونده سوریه٬ در مورد ادلب و موضوع آوارگان با مرکل صحبت می‌کند اما در مساله لیبی٬ خواهان حمایت بیشتر برلین از دولت وفاق ملی است.

علاوه بر موضوعات سیاسی امنیتی مهم سوریه و لیبی٬ اردوغان در حوزه تعامل و توافق گمرکی و تلاش برای هموار شدن مشکلات ویزا و روادید٬ با مرکل گفت‌وگو خواهد کرد و با توجه به آن که آلمان به زودی ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را در اختیار خواهد گرفت٬ آنکارا امیدوار است که پیشرفت‌های چشمگیری در موضوع مذاکرات عضویت ترکیه در آلمان٬ صورت بگیرد.

انتظار می‌رود که اردوغان این بار نیز در دیدار با آنگلا مرکل٬ زونکن‌های بزرگی حاوی اطلاعات مربوط به دیپلمات‌ها٬ نظامیان و کارگزاران فراری شبکه فتح‌الله گولن را در اختیار مرکل قرار دهد. چرا که این افراد از فردای شب کودتای نافرجام٬ خود را به آلمان رسانده و در آنجا پنهان شده‌اند.

اما آلمان تاکنون در این حوزه اقدام خاصی انجام نداده و بعید است از این به بعد نیز قدمی بردارد. ولی در هر حال٬ حفظ و تقویت رابطه با آلمان٬ از منظر اقتصادی٬ برای ترکیه ارزش حیاتی و استراتژیک دارد و اردوغان٬ آن قدر هوشیار است که بداند٬ نمی‌توان با آنگلا مرکل٬ با همان لحن تندی صحبت کرد که پیش‌تر در مورد یونان٬ قبرس جنوبی و فرانسه به کار گرفته است.

مرکل نیز با وجود آن که سال گذشته بر سر مساله همکاری‌های نظامی در چارچوب ناتو از اردوغان رنجیده و نیروهای خود را از ترکیه خارج کرده بود٬ اما باز هم به خاطر اقتصاد٬ مساله آوارگان و همچنین توجه به معادلات امنیتی و اقتصادی داخلی آلمان٬ رابطه با اردوغان را پیش خواهد برد.