کاوه ایرانی –
روزنامه نگار/

با گذشت بیس از ۱۰ روز از فاجعه سرنگونی هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین اینترنشنال، واکنش ها به این تراژدی همچنان ادامه دارد. این در حالی است که روز گذشته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس، با حضور تنی چند از فرماندهان سپاه با هدف بررسی این حادثه جلسه مشترکی داشت که جزئیات آن تا این لحظه منتشر نشده است.

به گزارش «جمله» پیکر کارکنان و مسافران اوکراینی جان باخته در حادثه سرنگونی هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ خطوط هوایی اوکراین روز گذشته از ایران وارد فرودگاه کی‌یف، پایتخت اوکراین شد و طی مراسمی ویژه از سوی مقامات دولتی و کارکنان سازمان هواپیمایی اوکراین مورد استقبال قرار گرفت.
به گزارش یورونیوز، ولودیمیز زلنسکی، رئیس جمهوری، اولکسی هونچاروک، نخست وزیر و تعدادی از مقامات دولتی بلندپایه اوکراین در مراسم استقبال از پیکرهای جان باختگان در فرودگاه حاضر بودند.
حاضران در این مراسم با چشمانی گریان تابوت پیکر همکاران و هموطنان خود را بدرقه کردند. در این مراسم پرچم کشورهای اوکراین،‌ کانادا، سوئد، افغانستان، ایران،‌ آلمان و بریتانیا در فرودگاه در دست نظامیان اوکراینی و به احترام جان باختگان برافراشته بود.

تحریم آسمان ایران!
همزمان با افزایش تنش میان ایران و آمریکا در عراق، پدافند هوایی سپاه پاسداران یک هواپیمای مسافربری اوکراین را به اشتباه مورد هدف قرار داد و موجب جانباختن کلیه سرنشینان این هواپیما شد. این اشتباه بزرگ بهانه ای شد برای کشورهای غربی و اروپایی تا با تحریم آسمان ایران، اهداف سیاسی مورد نظر دولت آمریکا را دنبال کنند.
در طول روزهای گذشته، لوفت‌هانزا و آسترین ایرلاینز (شرکت‌های هواپیمایی آلمان و اتریش) از معدود شرکت‌های هواپیمایی اروپایی باقی مانده در ایران پس از تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران، پروازهای خود را به مقصد ایران تا ۲۸ مارس (۹ فروردین) تعلیق کردند. همزمان بسیاری از خطوط هوایی اروپایی و شرق آسیایی نیز ترجیح دادند برای ملاحظات امنیتی فعلا از حریم هوایی ایران برای مسیرهای پروازی خود استفاده نکنند.
در چنین شرایطی هواپیمایی امارات ضمن استفاده از آسمان ایران، همچنان پروازهای خود به شهرهای این کشور را برقرار نگاه داشته و مسئولان سایر شرکت‌های هواپیمایی‌ متعلق به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از جمله اتحاد، قطر، کویت و گلف ایر نیز اعلام کرده‌اند که به پروازهای خود به ایران ادامه می‌دهند.
مدیران ارشد این خطوط هوایی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که نه تنها آسمان ایران برای این شرکت‌ها مهم است بلکه ایران بازار مهمی برای آنها محسوب می‌شود و بر همین اساس حاضر به تحریم آسمان و بازار این کشور نیستند.

ابهام در سرنوشت بازخوانی جعبه سیاه
سرنوشت جعبه سیاه هواپیمای مسافربری اوکراینی، یکی از حاشیه های پر ابهامی است که در حال حاضر به شدت مورد توجه رسانه های داخلی و خارجی قرار دارد. با اینحال اظهارت ضد و نقیض برخی از مسئولان موجب شده تا اذهان عمومی و رسانه های غربی نگاهی همراه با ابهام به این ماجرا داشته باشند.
روز شنبه بود که حسن رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانح سازمان هواپیمایی ایران به خبرگزاری تسنیم گفته بود که جعبه‌های سیاه با درخواست تیم تحقیقات اوکراین به این کشور خواهد رفت، با این حال وی روز گذشته در اظهاراتی متفاوت به خبرگزاری ایرنا گفت:« فعلا هیچ برنامه‌ای برای ارسال آن نداریم».
رضایی فر همچنین روز شنبه گفته بود که طرف ایرانی «به صورت مکرر با تیم کارشناسان اوکراینی جلسات برگزار» کرده و بر همین اساس «جعبه‌های سیاه در ایران خوانده نمی‌شود» اما روز گذشته با تغییر سخنانش گفت که «سعی می‌کنیم جعبه سیاه هواپیمای سانحه دیده اوکراینی در ایران خوانده شود و گزینه‌های بعدی ما کشور اوکراین و فرانسه است».
آقای رضایی‌فرد پیش از این گفته بود که ارسال جعبه سیاه «با توجه به درخواست اوکراینی‌ها» صورت می‌گیرد و «جعبه‌های سیاه به این کشور منتقل می شود» اما در سخنان روز گذشته اش تاکید کرده بود: «هنوز تصمیمی برای ارسال به کشور دوم نداریم».
روز شنبه آقای رضایی‌فر گفته بود:«با استفاده از تخصص کشورهای فرانسه، کانادا و آمریکا سعی می‌کنیم جعبه‌های سیاه هواپیما را در شهر کی‌یف بازخوانی کنیم» و اگر بازخوانی جعبه سیاه در اوکراین موفقیت‌آمیز نباشد، «جعبه سیاه به کشور فرانسه انتقال داده می شود».
آقای رضایی‌فر همچنین در ۲۱ دی‌ماه هم گفته بود «جعبه سیاه هواپیمای سانحه‌دیده برای دانلود به فرانسه فرستاده می‌شود».
وی گفته بود: «از آنجایی که هواپیمای سانحه دیده از هواپیماهای مدرن و پیشرفته بوئینگ است ایران تکنولوژی دانلود اطلاعات جعبه سیاه این هواپیما را ندارد و ممکن است با شروع بازسازی جعبه سیاه به آن لطمه زده شود». اظهارات ضد نقیض این مقام مسئول در حالی منتشر می شود که پیش از این غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه ایران، سه‌شنبه ۲۴ دی گفته بود که جعبه‌های سیاه هواپیما تا دوشنبه شب به فرانسه ارسال می‌شوند.
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، که برای انجام تحقیقات جامع در مورد این حادثه به ایران فشار می آورد، روز جمعه گفت که ایران باید جعبه سیاه را به فرانسه بفرستد.
او در کنفرانسی خبری گفت که فرانسه یکی از معدود کشورهایی است که توانایی خواندن اطلاعات جعبه های سیاه را دارد و افزود که این جعبه ها به شدت آسیب دیده است. وزارت خارجه کانادا هنوز در مورد تصمیم ایران برای ارسال جعبه سیاه به اوکراین اظهار نظر نکرده اند.
پیش از این علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده بودند که جعبه سیاه کشف شده در محل سقوط را تحویل شرکت سازنده، بوئینگ، یا دولت آمریکا نخواهد داد.
به طور معمول شرکت سازنده هواپیما در تحقیقات مشارکت می‌کند و کارشناسان می‌گویند کمتر کشوری توانایی تحلیل جعبه های سیاه را دارد. جعبه سیاه شامل دستگاه ضبط داده های پرواز و دستگاه ضبط صداهای کابین خلبان است.

تلاش برای روشن شدن ابهامات
از سوی دیگر روز گذشته سید حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از حضور مسئولانی از سپاه، هوا فضای سپاه و پدافند هوایی کشور برای بررسی ابعاد حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی در جلسه امروز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی خبر داد.
سید حسین نقوی حسینی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، درباره نشست کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی برای بررسی ابعاد حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی گفت: «امروز اعضای کمیسیون با حضور مسئولانی از سپاه به بررسی ابعاد این حادثه خواهند پرداخت».
نماینده مردم ورامین و پیشوا در مجلس با بیان اینکه از مسئولان هوا فضای سپاه هم برای حضور در نشست امروز دعوت به عمل آمده است، ادامه داد: «از سردار حاجی زاده برای حضور دعوت شده اما هنوز مشخص نیست که خودشان یا نماینده و معاونی از سوی ایشان در جلسه حاضر خواهد شد».
وی همچنین از حضور مسئولان پدافند هوایی کشور در جلسه امروز کمیسیون خبر داد و گفت: «با حضور سه گروه از مهمانان در تلاش هستیم با ابهامات درباره این حادثه را روشن کنیم».
روز گذشته همچنین مجتبی ذوالنور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در نطق میان دستور خود ضمن انتقاد به رئیس جمهور از عملکرد سپاه پاسداران تشکر کرد.
ذوالنور خطاب به رئیس جمهور گفت: « آقای رئیس جمهور! سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ۴۱ سال است که سینه خود را سپر دفاع از امنیت کشور کرده است و اگر اپراتوری به اشتباه برای دفع یک خطر بزرگتر دچار یک خطای انسانی شده است، بدانید سپاه پاسداران ما آنقدر شجاعت و ایثارگری دارند که آمدند و جلوی انظارعمومی حتی تقصیر دیگران را هم به گردن گرفتند».
مجتبی ذوالنور، پیش از این گفته بود که شلیک موشک برای سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی «خطای ناگزیر» بوده است.
او که روز شنبه، ۲۸ دی، با خبرگزاری مهر گفت‌وگو کرده است می‌گوید اپراتوری که موشک را شلیک کرده «در معرض ریسک» بوده و اگر نمی‌زد، «ممکن بود این هواپیما، مهاجمی باشد که اهداف خاصی را با هزینه‌های بالا هدف قرار دهد». در حالی که حوادث سلسله وار دو هفته اخیر به طور مستقیم با امنیت و منافع ملت ایران در ارتباط هستند، برخی اشخاص و جریان های سیاسی تلاش کنند از این موضوعات به نفع خود بهره گیری کرده و برای آینده سیاسی خود توشه ای فراهم آورند.